مباحث تاریخی
سبط بن جوزی حنفی میگوید: «علمای تاریخ بر وقوع جریان غدیر اتفاق دارند و همراه پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) از صحابه و اعراب و ساکنین اطراف مکه و مدینه، 120 هزار نفر شرکت داشتند.»
عبدالله بنعباس گفت: لعنت خدا بر فلانی باد (منظور معاویه). یکی از بزرگترین روزهای حج نیز از دستبرد آنان در امان نماند. تلبیه زینت روز عرفه است اما آنان با جلوگیری از گفتن تلبیه، زینت این روز را از بین بردند.
سعید بن جبیر میگوید: روز عرفه نزد عبدالله بن عباس بودیم، عبدالله بن عباس پرسید: چرا مردم تلبیه نمیگویند؟ گفتم: از معاویه میترسند. عبدالله بن عباس از خیمهاش خارج شد و با صدای بلند میگفت: لبیک اللهم لبیک و ان رغم أنف معاویه لبیک، اللهم العنهم فقد ترکوا السنه من بغض علی
اگر سیری در زندگی امامان معصوم شیعه داشته باشیم، خواهیم دید که زندگی آنها آینه تمامنمای زندگی انسانها است. از خصوصیات بارز امامان معصوم، جامعیت آنهاست. لذا توجه و رویآوری به معنویات، آنها را از پرداختن به زندگی مادی و روابط اجتماعی باز نمیدارد و این در حالی است که انسانهای معمولی چنین توانایی را ندارند.
علمای اهل سنت، امام باقر (علیه السلام) را از فقهای بینظیر مدینه میشمارند، کسیکه از ذریه پاک پیامبر اکرم است و علوم او را نشات گرفته از علم الهی میدانند که از پیامبر اسلام، نسل به نسل به ایشان منتقل شده است و بهخاطر همین او را لقب باقر دادهاند، چرا تمامی زوایای علوم را آشکار کرد و آن را توسعه داد.
ترس از حکام ظالم و دنیا طلبی و ثروت اندوزی بعضی از راویان حدیث، سبب شد تا حدیث شریف غدیر در میان مسلمانان، بسیار مظلوم واقع شود. بعضی از راویان اهل سنت در منابع روایی خود با اشاره به ترس آنان از حکام ظالم، حتی از پرسیدن سؤالاتی درباره حدیث شریف غدیر ابا و ترس داشتند.
علت عدم نقل حدیث شریف غدیر در میان اهل سنت می تواند یکی از این دو دلیل باشد؛ دلیل اول آنکه خلفا و حاکمان غاصب، به دلیل محتوای آن حدیث شریف و ترس از فروپاشی خلافت شان، به ممانعت از نقل حدیث روی آوردند و دلیل دوم اینکه در عدم نشر حدیث شریف غدیر، ترس محدثان اهل سنت و یا دنیاطلبی آنان مشاهده میشود.
بیان حدیث غدیر و مرجعیت این حدیث شریف به عنوان یکی از مهمترین دلایل اثبات خلافت، سبب شد تا حکام ظالم برای محدثینی که آن حدیث شریف را بیان کنند، جزای سنگینی همانند کشته شدن و تبعید در نظر بگیرند. لذا محدثان اهل سنت از نقل حدیث غدیر خودداری می کردند.
بیان خلافت امیرمؤمنان (ع) و حدیث شریف غدیرخم، یکی از احادیثی است که محدثین اهل سنت از بیان آن ترس داشته اند. با آنکه بسیاری از اصحاب نبی مکرم اسلام (ص) در واقعه غدیرخم بودند، تا سالیان متمادی از بیان این حادثه عظیم و بزرگ منع میشدند. احمد بن حنبل در کتاب خود به ترس و خوف زید بن ارقم از بیان واقعه غدیرخم یاد میکند که در حقیقت، این سخن نشان از ترس خلفای اهل سنت از نشر این واقعه دارد.
سخنان علمای مشهور اهل سنت پیرامون شخصیت والای امام جواد (ع) شاهدی بر فضائل بی نظیر این امام است. بیان مسائل مهمی علمی و پاسخگویی به منکرین خلافت و مناظرات علمی حضرت با دانشمندان مذاهب اسلامی، سبب آن شده که نام امام جواد (ع) همانند خورشید درخشان در آسمان جهان اسلام بدرخشد.
یکی از اتفاقات تلخی که در صدر اسلام به وقوع پیوسته، واقعه سقیفه و کودتای عده ای معلوم الحال علیه امیرمؤمنان (ع) است؛ اما یکی از آثار کودتای سقیفه را می توان آشفتگی مسلمانان در آن دوران دانست. خوف از جان و ترس از مرگ به اندازهای بود که بعضی از اصحاب به صورت مخفیانه نماز میخواندند.
شهادت امیرالمؤمنین (علیه السلام) به دست شقی ترین مردم آخرالزمان یعنی ابن ملجم مرادی، از بزرگترین حوادث تلخی شمرده می شود که بر امت اسلامی تحمیل شده است. عده ای با خیال واهی ادعا کرده اند که حضرت در سخنان خود و در وصیتی که به اطرافیان خود فرموده اند امر به بخشودگی و گذشت از قصاص را داده اند. این در حالی است که بر اساس مستندات تاریخی و روایی، انتساب این ادعا به امیرالمؤمنین (علیه السلام) صحیح نیست.
اسلام در مواجهه با آئین و سنن ملل دیگر، برخوردی دوگانه داشته است. با آن رسومی که آنها را مخالف با مبانی دینی خود یافته است برخورد سلبی کرده و با سنن و رسومی که مخالف با بینش اسلام نبوده برخورد اثباتی داشته است بهگونهای که یا خود همان سنن را و یا اصلاح شدهی آنها را امضاء نموده و جزء، آداب و احکام دینی خود قرار داده است.
روز غدیر در سال دهم هجری قمری، به لحاظ زمانی، مقارن با عید نوروز اتفاق افتاده است؛ یعنی در این روز، امیرالمومنین(ع) از جانب خدا و رسولش به خلافت و امامت و ولایت منصوب گشت که بدین جهت نوروز در نزد ائمه اطهار و شیعیانشان، مورد تعظیم واقع شده و تقدسی خاصی یافته است و به عنوان یکی از اعیاد اسلامی مورد توجه قرار گرفته است.