پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ سیزده به در، از جمله رسومی است که امروز در ایران، جشن گرفته می‌شود.

در هزاران صفحه از روایات زرتشتی، با اینکه به جزئی‌ترین مسائل تاریخی و آیین‌ها اشاره شده است، اما هیچ خبر و اشاره‌ای به سیزده به در نیست.

در سراسر متون کلاسیک تاریخی و ادبی ایران هم اشاره‌ای به سیزده به در نشده است.

حتی در دوره صفویه که ملا مظفر گنابادی بین سال‌های 1588 الی 1629 میلادی، گاهشماری ایران اسلامی را به دقت ضبط کرد، در فهرست اعیاد و جشن‌ها و مناسبت‌ها، هیچ یادی از سیزده به در نکرد.[1]

متن عبارت دانشنامه ایرانیکا:

Persian astronomer and mathematician Mollā Możaffar Gonābādi, who worked at the court of Shah ʿAbbās I (r. 1588-1629) in Isfahan, did not mention the sizdah-e Nowruz in the list of Persian festivals.[2]

آرتور کریستن‌سن (Arthur Christensen) ایران‌شناس مشهور می‌نویسد که جشن‌های نوروزی، 6 روز بود اما در قرن 19 میلادی (دوران قاجار)، این جشن‌ها طولانی شد و به 13 روز رسید.

همچنین در دانشنامه ایرانیکا آمده که ریشه سیزده به در و دلیل برگزاری این جشن، روشن نیست:

At the moment, there is no sufficient evidence that would give a solid explanation for the origin of the 13-day period of the Nowruz celebrations with the sizdah bedar at the end of them.[4]

این از ریشه مبهم و تاریک سیزده به در.

اما میوه تلخ آن از این جهت، که در این روز، آسیب جدی به طبیعت وارد می‌شود. آلودگی صوتی، پاکی طبیعت به لجن می‌کشد. زباله بسیاری در کوه و دشت و صحرا و رودها رها می‌شود. درختان قطع می‌شود و برای تهیه زغال، به آتش کشیده می‌شود. این آسیب‌ها بعضاً غیر قابل جبران اند. این از بُعد طبیعی قضیه است. اما بُعد معنوی آن هم جای خود دارد. انواع معصیت و هَتک احکام الهی، که به اسم شادی (زودگذر) همه گونه گناه صورت می‌گیرد.

پی‌نوشت:

[1]. بنگرید به: Simone Cristoforetti, "NOWRUZ iii. In the Iranian Calendar", Encyclopædia Iranica Foundation, Last Updated: November 15, 2009.
[2]. بنگرید به: Moẓaffar b. Moḥammad Gonābādi, Šarḥ-e bist bāb-e ʿAbd-al-ʿAlāʾ Neẓām-al-Din b. Ḥosayn Ḥanafi Birjandi, lithogr. ed., Tehran, 1267/1851. Chap. 15, pp. 12-16
[3]. بنگرید به:
Simone Cristoforetti, "NOWRUZ iii. In the Iranian Calendar", Encyclopædia Iranica Foundation, Last Updated: November 15, 2009
A. Christensen, Les types du Premier Homme et du Premier Roi dans la histoire légendaire des Iraniens, pt. 2: Jim, Leiden, 1934. p. 158
[4]. بنگرید به: Simone Cristoforetti, "NOWRUZ iii. In the Iranian Calendar", Encyclopædia Iranica Foundation, Last Updated: November 15, 2009