پایگاه جامع فرق ادیان و مذاهب - چهارشنبه سوری، از اقدامات مربوط به عرب عصر جاهليت بوده است؛ يا در بهترين حالت، تركيبی از رفتارهای بومی ايرانی و سنت‌های عرب عصر جاهلی است. هدف از برگزاری این جشن کهن دفع شر و بلا بوده است.

در آيين زرتشتی چيزی به نام چهارشنبه وجود ندارد، و بالتبع، چهارشنبه سوری نيز در اين آيين وجود ندارد. خانم دکتر کتایون مزداپور از محققان صاحب‌نام زرتشتی می‌نويسند: «خیلی از آنها (جشن‌ها و آیین‌ها) هرگز زرتشتی نبوده اند، مثل چهارشنبه سوری.»[1] در گاه‌شماری زرتشتی، «هفته» موضوعيت ندارد. به تعبيری صريح‌تر، در گاه‌شماری‌های بومی ايرانی؛ هفته وجود داشت، اما در تقويم مذهبیِ زرتشتی، هفته وجود نداشته و ندارد.

موبد موبدان ايران، جهانگير اوشيدری می‌نويسد: «شک نیست که افتادن این آتش‌افروزی به شب آخرین چهارشنبه سال، پس از اسلام است، چه، ایرانیان باستان شنبه و آدینه نداشتند. چون روز چهارشنبه نزد اعراب روز شوم و نحسی بود لذا برای رفع نحسی اقداماتی می‌کردند. بنابراین چهارشنبه سوری جزو جشن‌های ایران باستان نیست.»[2]

با این اوصاف نورعلی تابنده قطب سابقه فرقه‌ی دراویش گنابادیه همچون دیگر اقدامات نسنجیده، غیرمنطقی و ناشی از بی‌سوادی خود، در رابطه با چهارشنبه سوری متمسک به تفسیر به رای آیات قرآن شده و پریدن از روی آتش را مستند به آیات و روایات می‌کند و آن را عملی مقدس می‌شمارد و می‌گوید: «پیغمبر فرمود من هم وارد آتش می‌شوم، منتهی من از روی آن می‌پرم! یعنی آتش اول سرد مس‌شود و بعد من می‌پرم! اینه که این جزو آیه قرآنه!! و در جایی دیگر چهارشنبه سوری را منتسب به مختار ثقفی می‌داند و دیگران را تشویق به مهربانی!! و انجام سنت آتش‌بازی می‌کند. وی می‌گوید: چون مختار برای اعلان قیام خود بر سر بام‌ها آتش روشن کرد، این سنت از او به جای مانده است.[3]

واقعاً جای تاسف و تعجب دارد از کسی که خود را قطب عالم امکان می‌داند، مردم و جوانان را تشویق به عملی می‌کند که نه تنها ضد اسلامیست بلکه در نظر تمام عاقلان و بزرگان عملی خلاف عقل و قانون است و هر ساله موجب خسارات جانی و مالی بسیاری می‌شود. بدعتی که امروزه تبدیل به کابوسی برای خانواده‌ها شده و ایجاد مزاحمت، تلفات جانی و مالی، قطع عضو و آسیب رسیدن به کسانی که حتی در مراسم حضور ندارند و تنها رهگذری ساده هستند، از دست آوردهای آنست.

امروز استفاده از مواد محترقه و آتش‌زا که بعضاً دست‌ساز و خطرناک است؛ در چند سال گذشته این مراسم پوچ، همواره دارای آمار بالای آسیب‌دیدگی و گاهی همراه با تلفات جانی بوده است! تنها در دو سال گذشته آمار صدمه‌دیدگان و فوت شدگان بر اساس آمار اورژانس کشور بدین شرح است:
سال ۹۷ ، ۱۵۲۵ مصدوم ۳ فوتی
سال ۹۸ ، ۷۵۱   مصدوم ۲ فوتی
و امسال طی هفته گذشته، حوادث چهارشنبه سوری 5 جان باخته و بیش از 250 مصدوم برجا گذاشته است!
بعلاوه برگزاری چهارشنبه سوری با آلودگی صوتی، آسیب به تابلوها و دیوارهای شهر و ایجاد فضای خشونت آمیز و تنش‌زا همراه است؛ به طوری که برخی از هموطنان از تردد در سطح شهر بیم دارند.
پی‌نوشت:
[1]. مجله‌ی هفت آسمان، بهار ۱۳۸۴، شماره ۲۵، صفحه ۱۸
[2]. جهانگير اوشيدری، دانشنامه مزدَیَسنا، تهران: نشر مركز، 1389، ص ۳۳۳، ذیل عنوان «سوری»
[3]. سخنرانی 25 اسفند 94