پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ فتنه جمل و لشکرکشی عایشه به بصره، سبب شده تا مفتی‌های وهابی، جهل و نادانی خود را ابراز کنند. آنان در شبهه‌ای مطرح می‌کنند، عایشه به جهت مقابله با شورشیان تازه مسلمان که دستشان به خون عثمان آغشته شده بود، راهی جَمل شد و هدف او از این اقدام، احیای امر به معروف و اصلاح دین رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بود. وهابیون قائلند، با مقایسه این واقعه با قیام اباعبدالله الحسین (علیه‌السلام)، مشخص می‌شود امام حسین (علیه‌السلام) به خاطر حب ریاست و باز پس‌گیری خلافت، به کربلا لشکرکشی کردند.

در جواب آنان چند نکته بیان می‌شود:
نکته اول؛ پیروان جمل از ابتدا قصد جنگ با امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) داشتند:
در تاریخ ذکر شده که عایشه و طلحه و زبیر در مکه مکرمه جمع شدند و به قصد خونخواهی عثمان عَلم اعتراض برافراشتند. آنچه مشخص است، اصحاب جمل از ابتدا قصد مقابله و رویارویی با امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) را داشتند و قتل عثمان را بهانه قرار داده بودند.[1]
طبری با بیان اتفاقات جنگ جمل، از نقشه شوم طلحه و زبیر در مقابله با امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) پرده بر می‌دارد و می‌نویسد: «طلحه و زبير، بعد از كشته شدن عثمان چهار ماه در مكه ماندند. ابن عامر در آنجا به دنبال مال دنيا بود، يعلی بن أميه همراه با اموال زياد و چهار صد شتر به آنجا آمد. همه آنها در خانه عایشه جمع شدند و نظر دادند و گفتند: ما می‌خواهيم به سوی علی برويم و با او بجنگيم. برخی از آنها گفتند: شما طاقت مردم مدينه را نداريد، به سوی بصره و كوفه می‌رويم؛ چون طلحه در كوفه طرفدار و زبير در بصره هوادارانی دارند. در نتیجه، آنان به سوی بصره و كوفه حرکت کردند. عبدالله بن عامر، اموال و شترهای فراوانی به آنها دارد و با هفت نفر از اهل مكه و مدينه حركت كردند و با ساير مردمی كه به آنها ملحق شدند، به سه هزار نفر رسيدند. وقتی خبر حركت آنها به اميرالمؤمنین (عليه‌السلام) رسيد، سهل بن حنيف را امير آن شهر كرد و خودش به سوی ذی‌قار حركت کرد و پس از هشت شب به آنجا رسيد و گروهی از مردم مدينه نيز همراه آن حضرت بودند.»[2]
بنابراين قصد آن‌ها از فتنه جمل، جنگ با اميرمؤمنان (عليه‌السلام) بوده است. آنان فکر می‌کردند با لشکرکشی به بصره می‌توانند جذب نیرو کنند و تشکیل حکومت دهند.

نکته دوم؛ دستور پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به جنگ با ناکثین
حاکم نیشابوری و بعضی از دیگر از علمای اهل سنت، به دستور رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در مورد نبرد با ناکثین و قاسطین و مارقین اشاره کرده است. حاکم در کتاب خود می‌نویسد: «ابوايوب انصاری در دوران خلافت عمر بن خطاب نقل می‌کند كه رسول خدا به علی امر فرمودند، با ناكثين و قاسطين و مارقين بجنگد.»[3]
با بیان روایت مذکور مشخص می‌شود، اگر رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در جَمل حضور داشتند، قطعاً با ناکثین می‌جنگیدند. اما یک سوال؛ با فرض حضور رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، آیا عایشه در لشکر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) حضور داشت و یا آنکه در مقابل حضرت می‌ایستاد. تاریخ گواهی می‌دهد، عایشه در لشکر جَمل و مقابل لشکر امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) حضور داشت و با ایشان به جنگ و نبرد پرداخت.
باید گفت؛ اگر کسی در مقابل اهل بیت (علیهم‌السلام) بجنگد و به دشمنی آنان مشغول شود، در حقیقت به جنگ رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) رفته است. حاکم در این باره می‌نویسد: «رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در حالیکه به علی و فاطمه و حسن و حسین نگاه می‌کردند، به آن بزرگواران فرمودند: من دشمن کسی هستم که با شما به دشمنی برخیزد، و دوست کسی هستم که شما را به دوستی برگزیند.»[4]
سؤال دیگری مطرح می‌شود؛ حکم پروردگار عالم در مورد کسیکه به جنگ پیامبر خدا می‌رود، چیست؟! با پاسخ به این سؤال، هر انسان منصفی حقیقت برایش روشن می‌شود.

پی‌نوشت:
[1]. برای مطالعه بیشتر به مقاله «آیا همسران رسول خدا در قتل عثمان نقشی داشتند؟!» مراجعه کنید.
[2]. طبری، تاريخ طبری، دار الكتب العلمية – بيروت، ج3، ص8؛ «ثم ظَهَرَا يَعْنِي طلحةُ والزُبِيرُ... مِنْ أهْلِ المَدِيْنَةِ.» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[3]. حاكم نیشابوری، المستدرك علی الصحيحين، دار الكتب العلمية - بيروت، ج3، ص 150، ح4674؛ « قَالَ: " أَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ... وَالْمَارِقِينَ» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[4]. المستدرک علی الصحیحین، ج3، ص161، ح4713؛ «نظر النبی إلی ... لمن سالمکم.»

محمدجواد مهریار