احادیث جعلی
نورعلی تابنده، در ضمن سخنان خویش، کلام مشهور «اَلْعِلْمُ عِلمٰانِ عِلْمُ الْاَدیٰانِ و عِلْمُ الاَبْدٰانِ» را به بزرگان منتسب دانسته؛ با اندک تأملی مشخص میشود این کلام اولینبار از شافعی نقل شده که در طی گذشت زمان، آن را به امام معصوم(ع) نسبت دادهاند؛ در حالی که طبق مبانی حدیثی، این انتساب نادرست است.
شطحیات یکی از مهمترین اشکلاتی است که بر جریان تصوف مطرح میشود؛ متصوفه برای رهایی از انتقادات متشرعین، به روایات شطحگونه همچون خطبةالبیان منسوب به امام علی(ع) تمسک کرده تا گفتار نادرست بزرگان خود را توجیه کنند. این در صورتی است که صدور اینگونه خطبهها از معصومین(ع)، طبق قرائن محکم، مورد تردید جدی است.
در حدیث مرسلی آوردهاند رسول خدا زید بن نفیل را در بیرون مکه، ملاقات کرد (قبل نزول وحی)، پیامبر سفرهای از خوراک گوشت بگسترد و به زید تعارف کرد؛ زید از خوردن ابا کرد و گفت از آنچه برای بتها ذبح میکنید، نمیخورم؛ این حدیث جز اهانت به پیامبر و فضیلت دادن به غیر ایشان نیست!
ازجمله احادیث جعلی و ساختگی در فضیلت شیخین این حدیث است که از قول پیامبر نقل میکنند: من بر دیگران سبقت دارم و پس از من ابوبکر است و عمر در مرتبه سوم است؛ این حدیث توسط عالمان اهل سنت (ابن جوزی، ذهبی و ...) جعلی دانسته شده است؛ «اصرم بن حوشب»، راوی این حدیث را کذاب میدانند.
از احادیث جعلی که در فضایل عایشه نقل میکنند، عبارات «ای حمیرا! با من سخن بگو!» «بخشی یا دو سوم از دین خود را از عایشه بگیرید» است که برخی کتب تفسیر و تاریخ اهل سنت، این عبارات را به عنوان روایت، جهت اثبات فضیلت عایشه، ذکر میکنند؛ اینها گرچه مشهور است، ولی هیچ سندی ولو ضعیف هم ندارند.
یکی از احادیث و فضایل ساختگی برای ابوبکر، این حدیث است که از پیامبر نقل کردهاند که فرمود: خداوند متعال چیزی در سینهی من نریخته، مگر اینکه من آن را در سینهی ابوبکر ریختم؛ این حدیث از لحاظ دلالت با شواهد تاریخی مورد قبول اهل سنت مخالف است و علمای اهل سنت، آن را باطل و جعلی دانستهاند.
یکی از احادیث و فضایل ساختگی برای ابوبکر، این حدیث است که از پیامبر نقل کردهاند که فرمود: شب معراج خانهی بزرگی دیدم؛ به جبرئیل گفتم این مکان برای چه کسی است؟ جبرئیل گفت این منزل و خانه برای ابوبکر است؛ این حدیث مورد نقد سندی توسط علمای اهل سنت واقع گردیده است.
یکی از احادیث و فضایل ساختگی برای ابوبکر، این حدیث است که عمر گفته است: پیامبر و ابوبکر در علم توحید سخن میگفتند، بین آن دو مینشستم مانند غلامان سیاه و نمیفهمیدم چه میگویند؛ این حدیث از لحاظ دلالت با اعتقادات دیگر اهل سنت مخالف است و علمای اهل سنت، آن را باطل و جعلی دانستهاند.
در یکی از روایات جعلی در فضیلتسازی برای ابوبکر آمده است: «بین عقیل و ابوبکر فحش و دشنام ردّ و بدل شد؛ ابوبکر شکایت نزد پیامبر برد؛ پیامبر فرمود: به خدا قسم! هیچیک از شما نیست مگر آنکه بر درب خانهی دلش تاریکی است، مگر ابوبکر!» سازنده حدیث متوجه ضربهای که با این حدیث به ابوبکر زده است، نشده!
یکی از احادیث و فضایل ساختگی برای ابوبکر، این حدیث است که پیامبر به ابوبکر فرمود: ای ابوبکر! ثواب ایمان کسانیکه تا روز قیامت به من ایمان میآوردند را به تو بخشیده است؛ در رد این حدیث، ابنجوزی و ذهبی یک راوی دروغگو در سندش ذکر کردهاند.
معاویه در زمان خلافت امیرالمؤمنین عزل شد، اما او به بهانه خونخواهی عثمان علیه ایشان جنگ کرد و کناره نگرفت؛ او حکومت را به پادشاهی تبدیل کرد و بدعتهای فراوانی را رواج داد و در مخالفت شدید خود نسبت به امیرالمؤمنین طی چندین نامه به حاکمان بلاد اسلامی شرایط سختی برای شیعیان ایجاد کرد.
حدیثی به پیامبر اکرم به دروغ نسبت داده شده که اگر کسی هیچ نمازی نخوانده و قضای نمازهایش را بهجا نیاورده، در آخرین جمعه ماه رمضان، 4 رکعت نماز کفاره (در هر رکعت پس از حمد، 15 سوره قدر و 15 سوره کوثر) بخواند، و این عمل از نمازهای فوت شده او و والدین و زن و بچه و اقوامش کفایت میکند.
برخی از جاعلین حدیث برای فضیلت سازی برای معاویه، اینچنین به پیامبر توهین کردهاند: که پیامبر پذیرفت که معاویه را از کتابت وحی کنار گذارد؛ جبرئیل که قبلاً هر چهار روز یکبار بر ایشان نازل میشد، تا چهل روز بر آن حضرت نازل نشد؛ پس وحی آمد که خداوند معاویه را برای نوشتن قرآن انتخاب کرد و تو حق نداری معاویه را کنار بگذاری.
برخی از راویان اهل سنت اقرار کردهاند که برای ترغیب مردم به کارهای خوب حدیث ساختهاند، ازجمله آنان نوح بن ابیمريم، میسره بن عبدربه، ابوامامه باهلی و ... هستند. اعتراف آنان باعث شده در روایات صحیحی که وجود دارد یا روایاتی که مورد قبول و معتبر است، تردید ایجاد شود.