مباحث تاریخی
ابوذر اسراف و بخشش هاى عثمان را برنتابید و تحریف و توجیهاتى که مى‌خواستند براى پشتوانه این حاتم بخشى‌ها درست کنند را تحمل نکرد؛ به شام تبعید شد و معاویه او را تحمل نکرد؛ پس از بازگشت از شام، با کلامش عثمان را رسوا می‌کرد. تطمیع و تهدید او کارساز نشد؛ به ربذه تبعيد شد و در همان سرزمين جان سپرد.
در دوران خلافت عثمان، جلوگیری از نشر و نقل احادیث نبوی مانند دوران خلیفه قبل از خود ادامه یافت. عثمان بر منبر می رود و جایز نبودن نقل روایات را مگر در مواردی محدود اعلام می‌کند. وی صحابه بزرگی چون عمار یاسر، ابوذر و ... را از نقل حدیث باز می‌دارد.
معاویه و یكى از فرزندان عمر لباس نو و زیبایی بر تن کردند؛ خلیفه با تازیانه به آنان كتك زد و علت آن را غرور پیدا نکردن آنان عنوان کرد. همچنین شخصی که گفته شد، رئیس و بزرگ قبیله است، خلیفه او را با تازیانه زد و گفت: ترسیدم با شنیدن سخن آن مرد، احساس غرور در تو پیدا شود، خواستم این احساس را از سر تو خارج سازم.
در منابع تاریخی آمده که خلیفه از بیان برخی احادیث اکراه داشت و از نقل احادیث منع می کرد و برخی صحابه را به خاطر نقل زیاد حدیث از پیامبر (ص) زندانی کرده، از مدینه ممنوع الخروج كرد و این ممنوعیت تا زمان مرگ خلیفه ادامه یافت.
یکی از خلفا، تازیانه ای داشت و تازیانه او چنان ترس و وحشتى در دلها ایجاد كرده بود كه برخى از بزرگان اهل سنت آن را به شمشیر حجّاج تشبیه كردند؛ نخستین كسیكه با خود تازیانه برمى‌داشت و افراد را با آن مى‌زد، این خلیفه بود. خلیفه اگر مى‌دید كسى از صف جلو یا عقب ایستاده، او را با شلاّق مى‌زد.
ابوهریره در زمان یکی از خلفا جرأت نمی کرد برخی از احادیث را نقل کند و می گفت اگر این احادیث را در زمان آن خلیفه مى گفتم، سرم را مى‌شكست! ابن عباس نیز مى‌گوید: یك سال منتظر ماندم تا شاید بتوانم از خلیفه درباره یك آیه قرآن، سؤال بپرسم، ولى نتوانستم.
علی بن الحسین (علیهما السلام) معروف به زین العابدین و امام سجاد، همانند پدر بزرگوارشان و اجداد طاهرینش (علیهم السلام)، شخصیتی والا و بی‌نظیر داشت و هم‌چون آنان انسانی کامل و وارسته بود، به‌طوری‌که می‌توان او را به‌عنوان الگوی یک انسان تمام نمای ممتاز برای همگان معرفی کرد، چرا که شخصیت آن حضرت در تمام ابعاد کامل و تام بود.
وجود مقدس امام کاظم (ع) شخصیتی آسمانی است که علاوه بر شیعیان، بزرگان اهل سنت نیز به مقام شامخ آن حضرت اذعان کرده اند و کرامات فراوانی از حضرت در منابع معتبر خود ذکر کرده اند. توسل به این امام همام و زیارت قبر مطهر ایشان، یکی از اعتقاداتی است که سایر پیروان مذاهب اسلامی به این وسیله از خدای رحمان استمداد و یاری می طلبند.
در دایرة المعارف قرن بیستم آمده است که در سال ده هجری پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) حج به جا آورد.
حلبی از علمای اهل سنت، در مورد تعداد شرکت کنندگان در خطبه غدیر خم می‌گوید: «تعداد جمعیت آنان را غیر از خداوند نمی‌داند؛ گفته شده 40 هزار، 70 هزار، 90 هزار، 114 هزار، 120 هزار و گفته شده بیش از این تعداد بوده‌اند.»
سبط بن جوزی حنفی می‌گوید: «علمای تاریخ بر وقوع جریان غدیر اتفاق دارند و همراه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از صحابه و اعراب و ساکنین اطراف مکه و مدینه، 120 هزار نفر شرکت داشتند.»
تمام مذاهب اسلامی اتفاق نظر دارند كه اذان و اقامه گفتن فقط در نمازهاى یومیه جايز است و نمازهای دیگر اذان و اقامه ندارند. اما در تاریخ نقل شده است که در این حکم، بدعتی ایجاد شده است و برخی براى نماز عيد، اذان گفته اند. ازجمله کسانیکه این بدعت به آنها نسبت داده شده، معاویه، زیاد، مروان، حجاج و ابن زبیر هستند.
مروان حکم در زمان حکومتش در مدینه، همواره مشغول سب امیرالمؤمنین (ع) بود و به علت اینکه مردم پس از نماز عید، لعن امیرالمؤمنین (ع) را تحمل نمی کردند و متفرق می شدند، او خطبه نماز عید را قبل از نماز می‌خواند که مسلمانان حاضر باشند.
عبدالله بن‌عباس گفت: لعنت خدا بر فلانی باد (منظور معاویه). یکی از بزرگ‌ترین روزهای حج نیز از دستبرد آنان در امان نماند. تلبیه زینت روز عرفه است اما آنان با جلوگیری از گفتن تلبیه، زینت این روز را از بین بردند.