پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در فضای مجازی با استفاده از یک حدیث که در منابع شیعه آمده است، شبهه کرده‌اند که حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها از ازدواج خود با علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام راضی نبود! آنان روایتی را از کتب شیعه نقل کرده‌اند که پس از ازدواج امیرالمؤمنین علیه‌السلام و حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها فاطمه سلام‌الله‌علیها به پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله عرض کرد: «من را به مهریه اندك تزویج کردى! پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: ازدواج تو از سوی من نبود، خداوند فرمان ازدواج تو را از آسمان صادر کرده است».[1] پس این بانوی بزرگوار از مهریه کم خود شاکی و ناراضی بود و از این ازدواج گله داشت و بر اساس مکتب شیعه نیز علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام را به عنوان همسر نمونه و هم کفو قبول نداشت!

این حدیث نزد اهل فن، از درجه اعتبار برخوردار نیست و علامه مجلسی آن را «مجهول» توصیف کرده است؛[2] اما اگر مخالفین به آن استناد کنند، باید باقی حدیث را نیز بپذیرند که در آن آمده است: «رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: من تو را تزويج نكردم، بلكه فرمان ازدواج تو از آسمان صادر شده است و خداوند مهريه تو را يك پنجم دنيا قرار داده است».[3] بنابراین باید بپذیرند که این ازدواج به دستور خداوند بوده که البته در کتب اهل‌سنت روایاتی در تأیید آن آورده‌اند[4] و همچنین باید یک پنجم دنیا را به اولاد حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها بپردازند.

در مورد استفاده شبهه‌کنندگان از این روایت، برای اثبات اعتقاد حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها به هم‌کفو نبودن امیرالمؤمنین علیه‌السلام هم باید گفت: هم‌کفو بودن، یعنی در مرحله اول، از حیث اخلاقی و معنوی و روحیات شخصیتی و در مرحله دوم از لحاظ سطح اقتصادی، هم‌سطح باشند؛ از این‌ رو پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در روایاتی به هم‌کفو بودن امام علی علیه‌السلام و حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها اشاره کرده‌اند. از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل شده که فرمودند: «اگر خداوند علی علیه‌السلام را خلق نمی‌کرد، برای فاطمه سلام‌الله‌علیها در زمین، کفو و همتایی پیدا نمی‌شد».[5] امام صادق علیه‌السلام نیز بارها این مطلب را فرمودند.[6]

اگر در مواردی نیز در روایات از قول حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها شکایتی از مسائل مالی امیرالمؤمنین علیه‌السلام نقل شده باشد، مربوط به طعنه‌های زنان عرب است،[7] که حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها را مورد سرزنش قرار می‌دادند. ابن شهرآشوب نقل می‌کند: «زنان خطاب به حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها گفتند: ای دختر رسول خدا! فلانی و فلانی از تو خواستگاری کردند و پدر تو ردشان کرد؛ در حالی که شوهر تو فقیر است».[8]

این عیب‌جویی به مرحله‌ای رسید که واکنش پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را به همراه داشت. حضرت به بلال امر کرد مردم را در مسجد جمع کند؛ سپس بالای منبر رفت و فرمود: «ازدواج فاطمه سلام‌الله‌علیها و علی علیه‌السلام، از جانب خدا بوده و ای مردم! آگاه باشید علی علیه‌السلام برادر من در دنیا و آخرت و وصی من است».[9]

در بعضی از این احادیث با تصریح بیشتر نشان می‌دهد که گله حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها به جهت سخن زنان قریش نبوده، بلکه زخم زبان و شماتت آنان باعث آزردگی حضرت شده است؛ اربلی نقل می‌کند: «پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله خطاب به حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها فرمود: فاطمه جان! شوهرت را چگونه دیدی؟ عرض کرد: ای پدر! علی علیه‌السلام بهترین شوهر است، الا اینکه زنانی از قریش بر من وارد شدند و گفته‌اند: پدرت تو را به همسری فقیری در آورده که مالی برای او نیست.»[10] این حدیث نشان می‌دهد که نارضایتی از ازدواج، در حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها نبوده، بلکه گله حضرت از سرزنش زنان قریش است که ایشان آزرده شدند.

حتی در برخی گزارش‌ها این سخن از طرف برخی مردم خطاب به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل شده است: «جابر می‌گوید: چون رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فاطمه سلام‌الله‌علیها را به همسرى على علیه‌السلام در آورد؛ جماعتى از قریش نزد آن حضرت آمده، اظهار داشتند که دخترت را به على علیه‌السلام به مهریه اندکى دادى، رسول‏ خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: من فاطمه سلام‌الله‌علیها را براى على تزویج نکردم،‏ بلکه خدا ...».[11]

این گزارش‌ها نشان می‌دهد نه تنها نارضایتی در این امر عظیم نبود، حتی حضرت از آنان تاثیر نپذیرفت، بلکه قریش پا فراتر نهادند و جرأت این را پیدا کردند که خود پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را هم مورد عتاب و سرزنش قرار دهند. این مسئله به دلیل حسادت بزرگان قریش است که با نارضایتی حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها مواجه شدند و سرانجام علی علیه‌السلام با حضرت ازدواج کرد. این امر برای مردان قریش، سنگین تمام شد و نزد پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله آمده و ایشان را مورد سرزنش و بازخواست قرار دادند که انگیزه ترجیح علی علیه‌السلام که فقیر است، نسبت به افرادی که داری ثروت و جایگاه بودند، چه بود.[12]

با توجه به روایاتی که در فضیلت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها در کتب فریقین نقل شده و رضایت و غضب الهی، دائر مدار رضایت و غضب حضرت بیان شده، شأن آن حضرت اجل از این است كه پیرامون مقدار مهریه سخن بگویند؛ از این‌رو روایت فوق بر فرض صحت، ممکن است به این دلیل باشد كه هدف حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها از بیان آن جمله، زمینه‌سازی برای بیان مطلب مهمی توسط رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله برای آموزش به آیندگان باشد و آن اینكه در ازدواج، میزان مهریه مهم نبوده، بلکه الهی و دینی بودن آن مهم است.

پی‌نوشت:
[1]. الکافی، كلینی، ج5، ص378.
[2]. مرآةالعقول، علامه مجلسی، ج20، ص104.
[3]. الکافی، كلینی، ج5، ص378.
[4]. المعجم الکبیر، طبرانی، ج10، ص156؛ جامع الاحادیث، سیوطی، ج7، ص470؛ کنز العمال، متقی هندی، ج13، ص683-684؛ تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج5، ص210؛ الصواعق المحرقة، ابن حجر هیتمی، ج2، ص418.
[5]. کشف الغمة، اربلی، ج2، ص100.
[6]. الکافی، کلینی، ج1، ص461.
[7]. روضة المتقین، محمدتقی مجلسی، ج8، ص177.
[8]. مناقب آل ابی‌طالب، بن شهرآشوب، ج3، ص122.
[9]. طرف من الانباء و المناقب آل ابی‌طالب، ابن طاووس، ص439.
[10]. کشف الغمة، اربلی، ج1، ص352.
[11]. من لا يحضره الفقیه، شيخ صدوق، ج3، ص401.
[12]. الامالی، طوسی، ص39.