اشاعره
برخی از الهی دانان مسیحی با زعم اینکه مسلمانان هم به تعدد صفات الهی خارج از ذات خدا معتقدند، سعی بر توجیه تثلیث نموده اند. در حالی که قائلین به وجود مجزای صفات الهی از ذات و قدیم بودن آنها فقط عده ای از مسلمانانند و همین نظر هم با ثثلیث مسیحی فرق دارد.
یکی از شبهات اشاعره در مساله اختیار انسان، تقابل اختیار انسان با علم ازلی خداوند است. به این معنا که خداوند، همه چیز را از ازل دانسته و در این صورت افعال انسانی نیز از اول، مشخص شده و انسان مجبور است. در پاسخ باید گفت که خداوند به افعال انسان با این قید که او با اختیار خود چه کاری را انجام می‌دهد، علم دارد.
فخر رازی معتقد است که وجه مشترک همه مخلوقات، امکان آنهاست و همین امر سبب می‌شود که افعال انسان در مدار قدرت خداوند بوده و انسان در صدور فعل از خود بی‌قدرت باشد. این در حالی است که امکان به معنای اتکای به واجب است و برداشت صدور مستقیم هر فعلی از واجب صحیح نیست.
از دیدگاه اشاعره نصب امام از سوی خداوند ضرورت ندارد. چرا که اگر امام تعیین شود چه بسا تشتت آراء و درگیری بیشتر شده و در نتیجه به خونریزی خاتمه یابد. از این روی خداوند کاری را که دارای مفسده است، انجام نمی‌دهد.
مکتب کلامی احمد به جهت عقل گریزی بسیار زود ارزش خود را از دست داد و مکاتب دیگری چون اشعری و ماتریدی جای آن را گرفتند.