پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ کتاب مکتوب یکی از نوشته‌های پائولو کوئلیو است که به گفته خود، بخشی از تعالیم فرا گرفته‌ی خود را در این کتاب بیان کرده و با این کار به خوانندگانش تعلیم می‌دهد. این کتاب هم مانند سایر کتاب‌های پائولو دارای مطالب صحیح و ناصحیح است. در کتاب مذکور شخصی به نام گابریل در ۱۸۹۹ فرشته‌ای را در خواب می‌بیند که به او می‌گوید: خانه‌ای از شیشه بساز و...[1]
همان‌طور که مشخص است خواب اگر حجیّت داشته باشد، برای صاحب خواب مفید است نه برای شنونده‌ی آن. گذشته از این، سوق دادن مردم به خواب، دور کردن آن‌ها از واقعیّت بوده که رفته‌رفته سر از خرافه و خیال‌پردازی در می‌آورد. پرداختن به خواب و امور خواب‌آلود، جامعه را به خواب می‌برد و از امور واقعی و عینی دور می‌سازد. بی‌جهت نیست که افراد معمولی و ساده‌لوح به امور رؤیایی و خیالی بیش از سایر چیز‌ها مشغول می‌شوند. زیرا دوری از فکر و اندیشه و فاصله گرفتن از مطالعات حکمی و فکری، انسان را خیال‌پرداز بار می‌آورد. به همین جهت بسیاری از خوانندگان آثار آقای کوئلیو و امثال وی را افراد کم‌سواد و ساده‌لوح تشکیل می‌دهند.
رسالت روشنفکری در هر عصری این است که مردم را با حقایق خارجی آشنا ساخته و آن‌ها را از دنیای خیال موهوم بیرون بیاورد. البته بعضی از مردم آن‌قدر در خواب عمیق فرو رفته‌اند که نهیب بیداردلان نیز نمی‌تواند آن‌ها را بیدار کند. اینان فقط با چنگال مرگ از خواب بیدار می‌شوند که در آن هنگام بیدار شدنشان فایده‌ای به حالشان نخواهد داشت در حدیث آمده است که: «النّاسُ نِیامٌ فاِذا ماتُوا انتَبِهوا؛ یعنی، مردم خوابند وقتی می‌میرند، بیدار می‌شوند»[2].
همه پیامبران الهی آمدند تا مردم را از خواب بیدار کنند، عده‌ای همچون پائولو مردم را به خواب دعوت می‌کنند و قصه‌های خواب‌آلود می‌نویسند.[3]

پی‌نوشت:
[1]. مکتوب. ترجمه بهرام جعفری. نشر محراب دانش، ص ۷ .
[2]. بحارالانوار، ج ۴، ص ۴۳ .
[3]. جهت مطالعه بیشتر به کتاب، آب و سراب تألیف قادر فاضلی مراجعه شود.