پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ علی بن موفق از عالمان حنبلی، در مورد کارهای خیر خود، چنین می‌گوید: «بیش از پنجاه بار به حج رفتم و ثواب آن‌ها را به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، ابوبکر، عمر، عثمان، علی و پدر و مادرم تقدیم کردم. یک حج باقی مانده بود که قصد هدیه کردنش را داشتم. به حجاج خانه خدا که در عرفات جمع شده بودند و مشغول راز و نیاز با خدا بودند، نگاه کردم و خطاب به خداوند گفتم: خدایا! اگر در میان این جمعیت کسی وجود دارد که حج او مقبول نیست، ثواب این حج را نیز به او تقدیم می‌کنم.» سپس می‌گوید: آن شب در مزدلفه ماندم. خداوند را در خواب دیدم. خداوند فرمود: ای علی بن موفق! آیا از من بخشنده‌تری؟ تمامی کسانی که در عرفات بودند و چندین برابر آنان را بخشیدم و شفاعت تک‌تک آنان را درباره خانواده، نزدیکان و همسایگانشان، پذیرفتم. من اهل تقوی و آمرزش هستم.»[1]
این قضیه بخشش زیاد خداوند را نشان می‌دهد؛ خداوند در موارد بسیاری، بندگان را مورد بخشش خود قرار می‌دهد؛ عبادة بن صامت از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در مورد شب قدر آورده است، کسی که این شب را عبادت نماید، خداوند تمام گناهان گذشته او را می‌بخشد.[2]
همچنین فردی که به حج می‌رود و سرزمین مقدس عرفات را درک می‌کند، اگر به اندازه ریگ‌های بیابان گناه داشته باشد، خداوند همه گناهانش را خواهد بخشید. در روایات، تأکید زیادی بر بخشش گناهان افراد حاضر در عرفات در روز عرفه شده است، به حدی که در حدیثی نبوی، امیرالمؤمنین می‌گوید: «به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) گفته شد: کدام گروه از اهل عرفات، جرمشان بزرگتر است؟ حضرت فرمود: کسی که از عرفات بر می‌گردد و گمان می‌برد که مورد بخشش قرار نگرفته است.»[3] و در روایتی از امیرالمؤمنین نقل شده است: «برخى از گناهان جز در عرفات بخشوده نمى‏شود.»[4]
از این قضیه نقل شده از علی بن موفق، می‌توان فهمید که غیر از خداوند، افرادی می‌توانند به اذن الهی شفاعت کنند، همان‌طوری که در این قضیه از قول خداوند گفته شده که تک‌تک حاجیان که عرفات را درک کرده‌اند، می‌توانند خانواده، نزدیکان و همسایگانشان، را شفاعت کنند و خداوند هم شفاعت آنان را می‌پذیرد.
خداوند در قرآن می‌فرماید: «وَلا يَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَى.[أنبیاء/28] و جز براى كسى كه [خدا] رضايت دهد، شفاعت نمى‌كنند.» «وَكَمْ مِنْ مَلَكٍ فِي السَّمَاوَاتِ لَا تُغْنِي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئًا إِلَّا مِنْ بَعْدِ أَنْ يَأْذَنَ اللَّهُ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَرْضَى.[نجم/26] و بسا فرشتگانى كه در آسمان‌هايند [و] شفاعتشان به كارى نيايد، مگر پس از آن‌كه خدا به هر كه خواهد و خشنود باشد، اذن دهد.» «مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ.[بقره/255] كيست آن كس كه جز به اذن او در پيش‌گاهش شفاعت كند؟»
بنابراین شفاعت به اذن خداوند، وجود دارد و معتقد به آن مشرک نیست؛ در خوابی که توسط علی بن موفق نقل شده، این عقیده درست مطرح گردیده است.
