پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ سهولت و نرمش در ذات هر دین آسمانی قرار دارد؛ چرا که به تعبیر قرآن کریم، دین الهی یک امر فطری است، یعنی گوهری است که خلقت انسان‌ها آن را می‌طلبد: «فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنیفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْها لا تَبْدیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ وَلکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُونَ [روم/30]، روی خود را با گرایش تمامِ به حق، به سوی این دین کن که مطابق فطرت خداست؛ فطرتی که خدا، بشر را بر آن آفریده است.» از این رو، احکام الهی و برنامه‌های عملی‌ای که ساز و کار زندگی انسان‌ها را تعیین می‌کند، موافق فطرت انسان‌هاست؛ یعنی ممکن نیست در شرع، دعوتی باشد که ریشه آن در اعماق فطرت آدمی نباشد و ممکن نیست چیزی در اعماق وجود انسان باشد و شرع، با آن مخالفت کند..[1]
بنابراین دین اسلام (که کامل‌ترین دین الهی است) نیز بر همین محور بوده و آسان گیری و نرمش، با احکام و قوانین آن همراه است. این حقیقت در کلام پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به زیبایی مطرح شده است. آن حضرت در اعتراض به رفتار یکی از اصحاب به نام عثمان بن مظعون که روزها به روزه و شب‌ها به عبادت می‌پرداخت و به زندگی خود توجه نمی‌کرد و این امر، شکایت همسر او را در پی داشت فرمود: «ای عثمان! خداوند متعال، مرا به رهبانیت (گوشه گیری از مردم و ترک دنیا) نفرستاده است؛ بلکه مرا به شریعت و دینی که مستقیم و سهل و آسان است، مبعوث کرده است».[2]
قرآن کریم نیز، اصل سهولت و آسان گرفتن را مبنای تشریع احکام خویش قرار داده است. بدین جهت، هنگامی که آیات جهاد نازل می‌شود (آن هم در شرایط سختی که مسلمانان عصر پیامبر اکرم به سر می‌بردند)، افرادی که توانایی مشارکت در جنگ را نداشتند استثنا می‌شوند. «لَیْسَ عَلَی الضُّعَفاءِ وَ لا عَلَی الْمَرْضی وَ لا عَلَی الَّذینَ لا یَجِدُونَ ما یُنْفِقُونَ حَرَجٌ إِذا نَصَحُوا لِلَّهِ وَ رَسُولِهِ ما عَلَی الْمُحْسِنینَ مِنْ سَبیلٍ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحیمٌ [توبه/91]، بر ضعفاء و بیماران و بر کسانی که چیزی برای خرج کردن ندارند، درصورتی که برای خدا و رسولش خیرخواهی نمایند، تکلیف و حرجی نیست، برنیکوکاران طریقی برای شماتت وجود ندارد و خدا آمرزنده و مهربان است» علت آن را هم، برداشته شدن سختی و مشقت از روی دوش آنها می‌داند؛ یعنی چون جهاد برای آنها خیلی سخت است پس این حکم الهی از آنها خواسته نمی‌شود.[3]
آیات دیگری هم دلالت بر سهل گرفتن و سهولت احکام الهی و دینی دارد که به خاطر طولانی شدن از ذکر آنها اجتناب می‌شود.
بنابراین، روح احکام اسلامی با سهولت و آسان گیری همراه است و همین، راز اقبال گسترده ملت‌های مختلف به اسلام بود. دین اسلام از آغاز ظهورش همواره با مبارزه‌های کوچک و بزرگ و بدعت گزاری ها و مکتب بافی های گوناگون مواجه بوده است. و هیچ برهه‌ای از زمان نبوده است که اسلام با دشمنی روبه رو نشده باشد. با این حال، سهولت و فطری بودن اصول و عقایدش از یک طرف و سهولت و عقلانی بودن احکام و تکالیفش ضامن دفاع نیرومند و جدّی اسلام از خود بوده و عامل گسترش آن در گذرگاه تاریخ گشته است.[4]
متاسفانه سرکردگان عرفان‌های کاذب، با ساختن و معرفی چهره‌ای خشک از دین اسلام،  به دنبال جذب افراد غافل از این طریق هستند وجوانان  امروزی به خاطر لطافت طبعی که دارند، از دین خشک و جامد دوری کرده وبه  سمت عرفان‌های نو ظهور و کاذب روی گردان می‌شوند.
در نتیجه باید گفت: در دین اسلام برای رسیدن به مقامات و معنویات، نیازی به روی گرداندن از دنیا و ترک لذات آن نیست، بلکه می‌توان در عین حال که از نعمات مادی خداوند بهره‌مند هستیم، به مقامات عرفانی و معنوی هم رسید.
به همین خاطر است که رسول گرامی اسلام در خطاب به مردم مدینه فرمودند: چرا برخی از اصحاب من از خوردن گوشت و استعمال بوی خوش و ارتباط با همسرانشان اجتناب می‌کنند، همانا من خودم هم گوشت می‌خورم و هم بوی خوش استعمال می‌کنم و هم با همسرانم ارتباط دارم، و هر کس از سنت من روی گرداند از من نیست.[5]

پی‌نوشت:
[1]. آیت الله مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 16، ص 418.
[2]. الفروع من الکافی، ج 5، ص 494.
[3]. علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ج 9، ص 489.
[4]. شرح نهج البلاغه، محمدتقی جعفری، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1378، ص 280.
[5]. غرر الحکم حدیث 7675