پایگاه جامع فرق،ادیان و مذاهب_ همواره یکی از شبهاتی که از طرف مخالفین اسلام - اعم مسیحی، باستانگرا، آتئیست - به اسلام و تاریخ اسلامی وارد می‌کنند، ادعای گسترش اسلام با شمشیر است. این نوع شبهات به خوبی اثبات می‌کنند که مخالفین اسلام راستین چقدر از سطح سواد و اطلاعات تاریخی کمی بهره می‌برند چرا که در غیر این صورت از اظهار چنین سخنان بی‌مبنایی پرهیز می‌کردند. در این مجال ما در صدد پاسخ تفصیلی و ارجاعات تاریخی نیستیم اما از آنجایی که این شبهه بین مسیحیان و نومسیحیان رواج بسیاری دارد به ناچار پاسخی هرچند اجمالی اما نقضی ارئه می‌دهیم تا شاید کمی از تاب و تب این دوستان مسیحی کاسته و دعوت به اندکی تامل و سنجیده‌گویی کرده باشیم.

ارمنستان کشوری  باستانی، کوچک و یکی از همسایگان شمالی کشور ماست که اکثریت قریب به اتفاق جمعیت این کشور را قوم ارامنه تشکیل داده‌اند؛ مسیحیت[1] نیز دین رسمی و غالب ارامنه است. اما چگونگی پذیرفتن این دین خود از نکات بحث‌برانگیز و قابل تامل است؛ هرچند از ارمنستان به عنوان اولین کشور مسیحی در جهان مسیحیت یاد می‌شود اما مسیحیت ارامنه نه از روی اختیار و تمایل، بلکه اجبار و زور بود.
از آنجایی که در دولت ساسانی ارمنستان بخشی از ایران حساب می‌شد شخصی به نام تیرداد با کمک رومیان، ارامنه را بر ضد شاپور اول شوراند و با جدایی از ایران خود را حاکم این کشور خواند[2]، او در ابتدا مخالف مسیحیت بود اما بعدا مسیحی شده و مسیحیت را در ارمنستان اجباری کرد؛ ویلیام میلر که خود یکی از نخستین  و فعالترین مبلغین پروتستان در ایران بوده است در کتابش می‌نویسد: «این پادشاه (تیرداد) ابتدا مسیحیان را جفا می‌نمود ولی در حدود سال سیصد میلادی توسط گریگور که رسول مشهور ارمنستان و معروف به نوربخش بود، مسیحیت را قبول کرد و اولین پادشاهی است که مسیح ایمان آورد[3]، ظاهرا تیرداد چندان فهمی از حقیقت مسیحیت نداشت زیرا به محض اینکه مسیحی شد اهالی ارمنستان را به زور شمشیر به قبول این مذهب مجبور نمود، این اولین دفعه‌ای بود که برای انتشار مسیحیت شمشیر کشیده شد(اما آخرین دفعه نبود)، بسیاری از ارمنیان با کمال جرات و دلیری برای حفظ بتکده‌ها و تصویرهای خود علیه شاه جنگ نمودند، ولی بالاخره تیرداد غالب آمده و ارمنستان رسما مسیحی شد».[4]

دیدیم که برای پاسخ به این افراد نیاز نبود به سرزمین‌های دور دست اشاره کنیم و تاریخ ملل شرق یا غرب  دور را بررسی کنیم، که البته در این صورت قادر به ذکر نمونه‌های فراوانی خواهیم بود. بلکه همسایه‌ی شمالی کشورمان یعنی ارمنستان مثال خوب و محکمی برای دوستان مسیحی‌ست تا واقعا تامل کنند که آیا این مسیحت بوده با شمشیر گسترش یافته یا اسلام؟

پی‌نوشت:

[1]. از لحاظ فرقه‌ای، مسیحیت ارمنستان جزو کلیسای ارتدکس شرق محسوب می‌شوند
[2]. تاریخ کلیسای قدیم در ایران و روم، ویلیام میلر، ترجمه علی نخستین، 1931، ص 272.
[3]. ماجرای مسیحی شدن او توسط نوربخش حاوی افسانه های باورنکردنی و عجیب است که به خاطر دوری از اطاله‌ی کلام از ذکر آنها صرف نظر می‌شود
[4]. همان.