در بحث غلو و زیاده‌روی در ارج نهادن و بهاء دادن به افراد، نکته اول این است که ابتدا باید غلو بودن مطلب مورد بحث را اثبات کرد و بعد به ذمّ آن پرداخت؛ اما جایی که شخص به غلوّ بودن مسئله مورد بحث اعتراف داشته باشد، محلی برای اثبات آن باقی نمی‌ماند.
از جمله غلوهایی که نسبت به شخصیت احمد بن‌حنبل صورت گرفته، برتری نگاه به وی، از یک‌سال عبادت است، که خوش‌بختانه ذهبی پس از نقل آن، این عبارت را غلو دانسته، اما جای تعجب این‌ است که در توجیه آن می‌نویسد: «این غلو است؛ سزاوار نیست گفته شود، ولی علت گفته شدن این کلام محبت ولی الله در خداوند است.»[1]
حال تعجب و سؤال این است که ذهبی، چگونه مطلبی که خود به غلو بودن آن ایمان داشته و بدان تصریح کرده را توجیه می‌کند؟!

پی‌نوشت:

[1]. «وَعَنْ رَجُلٍ، قَالَ: عِنْدنَا بِخُرَاسَانَ يَظُنُّوْنَ أَنَّ أَحْمَدَ لاَ يُشبهُ البَشَرَ، يَظُنُّوْنَ أَنَّهُ مِنَ المَلاَئِكَةِ؛ وَقَالَ آخَرُ: نَظْرَةٌ عِنْدنَا مِنْ أَحْمَدَ تَعدِلُ عِبَادَةَ سَنَةٍ.
قُلْتُ: هَذَا غُلُوٌّ لاَ يَنْبَغِي، لَكِنَّ البَاعثَ لَهُ حُبُّ وَلِيِّ اللهِ فِي اللهِ.» ذهبی، سیر اعلام النبلاء، موسسه الرساله، ج11، ص211. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.