در آیات ابتدایی سوره ملک به عذاب شدن کافران پرداخته است و می‌فرماید: «كُلَّما أُلْقِی فیها فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُها أَلَمْ یأْتِكُمْ نَذیرٌ قالُوا بَلى‏ قَدْ جاءَنا نَذیرٌ فَكَذَّبْنا.[ملك/8-9] (دوزخ از خشم کافران) نزدیک است شکافته و قطعه قطعه شود، هر فوجی را که به آتش در افکنند خازنان جهنّم از آن‌ها پرسند: آیا پیغمبری برای راهنمایی شما نیامد؟ گویند: چرا، بیم دهنده آمد.»

خداوند متعال در این آیه می‎فرماید: «كُلَّما أُلْقِی فیها فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُها» هر گاه گروهی از کفار در جهنم وارد شوند از آنان پرسیده می‎شود «أَلَمْ یأْتِكُمْ نَذیرٌ» آیا نذیر و بیم دهنده‌ای به شما تذکر نداد؟ جهنمیان در جواب می‎گویند: «قالُوا بَلى‏ قَدْ جاءَنا نَذیرٌ فَكَذَّبْنا» بله! بیم دهنده و هشدار دهنده‌ای به سوی ما آمد. این سخن جهنمیان نشان از این دارد که خداوند متعال حجت را بر آنان تمام کرده است. اما چیزی که باعث هلاکت آنان شده است، تکذیب سخن انبیاء است. بنابراین خداوند آنان را بعد از اتمام حجت عذاب کرده است. در این صورت کسی‌که حجت بر او تمام نشده و جاهل باشد مورد عذاب الهی قرار نمی‎گیرد.

مفسران در مورد این آیه می‎گویند: خداوند متعال کسی را با آتش جهنم عذاب نمی‌کند مگر بعد از این‌که وی را در دنیا انذار دهد و در ادامه می‎گویند: این آیه مانند آیه «ما کنا معذبین حتی نبعث رسولا» است که عذاب الهی را بعد از اتمام حجت می‎داند.[1]
محمد امین شنقیطی این نکته را متذکر می‎شود که خداوند در ابتدای این آیه کلمه‎ی «كُلَّما» را به کار برده که دلالت بر عموم می‌کند؛ از این رو آیه، دلیل بر آن است که تمام کسانی‌که به جهنم می‌روند؛ بعد از انذار و ابلاغ انبیاء الهی و اتمام حجت است[3] و به همین جهت، کسی‌که جاهل است و پیام انبیاء به او نرسیده باشد؛ حجت بر او تمام نشده و معذور است.

پی‌نوشت:

[1]. ابن كثیر، تفسیر القرآن العظیم، دارالکتب العلمیه، لبنان ، بی‌تا، ج8، ص198؛ شنقیطی، أضواء البیان، ج8، ص233، بی‌تا، بی‌نا.
[2]. شنقیطی، أضواء البیان، بی‌تا، بی‌نا، ج3، ص70.