مباحث تاریخی
پیامبر گرامی (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در خطبه غدیر به امامت امام علی و ذریه حضرت علی تصریح دارد. حضرت می‌فرماید: پس از من علی (علیه‌السلام) ولی و صاحب اختیار و امام شماست. آنگاه امامت در فرزندان من از نسل علی خواهد بود.
واقعه نصب حضرت علی (علیه السلام) به مقام ولایت در غدیرخم، از وقایع مهم تاریخ اسلام است. شاید واقعه‌ای بااهمیت تر و مهمتر از این حادثه تاریخی وجود نداشته باشد؛ این واقعه بیانگر بقای رسالت پیامبر و دوام نبوت آن حضرت در تجلی‌گاه وجود مبارک حضرت علی (علیه السلام) بوده، لذا غدیر نشانگر پیوند رسالت و امامت است که در آخرین حج پیامبر...
علمای اهل‌سنت مدعی هستند که حضرت علی(علیه السلام)، در زمان خلافت خود ادعای خلافت نکرد، و بر حدیث غدیر استشهاد ننمود. لذا در کتب خودشان مدعی هستند که اگر حدیث غدیر دلیل بر امامت حضرت باشد، پس چرا در سقیفه بنی ساعده و در شورای شش نفره به آن استشهاد نکرد؟ در جواب می‌گوییم که حضرت در مورد طلب حق خود از خلفاء در هر فرصتی...
روایت مشهور غدیرخم در آخرین حج پیامبر اکرم که در راه بازگشت از حج در منطقه غدیرخم بیان شده، و مسلمانان برای دیگران به فرموده‌ی خود پیامبر بازگو کردند، کسانیکه یا حضور مستقیم داشتند و یا غیر مستقیم این قضیه را از افراد شنیدند، در موارد مختلف نقل کرده‌اند، مثلا زنی به نام دارمی حجونی که در مناسبتی آن را در حضور معاویه ذکر می‌کند.
حاجیان بامداد عید قربان، پس از اینکه شب را در مشعر بوده‌اند، وارد منا می‌شوند؛ آنان برای رسیدن به منا، باید از سرزمینی به نام وادی محسر عبور کنند؛ وادی محسر به طول سه کیلومتر و نیم و عرض آن پانصد متر بین دو کوه ممتد است؛ مطابق روایات تاریخی، اصحاب فیل و سپاهیان ابرهه که قصد تخریب کعبه را داشتند، در همین وادی به هلاکت رسیده‌اند.
در سال 1938 میلادی، شیخ محمدتقی قمی وارد مصر شد، وی لزوم رعایت دعوت مرحله‌ای برای دست‌یابی به هدف تقریب را یادآور شد. پس از شکل‌گیری اندیشه تقریب، بسیاری به مبارزه با آن برخاستند. چاره‌ای نبود که قبل از هر چیزی، محیط برای اصلاح مساعد شود. بنابراین اندیشه تقریب، این مراحل را پشت سر گذاشت: مقدمه؛ تأسیس و ایجاد تقریب.
شیخ محمود شلتوت، عالم حنفی مصری، عضو جمعیت علمای اعلام، مجمع اللغه، سرپرست مباحثات فرهنگی دانشگاه الازهر، و در نهایت رئیس دانشگاه الازهر شد؛ وی ترک تعصّب و نقش عالمان را از عوامل وحدت می‌دانست و معتقد بود می‌توان با این موارد در برابر سوء‌‌استفاده دشمنان اسلام ایستاد و اهداف دین را برآورده ساخت.
یکی از پیشگامان تقریب و بیداری اسلامی، شیخ عبدالمجید سلیم متأثر از استادش، محمد عبده، گام‌های مهمی در راستای منویات و تفکرات او برداشت؛ وی تدریس و ریاست الازهر، قضاوت، عضویت در دارالافتاء و هیئت کبار العلما را در کارنامه دارد و با اهتمام تمام در دارالتقریب فعالیت کرد.
سعید بن جبیر می‌گوید: روز عرفه نزد عبدالله بن عباس بودیم، عبدالله بن عباس پرسید: چرا مردم تلبیه نمی‌گویند؟ گفتم: از معاویه می‌ترسند. عبدالله بن عباس از خیمه‌اش خارج شد و با صدای بلند می‌گفت: لبیک اللهم لبیک و ان رغم أنف معاویه لبیک، اللهم العنهم فقد ترکوا السنه من بغض علی
اگر سیری در زندگی امامان معصوم شیعه داشته باشیم، خواهیم دید که زندگی آن‌ها آینه تمام‌نمای زندگی انسان‌ها است. از خصوصیات بارز امامان معصوم، جامعیت آن‌هاست. لذا توجه و روی‌‌آوری به معنویات، آن‌ها را از پرداختن به زندگی مادی و روابط اجتماعی باز نمی‌دارد و این در حالی است که انسان‌های معمولی چنین توانایی را ندارند.
از فعالیت‌های دارالتقریب، انتشار کتاب‌های شیعی در قاهره، به منظور معرفی شیعه به عنوان یکی از مذاهب اسلامی و نیز تأمین منابع درسی فقه و عقاید شیعیان در دانشگاه الازهر بود که با توجه به ارتباطات بسیار محدود فرهنگی در آن روزگار، گامی بزرگ در مسیر آشنایی با مذاهب اسلامی به شمار می‌رفت.
توجه به آموزه‌های تقریبی دین مبین اسلام، و شرایط منطقه‌ای و جهانی جهان اسلام، احساس نیاز به وحدت اسلامی را برای بزرگان تقریب ازجمله شیخ عبدالمجید سلیم، شیخ محمود شلتوت، شیخ محمدحسین کاشف‌الغطاء، آیةالله عبدالکریم زنجانی و آیةالله العظمی بروجردی و دیگران ملموس کرد و در سال 1947 میلادی، به تأسیس دارالتقریب قاهره انجامید.
عالمان بسیاری از شیعه و اهل سنت در اندیشه تقریب سهیم بوده‌اند؛ یکی از این افراد شیخ محمد عبده، مفتی، فقیه و مصلح مصری اهل سنت است. از اقدامات اصلاحی او تأسیس «جمعیة التقریب بین الادیان و المذاهب» است که در تاریخ تقریب مذاهب اسلامی جالب توجه است و ظهور متفکران و مشایخ بزرگی در الازهر نشان مجاهدت‌های اصلاح‌گرانه اوست.
نظریه تقریب مذاهب اسلامی علاوه بر ضرورت در شرایط فعلی برای مسلمانان، نظریه‌ای اعتقادی است و صوری نیست؛ عده‌ای با این تشکیک که تقریب مذاهب تاکنون تنها به نفع شیعه شده است و اهل سنت بهره‌ای از فتاوای تقریبی نداشته‌اند با آن مخالفت می‌کنند؛ در حالیکه فتاوای تقریبی علمای شیعه کمتر از فتاوای تقریبی علمای اهل سنت نیست.