پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از نعمت‌های که از جانب خداوند به بشر هدیه داده شده است، نعمت هدایت به مسیر حق است « ... وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِهَٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْلَا أَنْ هَدَانَا اللَّهُ ۖ لَقَدْ جَاءَتْ رُسُلُ رَبِّنَا بِالْحَقِّ ۖ وَنُودُوا أَنْ تِلْكُمُ الْجَنَّةُ أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ[اعراف/43] و مى‌گويند: «ستايش خدايى را كه ما را بدين [راه‌] هدايت نمود، و اگر خدا ما را رهبرى نمى‌كرد ما خود هدايت نمى‌يافتيم. در حقيقت، فرستادگانِ پروردگارِ ما حق را آوردند. و به آنان ندا داده مى‌شود كه اين همان بهشتى است كه آن را به [پاداش‌] آنچه انجام مى‌داديد ميراث يافته‌ايد.»

نورالدين مدرسى چهاردهى در نيمه شعبان سال 1297 شمسى در كربلاى معلى‏ در خانواده ‏اى روحانى پا به عرصه خاكى نهاد. سلسله نسب پدرى وى به ملاعبدالرزاق لاهيجى صاحب كتاب گوهر مراد و از طرف مادر به سيد بحرالعلوم می‌رسید. وى پس از مدتی به همراه خانواده به ايران (گيلان) مراجعت نمود و در آغاز جوانى تمایل به تصوف و گرایشات عرفانی داشت.

نورالدین چهاردهی، یکی از افرادی است که بعد از سال‌ها حضور در ادیان مختلف همچون یهودیت، مسیحیت و آئين زرتشت و فرقه های مختلف تصوف، بارقه هدایت شامل حال او گردید و به امداد الهی به بطلان این مسلک‌ها پی‌برد و بعد از هدایت به تشیع، به منظور روشنگری به تالیف کتابهای ارزشمندی در مورد ناگفته‌های ادیان و فرق پرداخت.

دوران گرایش به تصوف:

وی در مقدمه‌ یکی از کتاب‌های خود به نام سلسله‌های صوفیه‌ ایران می‌نویسد: «این ناچیز در ابتدای بلوغ، تمایل و علاقه‌ی شدید و زائد الوصفی به تصوف در خود یافتم و این میل مفرط بر خلاف مشی خانوادگی‌ام بود. زیرا خاندان پدر و مادرم از علمای بزرگ و مراجع تقلید عصر خود بودند… به کتب عرفا رو آوردم و هر جا درویشی بود به سویش می‌شتافتم… عرفان را فراگرفتم و به اصطلاحات واقف گشتم و راه سلوک را آشنا گشتم… از چند سلسله اجازه‌ی ارشاد گرفتم و برای دیدار پیشوایان طرق مختلف متباعده‌ی متباغضه(دشمنی کننده با یک‌دیگر)به مسافرت‌ها دست زده و از بذل اوقات و مال و خدمت و عتبه بوسی کوتاهی نکردم و اذکار خفیه‌ی سلاسل تصوف اسلامی و حبس نفس هندی و سلوک زرتشتی و سیک‌ها را با جدیت هر چه تمام‌تر به جا آوردم و چهل و پنج سال تمام که تمامی ایام جوانی را نیز در بر دارد در این کار صرف کردم … و پس از یک عمر تحقیق دریافتم که مسندنشینان تصوف گذشته از این‌که در سلوک زحمتی را بر خود هموار نساخته، از علم عرفان نیز بی‌بهره‌اند.[1]

اساتید نورالدین چهاردهی در ادیان

نورالدین چهاردهی در مسيحيت نزد سعيد خان كردستانى و نيز پروفسور ميلر به آموزش آئين مسيحیت پرداخته و بعد از آن به آئين زرتشت ورود کرد و آئين هوشنگ را نزد رشيد شهمردان كه از موبدان برجسته بود فرا گرفت و پس از آن به  اديان هند و مكتب جوكى‌‏ها و فلسفه سانكهيه گرایش پیدا نمود و تعلیم این ادیان را نزد عباس شوشترى (مهرين) فرا گرفت.

بعد از آنها، تعالیم نقطويه را نزد پيشواى نقطويه محمد بابا آموخت و از طرف وى جانشين و به مقام «بابا» پيشوايى نقطويه نائل آمد و همچنین در طريقت خاكسار به مقام شيخ ارشاد نائل گشت و در فرقه صوفیه ذهبيه به ارشاد نائل آمد. در مسلک‌‏هاى ديگر نيز به عمق و نهايت آن رسید و از چند طريق، اجازه ارشاد داشت ولى به مقام قطب نرسیده بود.

 نورالدین چهاردهی نحوه ترقی جایگاه خویش را در فرقه ذهبیه به این شکل توسط جعل خواب‌های دروغ این چنین نقل می کند که «... حب حیدر كه این ناچیز با وى مكاتبه داشته و با رویاهاى جعلى كه بر سیره ذهبیه ابداع كرده بودم در طول شش ماه این بی مقدار را به مقام ارشاد رسانید.»[2] او با بیان این داستان از واقعیت  که اقطاب صوفیه که توانایی تشخیص وضعیت روحی مریدان خویش را ندارند، پرده برداشته بود.

نورالدین چهاردهی در نقد فرقه‌ها آثار متعددی را تالیف نموده است که به نمونه‌هایی از این آثار که مرتبط با تصوف می باشد، اشاره خواهد شد. در مورد نقد سلسله‌های مختلف صوفیه کتاب سلسله‏ هاى صوفيه ايران در شناخت تمامى فرق صوفيه در ايران و سيرى در تصوف را در بيان تصوف و شاخه‏ هاى آن و کتاب اسرار فرق خاكسار و اهل حق را در شناخت فرق خاكسار و يازده تيره اهل حق تالیف نموده بود.

نورالدین چهاردهی به دلیل شاگردی کیوان قزوینی، تلاش می نمود تا آثار او را احیا نماید، به همین خاطر چهاردهی آثاری همچون کتاب عرفان نامه و شرح حال ابوسعيد ابوالخير اثر كيوان قزوينى را با  افزودن مقدمه و حواشى به چاپ رسانید. مقالات شادروان نورالدين مدرسى چهاردهى از جمله سلسله کوثریه، سلسله های سهروردیه، نقشبندیه، ذهبیه در مجلات وحيد و خواندنی‌ها منتشر شده است. نورالدین چهاردهی می تواند الگویی برای هر انسان منصفی باشد که بدون حبّ و بغض شخصی، فقط برای هدایت انسانها به مسیر الهی، حقایق را منتشر نماید.

پی نوشت:

[1]. مدرسی چهاردهی، نورالدین،سلسله‌های صوفیه‌ی ایران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم ، ص1.

[2]. همان، سیری در تصوف، مجله وحید، آبان، ۱۳۵۳، شماره ۱۳۱.