سبکی شافعی عالم بزرگ اهل سنت و از پیروان امام شافعی، پیشوای مذهب شافعیه و متوفای (756هجری) است. دیدگاه این عالم سنی و هم‌قطارانش نسبت به توسل پیدا کردن به پیامبران و صلحاء و خصوصاً پیامبر اکرم اسلام، بسیار متین‌تر و معقول‌تر است. اما از طرف دیگر ابن‌تیمیه و هم‌فکران و پیروان سلفی او نظراتی افراطی دارند و معتقدین به این موضوع را بلافاصله متهم به شرک و کفر و بدعت در دین قرار می‌دهند.
این عالم بزرگ اهل سنت، سبکی شافعی، با تأسی و پیروی از پیشوای مذهب خود که در برخی از اشعارش این‌گونه آمده است:

                           آل النبیّ ذریعتی......... وهم الیه وسیلتی                                                          
                           أرجوا بهم اعطی غداً......... بیدی الیمین صحیفتی

آل پیامبر واسطه‌ام هستند، آنان نزد خداوند وسیله‌ام هستند، به وسیله آنان فردا امیدوارم، نامه اعمالم به دست راستم داده شود.[1]
خود معتقد به آن است و از نظر او توسل پیدا کردن را به سه نوع تقسیم می‌کند و در نهایت در یک جمع‌بندی کلی نظر خودش را نسبت به این موضوع بیان می‌دارد. او می‌گوید توسل بر سه نوع است که عبارتند از:
نوع اول: به او متوسل شود، یعنی طالب حاجت به وسیله پیامبر اکرم، یا به جاه یا به برکت او از خدا درخواست کند، این نوع توسل در حالات سه گانه (پیش از خلقت، پس از خلقت و در زمان حیات و ممات او) جایز است و روایات صحیح فراوانی درباره‌ی هر یک از این موارد آمده است.
نوع دوم: به او توسل کند، آن هم از نوع درخواست دعا از او، که این در چند حالت متصور است. اول: در زمان حیات او و این متواتر و اخبار و روایات آن بسیار فراوان است و حصر آن ممکن نیست. دوم: پس از وفات او در عرصات قیامت که به وسیله شفاعت او انسان‌ها رستگار می‌شوند که در این مورد نیز اجماع فریقین بر آن اتفاق نظر دارند و اخبار در این باره متواتر است. سوم: حدّ وسط آن یعنی (میان دنیا و آخرت) در عالم برزخ، که در این باره هم اخبار و روایات زیادی ذکر شده است.
نوع سوم: آن‌چه مقصود انسان است از او درخواست شود، به این معنا که پیامبر اکرم به سبب بودن برای آن توانایی دارد، یعنی از خداوند بخواهد و نزد او شفاعت کند که این نوع توسل به نوع دوم برمی‌گردد. مثلاً در روایتی آمده است که ربیعه بن کعب اسلمی به پیامبر اکرم عرضه داشت، از تو می‌خواهم رفیق تو در بهشت گردم و پیامبر هم در پاسخ فرمود: «اعنّی علی نفسک بکثرة السجود.[2] یعنی با سجده‌های فراوان و طولانی بر نفست غلبه کن، تا مرا کمک کرده باشی.» یعنی بتوانم شفیع تو در آخرت باشم.
در نتیجه می‌بینیم که سبکی شافعی انواع و حالات توسل پیدا کردن به پیامبر را معلوم می‌کند و معنای توسل را بیان می‌دارد و بعد می‌گوید: برای تو مانعی ندارد که نام آن را توسل، شفاعت، استغاثه، یا توسل به جاه و یا توجه بخوانی. زیرا معنا در همه این‌ها یکسان است.[3]

پی‌نوشت:

[1]. الائمه الاربعه، مصطفی شکعه، دار الکتاب اللبنانی، بیروت، لبنان، (1403ق)، ج3 ص53.
[2]. صحیح مسلم، مسلم نیشابوری، موسسه المختار، قاهره، مصر، (2001م)، کتاب الصلاة، باب فضل سجود، ج1 ص353 رقم489.
[3]. شفاء السقام...، سبکی شافعی، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان، (1429ق)، ص358-389.