پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ روزه یک موهبت بزرگ الهى است که خداوند بر بندگان خویش منت نهاد و روزه را به عنوان یک فریضه بر آنان واجب کرد. این عمل عبادی، جایگاه ویژه‌ای در آموزه‌های ادیان آسمانی و همه مذاهب اسلامی دارد؛ به گونه‌ای که همه آنها بر وجوب آن اتفاق نظر دارند.

در فرقه اهل حق نیز عنوانی به نام روزه وجود دارد، اما در مورد آن، عقیده‌ای واحد و نظری منسجم یافت نمی‌شود. تعدادی از آنها همانند سایر مسلمانان، اهل روزه هستند؛ اما بخش اعظم آنان که اکثریت نسبی فرقه را تشکیل داده‌اند یا روزه نمی‌گیرند و یا به گرفتن سه روز روزه مخصوص اکتفا می‌کنند. این روزه هم به مناسبتی بر پیروان این فرقه، واجب شده است که ربطی به فلسفه وجوب آن در اسلام ندارد.

بنا بر تحقیق، این فرقه از جهت انجام دادن روزه، چند گروه هستند:
1. گروهی که سه روز روزه را در زمستان انجام می‌دهند که روز آخر آن، مقارن با جشن بزرگ یارسان موسوم به جشن یاران می‌شود. آنها اکثریت این فرقه را تشکیل می‌دهند؛ چونکه اینان در میان تمام گروه‌های اهل حق یافت می‌شوند. این روزه را «روزه مرنو» می‌نامند؛ طبیعی است که در میان این گروه، کسانی هستند که روزه شرعی ۳۰ روزه را قبول ندارند و منکر آنند.
قابل ذکر است که خاندان آتش بگی روزه مرنو را به جا نمی‌آورند؛ ولی هفت روز را در همین ایام به عنوان عید و جشن یاران برپا می‌کنند و در آن به طبخ برنج و کشتن خروس و اطعام می‌پردازند؛ گروه‌های دیگر سه روز آخر این ایام را روزه می‌گیرند.

2. گروهی مانند آتش بگی‌ها که تعدادی از آنها سه روز روزه می‌گیرند و روزه‌ها در ماه رمضان و ایام ۱۹، ۲۰ و ۲۱ ایام قدر و شهادت امام علی (علیه‌السلام) است.
3. عده‌ای نیز تمام ۳۰ روز ماه مبارک رمضان را روزه می‌گیرند.(1)

4. تعدادی از اهل حق به طور کلی روزه نمی‌گیرند و نوعاً منکر آن هم نیستند. رفتار آنان مانند مسلمانانی است که نوعاً منکر روزه نیستند، اما به خاطر سختی و یا ضعف در ایمان، روزه نمی‌گیرند. این تعداد هم قابل توجهند و شمار زیادی از اهل حق را تشکیل می‌دهند و شامل تمام گروه‌های این فرقه، حتی آتش بگی‌ها هم می‌شود. اینان نه سه روز روزه را به جا می‌آورند و نه سی روز را و از نظر یارستان هم اینان از اهل حق‌های ضعیف الایمان هستند.(2)

نتیجه‌ای که از نکات فوق می‌توان گرفت این است که بین اهل حق هم درباره تعداد ایام روزه، اختلاف وجود دارد و هم درباره زمان انجام آن و حتی آن‌هایی که روزه سه روز را به جا می‌آورند، آن را در ایامی غیر از اهل حق‌های دیگر انجام می‌دهند، مانند عالی قلندری‌ها و حتی این گروه، خود دو دسته شده‌اند و هر کدام در ایام خاصی روزه می‌گیرند؛ عده‌ای مانند آتش بگی‌ها، این سه روز را از اصل و ریشه قبول ندارند؛ تعدادی هم روزه قولطاسی را بر خود واجب می‌دانند. بیشتر اهل حق، روزه مرنو را واجب و قولطاسی را مستحب می‌دانند.

ضمن اینکه هیچ دلیل قرآنی و روایی بر وجوب این روزه‌ها نیست؛ این اختلاف‌ها که ریشه در فقدان مبنا و حجت معتبر شرعی دارد، موجب سرگردانی و گاهی نیز بهانه‌ای برای شریعت گریزی و اباحه‌گری پیروان این فرقه شده است.
این در حالی است که در اسلام، احدی در یک ماه روزه رمضان تردیدی ندارد؛ خوب است خود اهل حق مقداری تأمل و قضاوت کنند که آیا این روزه، با این همه اختلاف می‌تواند مسقط تکلیف شرعی و اوامر صریح الهی باشد؟

پی‌نوشت:
1. بررسی تحلیلی فرقه اهل حق، حسینی، سید حسین، ذکری، ص463.
2. همان.