در کشور ما در حال حاضر چهار جریان عمده عرفانی و معنوی وجود دارد، این چهار جریان عبارتند از:
الف )جریان اول، عرفان ناب دینی و قرآنی است. سه ويژگي‌ اصلی خدامحوري، قيامت‌مداري و توجه به شريعت وحياني از امتيازات خاص عرفان ناب ديني است و  معنويت‌هايي كه يكي از اين 3 ويژگي را نداشته باشد معنويت سكولار ناميده مي‌شود .
ب)دومین جریان عرفانی در کشور ما موسوم است به مدعیان دروغین، متأسفانه حدود دو دهه است که این جریان عرفانی ابتدا در کلان شهرها، سپس دیگر شهرهای بزرگ و اخیراً حتی در روستاها به‌ وجود آمده است ودعاوی عجیبی مطرح می‌کنند.مدعیان دروغین دو دسته‌اند؛ دسته اول نااهلانی هستند که با استفاده از حقایقی که اصالت دارد، تنها به‌دنبال سوء استفاده‌های شخصی خود از آن مطالب حقه هستند، دسته دیگر افرادی نالایق‌اند که به ذکر مطالبی خرافی که از پایه ناصحیح است، می‌پردازند.
ج)جریان سوم سلاسل دراویش هستند که در طول تاریخ حضرات ائمه (ع){به ويژه امام رضا(ع) كه مي فرمود: «کسي دم از صوفيه نمي زند مگر از روي خدعه يا گمراهي و يا از روي حماقت».(الاثني عشريه، شيخ حر عاملي) و یا امام هادي (ع) كه همه فرقه هاي صوفيه را بي استثناء از مخالفين اهل بيت(ع) مي دانست و مي فرمود «الصوفيه كلهم من مخالفينا» }با آنان رويارويي و مخالفت کرده اند .
جریان چهارم که در ایران اسم‌های مختلفی دارد عرفان‌های کاذب، عرفان‌های پوچ، عرفان‌های منسوخ و یا عرفان‌های مادی که این تعابیر، القابی است که مقام معظم رهبری در این چند سال نسبت به این عرفان‌ها بیان داشته‌اند، همچنین گاه به این عرفان‌ها گفته می‌شود: عرفان‌های نوظهور، نوپدید، معنویت‌‌های نوگرا و امثال این تعابیر. البته باید توجه داشت که خاستگاه این عرفان‌ها ایالت متحده امریکا است و القاب و اصطلاحات آنها در خاستگاهشان چیز دیگری است
عرفان های کاذب به لحاظ خاستگاه جغرافیایی و کارکرد  به شبه معنویت های شرقی (یوگا، اشو،رام الله،کریشنا مورتی،فالون دافا،دالایی لاما و …)، غربی ، (پائولو کوئلیو، سرخ پوستی،اکنکار،شیطان گرایی و...)متافیزیکی(رمّالی،ساینتولوژی،هیپنوتیزم و.. )، روانشناختی و فرا روانشناختی(قانون جذب،تکنولوژی فکر،مؤفقیت و ...)،مسیحی و یهودی(کابالا، رائیل، کلیسای وحدت و ...) و شبه معنویت های بومی(حلقه،tsm،ایلیا و...) تقسیم می شوند.
اینک به توضیح مختصری از برخی از این عرفان های کاذب بسنده میکنیم به امید اینکه در شماره های بعدی تفصیلاٌ در مورد فرقه های عرفانی کاذب فعال در ایران توضیح دهیم .
1. سای بابا
بنیانگذار این مکتب ، « باگوان شری ساتیای بابا » یا «سو آمی ساتیا سای بابا » بود .وی در  سن چهارده سالگی مدعی شد از سوی خداوند برای هدایت همة آدمیان برگزیده شده است سپس ادعای خدایی کرده  و 11سال زودتر از پيش‌بيني خود، طعم مرگ را چشيد تا يك خداي دروغين ديگر رسوا شود.
2.رام الله
رهبر این آیین در ایران شخصی به نام «پیمان الهی » است. وی ادعا داشت از غیب خبر دارد و بر تمام علوم باطنی تسلط دارد ودر عین ناباوری مریدان در خرداد سال 86 در حین دستگیری به جای نا پدید شدن ، از دیوار حیاط همسایه فرار کرد این دستگیری فرصتی شد تا چهره ی پوشالی اش آشکار شود وی  چندین بار به دلیل ترویج عقاید خرافی و انحرافی و فریب مردم ـ به ویژه جوانان ـ به همراه گروهی از اطرافیانش بازداشت شده است .
