پایگاه جامع فرق، ادیان ومذاهب_ از آغازین روزهای پیدایش فرقه سلفیه تاکنون دانشوران اهل تسنن نقدهای زیادی بر آن نوشته‌اند. آشنایی با این نقدها از آن روی ضرورت دارد که این فرقه خود را پشت سپر تسنن پنهان کرده و همواره از زبان آنان سخن می‌گوید و داعیۀ حمایت از آنان را دارد. بدین روی بیشترین شمار طرفداران خود را فقط به لحاظ عددی در میان افراد ناآگاه تسنن می‌یابد. در این میان دانشمندان تسنن همواره با افراط های این فرقه رو به‌رو شده‌اند.
یکی از این کتاب‌ها که در این زمینه قابل ذکر است کتاب «اخطاء ابن‌تیمیه فی حق رسول الله صلی الله علیه و سلم و اهل بیته» نوشته «دکتر محمود السید صبیح» استاد دانشگاه الازهر مصر است که در سال 1423ق، برای نخستین بار در مصر چاپ شده است.
دکتر محمود السید صبیح در کتابش «اخطاء ابن تیمیه فی حق رسول الله و اهل بیته» دروغ‌ها، کژفهمی‌ها و نااستواری‌های ابن‌تیمیه را در مسائل اعتقادی، تاریخی، رجال و نسبت‌های گوناگون به شخصیت‌های مهم تاریخی اسلام بر ملا کرده، و نشان داده است که ابن‌تیمیه در مواردی چشم بر همه حقایق می‌بندد و از سر حقد و حسد و کینه‌توزی آشکارا دروغ می‌گوید و نشان داده است او در پذیرش و نقد حدیث بر هیچ معیار درستی استوار نیست و این‌که ابن‌تیمیه محتوای ناصبی‌گری خود را در بسیاری از بخش‌های کتبش آشکار کرده است.|
کتاب مشتمل بر یک مقدمه، نود و شش عنوان از خطاهای ابن‌تیمیه و یک خاتمه می‏‌باشد، نویسنده با نگاه یک دانشمند اهل سنت به نقد دیدگاه‏‌های ابن‏‌تیمیه پرداخته و طبیعی است در مواردی نگاه او به مسائل با دید یک اندیشمند شیعی متفاوت باشد. البته باید تذکر بدهم که در برخی موارد نسبت به متن، نقدهایی وارد هست. اما در عین حال به عنوان جدیدترین کاری که درباره ابن‏‌تیمیه صورت پذیرفته با نگاهی نو و تقریباً جامع‌‏تر از خیلی از نوشته‏‌ها، در نوع خود می‏‌تواند، نکات سودمندی برای جوامع علمی تشیع و تسنن دربر داشته باشد و می‌تواند برای افراد محقق و منصف و بصیر مفید باشد.
دکترسید صبیح درمقدمه این کتاب چنین می‌نویسد: «من گفتار بدعت‌گذاران این دوره را بسیار بررسی کردم و دریافتم که آن‌ها بیشتر به سخنان ابن‌تیمیه استدلال می‌کنند. من به حول و قوه الهی کلام ابن‌تیمیه را که نزدیک به چهل هزار صفحه یا بیشتر است، مورد بررسی قراردادم و پی‌بردم که او اشتباهات بسیار فاحشی را درباره رسول‌الله (صلی الله علیه و آله و سلم) و خاندان و یاران ایشان مرتکب شده است، که همه را جمع آوری نموده و سعی کردم به اندازه توانایی‌ام برخی از آن‌ها را به صورت علمی رد کنم، و کتاب را به سه بخش تفکیک کردم، خطاهای ابن‌تیمیه درباره: 1- اهل بیت و صحابه؛ 2- زیارت پیامبر؛ 3- مقام نبوت»[1]
سید صبیح ذیل هر مساله ابتدائاً کلمات ابن‌تیمیه را ذکر می‌کند و بعد به نقد آن توسط آیات و روایات مناسب به‌طور اجمال می‌پردازد، و این کتاب به زبان فارسی هم ترجمه شده در دو جلد با عنوان «اشتباهات ابن تیمیه درباره رسول خدا و اهل بیت ایشان» مترجم «دکتر حسن حکیم».[2]
در ادامه به برخی از خطاهای ابن‌تیمیه که در این کتاب ذکر شده اشاره می‌کنیم:
1- حزن بر پیامبر بی‌فائده است.
2- انکار فضائل حضرت زهراء (سلام الله علیها)
3- ابن تیمیه غضب حضرت زهراء را، به غضب منافقین تشبیه می‌کند...
4- ازدیاد ثواب اعمال همسران پیامبر به سبب تقوای ایشان است، نه همسری پیامبر
5-اهانت به عایشه، مخدوش کردن صلوات بر آل پیامبر، جسارت به امام حسن و امام حسین (علیهم السلام)
6- تهمت به صحابه و تابعین، جسارت به امام رضا (علیه السلام)، بی‌حرمتی نسبت به امام علی بن الحسین (علیه السلام)
و اما در کل نتیجه‌ای که می‌توان از کتب ابن‌تیمیه گرفت این است که ابن‌تیمیه دارای روحیه منفی‌گراست، به این معنی که هر فردی قائل به یک مجموعه مسائل شاذ است و گاهی افراط و تفریط می‌کند، اما ملاحظه می‌شود که ابن‌تیمیه، روش واحدی را دنبال می‌کند و آن نفی است، نفی اکثر مقدسات، فضائل، باورها و توسلات به بزرگان و یک تار وپود قوی در افکار کسی‌که می‌خواهد بقیه امت پیامبر را بدعت‌گذار بنامد، ایجاد می‌کند.
اما مسلمانان و محققین عزیز و مشتاق حقیقت، بدانند که مساله توسل از جمله مسائلی است که علما آن را به‌‌منزله نخ لباس می‌دانند، پس همان‌گونه که اگر لباس نخ‌کش شود، از بین می‌رود و ارزش ندارد، دینی که توسل به بزرگان، در آن وجود نداشته باشد، نیز بی‌ارزش است.      

پی‌نوشت:

[1]. السید الشریف دکتور محمود السید صبیح، کتاب اخطاء ابن تیمیه فی حق رسول الله و اهل بیته، دار الرکن والمقام , الطبعة الاولی , 1423ق, مقدمه مولف ص6 «فیما یقرب من اربعین الف صفحة اویزید فوجدته قد اخطا»
[2]. ناشر: آثارنفیس، قم، زمستان 1394ش