پایگاه جامع فرق ادیان و مذاهب_ عرفان «اک»، به واسطه‌ی تشابهات زیادی که با بودیسم، هندوئیسم و کیش‌های باستانی شرق آسیا دارد. توانسته است پیروان زیادی را برای خود در برخی از مناطق جهان گرد آورد. اک، تئوری حساب شده‌ای است که بر پایه‌ی اومانیسم بنا شده و با دست یازیدن به جنبه‌های احساسی و عشق محور، درصدد حذف چهره «دین و مذهب» از زندگی مردمانی است که مؤمن به آیینی از شریعت‌های آسمانی‌اند و یا با ادعاهای بس مفصلی که برای بهبود زندگی افرادی که جایگزین خلا عرفان و معنویت را در آموزه‌های «اک» جسته‌اند، سعی دارد به پیروان خود بقبولاند که رسیدن به خوشبختی و سعادت تنها با بهره‌گیری از تعالیم «اک» و اساتید آن میسر است.
این تفکر شبه عرفانی و در حقیقت فرقه‌ای میان برخی هموطنان ایرانی نیز رسوخ کرده و دسته‌هايی را به این تفکر و مرام آلوده کرده است. [1] اکیست‌ها هدف از آموزه‌های این فرقه را کمک به افرادی می‌دانند که می‌خواهند رابطه‌ی کاری نزدیک با «روح‌القدس» داشته باشند. هارولد کلمپ (رئیس جدید فرقه) عصر جدید را دوران ظهور مجدد آموزه‌های اک می‌داند و معتقد است امروزه «جهان‌های الهی دوباره مسافرین خسته و بی‌قرار را به خود می‌خوانند مسافرین خسته و بی‌قرار را به خود می‌خوانند». پس تمام آن‌چه آدمی برای این اقدام نیاز دارد عبارت است از یک نقشه راهنما و یک قلب مشتاق. وی اکنکار را «کلید جهان‌های اسرار» یا همان نقشه می‌داند. و چون «جهان به سرعت به مهم‌ترین مقاطع تاریخ نزدیک می‌شود» چه بسا بهره‌گرفتن از این دانش باستانی در این برهه بی‌نهایت ضرورت دارد. پس در واقع اکنکار را فرصتی می‌دانند که به افراد اعطا می‌شود تا «حقیقت» خود را بهتر بشناسند. روح انسان با تجربه محضر خداوند متعال را تجربه کرده است و اکنون در این دنیای فرودست، محدود و مادی اشتیاق و شور آن تجربه‌ی قرارش را ربوده است. مکتب اکنکار به معنای سفر روح می‌کوشد تا پاسخ به این گرایش ارائه دهد. هدف در اکنکار رسیدن به آزادی معنوی در همین دوره از زندگی است.
ادغام نظریه شکل‌گیری زمین بر اساس دانش «تکامل» که به دست معجونی از نظریه‌پردازی‌های متنوع دانشمندان غربی تبدیل شده است، به عنوان اساس شکل‌گیری اک از ابتدای آفرینش تا به امروز در کتاب شریعت کی‌سوگماد آورده شده است این نظریات توسط دانشمندان زیادی چون داروین، والاس و ... بیان شده‌اند. هم‌چنین معارف دینی و مذهبی، وام گرفته شده است دو دین مقدس اسلام و مسیحیت برای هم سنخ جلوه نمودن اکنکار با شریعت‌های آسمانی در بسیاری از تعالیم و آموزه‌های اک دیده می‌شوند. پیروان اک معتقدند که خدا قبل از همه چیز اک را آفرید و تنها اک است که می‌ماند و این اساتید اک هستند که وظیفهٔ هدایت مردم را از جانب خدا به عهده دارند و پیامبران و کلیهٔ مذاهب و ادیان که رهبرانی چون رسولان خداوند دارند «دروغی بیش نیستند»، بنابراین تنها پیروان اک هستند که راه سعادت یافته و نقطه عطف پاداش الهی و بهشت هستند... در این میان گرایش‌های مشرک مأبانۀ زیادی هم به چشم می‌خورد مثل نسبت دادن خصوصیات و ویژگی‌های انسانی و زمینی «خوابیدن و یا رؤیا دیدن» به ذات اقدس خداوند. متن زیر که شاهدی بر این مدعاست از کتاب شریعت کی‌سوگماد جلد یک اقتباس شده است:
«در ابتدا فقط سوگماد بزرگ خدای خدایان و عالم مطلق تمامی کائنات حضور داشت. در ابتدا او در خواب بود، در اقیانوس عشق و رحمت. آن نه یک سرزمین است و نه مکان و جایگاه، بلکه اقیانوس عظمی از شکوه و عشق است. واقعیت تمامی واقعیات، عرصه سکونت سوگماد. در حالی‌که سوگماد هم‌چنان در خواب رؤیای جهان‌هایی تازه می‌دید در عمق ابدیت اقیانوس عشق و رحمت، سوگماد جنبشی کرد و خود را از خواب فراخواند. لرزه‌های سهمگین به سوی کائنات فرود آمد...». [2]
پیروان اک معتقدند خداوند جهان‌های متعددی آفریده است که روح‌های آدمیان و کالبد آنان به تناسب شایستگی در این جهان‌ها به سر می‌برند و البته خدایی که به وسیلهٔ عوام و بسیاری از به ظاهر خواص مورد پرستش قرار می‌گیرد خالق برتر و «آن» ذات بی‌همتا نیست بلکه عضوی از این سلسله مراتب معنوی است و هزاران هزار فرد به علت عدم آگاهی در طول هزاران هزار سال خدایی را پرستش می‌کردند و می‌کنند که خود نیز زیر دستی در سلسله مراتب معنوی بیش نیست.
نماد «چشم سوم» که در معبد اکیست‌ها واقع در مینسوتای آمریکا قرار دارد در حقیقت منبع نور الهی قلمداد می‌شود که همواره در سقف معبد نظاره‌گر مؤمنان به اک است. این معبد بنا بر ادعا مضحک اکیست‌ها یک مرکز جهانی برای آموزش نور و صوت الهی به شمار می‌آید.
بنابر ادعای اک، کسانی که قدم در طریق اک می‌گذارند با استفاده از دفترچه‌ی رؤیاها و مطالعه پیش و پس رؤیاها کنترل عالم خواب خود را دست گیرند و با استفاده از این شیوه می‌توانند بزرگ‌ترین اهداف زندگی‌شان را در عالم رؤیا تحقق بخشد و یا حتی دوستانی برای خود پیدا کنند. در عین حال استاد در قید حیات از بزرگ‌ترین دوستانی است که می‌توان در عالم رؤیا به مصاحبت با وی تحقق بخشید. [3]

پی‌نوشت:
[1]. بررسی فرقه اکنکار، نشر آفاق، شهریور 1387، ص 1.
[2]. همان.
[3]. همان، ص 35.
برای اطلاع بیشتر مراجعه کنید به: قبیله حیله، محمد مهدی کافی، 1390، نشر علیون، ص 159.