هرچند که بزرگان تصوف تاکنون نتوانسته‌اند تعریف جامع و مانع و متفق علیه‌ برای تصوف ارائه دهند و هر کس از ظن خویش تعریفی برای تصوف ارائه کرده است، با این وجود تعاریف مختلفی از ابعاد گوناگون برای تصوف شده است و علاوه بر آن هر فرقه به فراخور بعدی از ابعاد خاص همان فرقه، تعریفی قابل تمجید برای مسلک خود ارائه کرده است. یکی از نویسندگان فرقه اویسیه نیز تعریفی از طریقه خود ارائه کرده است که آنرا بیان می‌کنیم.

تصوف ازمهم‌ترین فرقه‌های است که زیربنای بسیاری از فرقه‌ها را تشکیل داده است و از جلمه این فرقه‌ها فرقه شیخیه است که موسس آن شیخ احمد احسایی مدت‌ها شاگرد فرقه ذهبیه بود و اعتقاداتی هم‌چون کشف و شهود، زهد و ریاضت، رکن رابع که همان مسئله قطبیت در تصوف است و مسئله قطب صامت و ناطق را وارد فرقه شیخیه کرد و به آن رنگ و بوی صوفیانه داد.

در میان فرقه‌های صوفیه، شیخ موذن خراسانی از بزرگان فرقه ذهبیه در کتاب خود به نقل از خواجه پارسا می‌گوید: «معروف کرخی را انتساب در علم باطن به امام علی بن موسی الرضا (علیه السلام) است و طریق ایشان طریق ائمه اهل‌بیت (علیهم السلام) است. "ابا عن جد" چنان که مشهور است. و سلسله ائمه اهل‌بیت (علیهم السلام) را در علم ظاهر و باطن علما و کبرای امت "بیانا لعزتها و نفاستها و تعظیما لشانها"، سلسله‌الذهب نامند.

صوفیه "سلسله" را به عنوان حجیت خود معرفی می‌کنند و می‌گویند اجازه ما یداًبِیَد به امام معصوم (علیه السلام) می‌رسد اما وقتی به مذهب سران صوفیه نگاه می‌کنیم می‌بینیم که همگی از اهل سنت بوده‌اند و تقریبا تا قرن هشتم صوفی شیعی نداشته‌ایم. حال باید دید چگونه ممکن است کسی که ائمه‌اطهار(علیهم السلام) را قبول ندارد بتواند جانشین آنها شود؟

برای شناخت صوفیه نیاز است که مکاتب مختلف صوفیه را شناخت تا بتوان تحلیلی مناسب درباره این طایفه ارائه کرد. در این نوشتار سعی شده است تا معرفی کوتاهی از مکتب صوفیان خراسان ارائه داد و مشخصات کلی این مکتب را بیان نمود. در مورد خراسان باید گفت که ازنظر جغرافیایی در قرون دوم به بعد به ناحیه وسیعی اطلاق می‌شد که حتی بسطام و سمنگان را هم در بر می گرفته است...

یکی از سلاسل فرقه‌ی صوفیه، سلسله‌ای است به نام حبیبیه که از سلسله‌ی شاذلیه نشأت گرفته است. بیشتر مریدان این طریقت در شمال آفریقا و البته کشورهایی چون لیبی، مراکش، مصر، سوریه و سودان دارد. این فرقه بر این باورند که هرگاه انسان به درجه‌ی معرفت رسید و به غیر از خداوند متعال دوستی برای خود نداشت و از غیر خدا دست کشید، خطاب امر و نهی بر او نیست...