3- اوشو
اوشو در سال 1931 میلادی در روستای کوچک «کوچ وادا » کشور هند به دنیا آمد ودر سال 1990 در سن 59 سالگی از دنیا رفت . اوشو در ایالت اوریگان آمریکا ، شهری به نام راجینش پورام را به عنوان مرکز آیین خود قرار داد ، اما به دلیل فسادهای اخلاقی و جنسی بی حد و حصر اوشو و مریدانش ، در سال 1986 از آمریکا اخراج شد.
4- اکنکار
« پائول توئیچیل » ، رهبر و بنیانگذار این طریقه بود که  بسياري از تعاليمش تنها متكي برتلقينات  توهم آميز و رويايي از حضور استاد زنده اك در پشت همه درها و صداهاست از تبعات عضويت در اين فرقه، پشيماني زودرسي است كه اعضا را با پوچي روبرو كرده و در اثر فشارهاي ناشي از اين موضوع، برخي از آنها دست به خودكشي زده وپيروان اين مكتب مدعي اند كه از طريق رويا بيني ، خود را تا مقام « همكار خداوند » ارتقا ميدهند .
5- عرفان سرخ پوستی
بنیانگذار این نوع عرفان ، «کارلوس کاستاندا » است. کاستاندا این نوع عرفان را آیین ساحری یا جادوگری می نامد.. استفاده از گیاهان روانگردان به هدف تحصیل معرفت و خودداری از آمیزش جنسی و عقل ستیزی از شاخصه های این نوع معنویت کاذب می باشد.
6- پائلو کوئیلیو
پائلو کوئیلیو در سال 1947 میلادی در کشور برزیل به دنیا آمد.در سنین نوجوانی وجوانی احساسات ضد مذهبی شدیدی داشت. از هفده سالگی به بعد سه باردر بیمارستان روانی بستری شد. مدت های مدیدی از دارو های اعصاب و روان استفاده می کرد  و سپس به استفاده از مواد مخدر روی آورد .پیشینة اخلاقی و اجتماعی بسیار منفی و تاریکی داشت. کوئیلیو چندین بار تصمیم به خودکشی گرفت ..کتابهای اوبازتاب تفکراتش بوده و تا به حال به 56 زبان دنیا ترجمه شده اند.
7- دالایی لاما
تنزین گیاتسوکه براساس باورهای سنتی تبتیان تجسم دوبارة دالایی لامای سیزدهم( که در سال 1932 از دنیا رفته بود) پنداشته شده ادعای معنویت خواهی و صلح طلبی داشته طوری که  وی  با اعدام صدام که فردی جانی و متجاوز بوده مخالفت کرده  وتاکنون بارها شیفتگي و نزديکي خود به رژيم صهيونستي را اظهار نموده است
8-عرفان حلقه
از زمان شکل گیری عرفان کیهانی کمتر از یک دهه می گذرد. بنیان گذار حلقه محمد علی طاهری است و کتاب های اصلی این گروه هم به قلم وی است؛ در کنار طاهری در هنگام شکل گیری هم آقای اسماعیل منصوری لاریجانی نقش داشت. چرا که کتاب های طاهری با مقدمه آقای منصوری به چاپ رسید ایشان پس از دستگیری محمد علی طاهری از وی اظهار برائت کرد.
9- معنویت های روانشناختی و فرا روانشناختی
به گروههایی که در تلاش اند تا مشکلات روانی (مثل اضطراب، افسردگی و سایر گرفتاری‌های روان‌شناختی)پیروان خود را با نام های قانون جذب ، راز، مؤفقیت و .. برطرف کنند گفته می شود .اینان در سطح گسترده‌ای در خدمت نشر خرافات و ترویج توهّماتی هستند که مردم را سرگرم نموده و از اندیشه‌های درست و خردورزی و کوشش و پشتکار دور کنند.
10 یوگا
پتنجلي موسس يوگاست و فلسفه نظري سانکیهه که يکي از مکاتب فلسفي هند است اساس و پايه يوگاست در یوگا تكنیك‌هایی مطرح می‌شود و گفته می‌شود انسان از طریق آنها به آرامش عصبی یا ذهنی می‌رسدکه نسبی بوده و در نهایت انسان باید برای یافتن آرامشی كه با اعتماد به قدرت و علم بی‌پایان الهی حاصل شود تلاش کند.

مولف : سعید صدری