اما مشکلی که در این قضیه وجود دارد این است که ادعای علی بن موفق این است که تعداد زیادی حج داشته‌ام و همه را به بزرگان و پدر و مادرم هدیه کردم، یکی را قصد نمودم هدیه کنم، کسی درنظر نداشتم، فرد غیر معینی از حجّاج را که حجش قبول نیست، مدنظر آوردم، طی الهامی که در خواب به من شد، خداوند فرمود: وقتی تو که بنده من هستی، این قدر بخشنده‌ای من که خدای همه هستم، بخشنده‌ترم، همه در عرفات بخشیده شده و شأن شفاعت پیدا نمودند.
گمان نمی‌کنم عالمان هیچ فرقه‌ای از اسلام، معتقد باشند حج همه زائران خانه خدا قبول است، بلکه برای حاجیان دعا می‌کنند که حج شما إن شاءالله قبول شود و به سعی شما پاداش تعلق گیرد.
پس این قضیه اگر دروغ نباشد، خواب بدون تعبیر است؛ هم مضمون القا شده اشتباه است و هم ادعای دیدن خداوند در خواب ممکن نیست.

پی‌نوشت:
[1]. «نقلت: من حلية الأولياء لأبي نعيم بإسناده قال: علي بن موفق حججت نيفاً وخمسين حجة. فجعلت ثوابها للنبي صلى الله عليه وسلم ولأبي بكر وعمر وعثمان وعلي ولأبوي وبقيت حجة. فنظرت إلى أهل الموقف بعرفات، وضجيج أصواتهم. فقلت: اللهم إن كان في هؤلاء أحد، لم تقبل حجته، فقد وهبت له هذه الحجة، ليكون ثوابها له. قال: فبت تلك الليلة بالمزدلفة، فرأيت ربي عزوجل في المنام. فقال: لي يا علي بن موفق! علي تتسخى. قد غفرت لأهل الموقف ومثلهم وأضعاف ذلك وشفعت كل رجل منهم في أهل بيته وخاصته وجيرانه وأنا أهل التقوى وأهل المغفرة.» طبقات الحنابلة، محمد بن ابی‌یعلی، بیروت: دار المعرفة للطباعة والنشر والتوزيع، ج1، ص232.
«قال علي بن الموفق: ... حججت على قدمي ستين حجة، منها عن رسول الله صلى الله عليه وسلم ثلاثون حجة ... وقال كنت في الموقف فسمعت ضجيج الناس فقلت اللهم إن كان في هؤلاء من لم تقبل حجه، فقد وهبت حجي له ونمت. فرأيت رب العزة سبحانه في المنام، وهو يقول: يا علي! يا ابن الموفق! أتتساخى علي وأنا الملك وقد غفرت لأهل الموقف وشفعت كل واحد منهم في أهل بيته وذريته وعشيرته.» الوافی بالوفیات، صفدی، بیروت: دار إحياء التراث، 1420ق، ج22، ص165.
[2]. «عن عبادة بن الصامت قال أخبرنا رسول الله صلى الله عليه وسلم عن ليلة القدر، فقال: هي في شهر رمضان، فالتمسوها في العشر الأواخر، فإنها وتر ليلة إحدى وعشرين أو ثلاث وعشرين أو خمس وعشرين أو سبع وعشرين أو آخر ليلة من رمضان؛ من قامها احتساباً غفر له ما تقدم من ذنبه.» مسند احمد، احمد بن حنبل، بیروت: دار صادر، ج5، ص324.
[3]. «وروى أعظم الناس جرما من اهل عرفات الذي ينصرف من عرفات وهو يظن انه لم يغفر له يعنى الذي يقنط من رحمة الله عزوجل.» «... عن علي (ع) قال قيل يا رسول الله اي اهل عرفات أعظم جرماً؟ قال: الذي ينصرف من عرفات وهو يظن انه لم يغفر له.» جامع احادیث الشیعة، قم: المطبعة العلمية، ج10، ص168.
[4]. «عن علي عليه السلام قال قال رسول الله صلى الله عليه و آله من الذنوب ذنوب لا تغفر الا بعرفات.» جامع احادیث الشیعة، قم: المطبعة العلمية، ج11، ص469.