ملی گرایی
پیرامون سرنوشت کورش دوم (مشهور به کورش کبیر)، سخن بسیار است. این نوشتار به بررسی این مسئله از نگاه گزنفون، مورخ یونانی می‌پردازیم. گزنفون در كتاب 8، فصل 7 می‌نویسد، کورش هنگامی که پیر شد، برای بار هفتم به پارس سفر کرد. پس از ورود به پارس، مراسم قربانى را به جا آورد و براى خدايان (دقت شود: برای خدایان)...
با مطالعه تاریخ، و کنار نهادن تعصبات جاهلانه، درمی‌یابیم که آرتمیس یک شخصیت ایرانی نبود. بلکه اصالتاً یونانی بود، و در پی کسب قدرت جنایات بسیاری مرتکب شد و سرنوشتی او نیز سخت و ناگوار بود. وی نه در منابع ایرانی و نه در منابع یونانی، شخصیتی متعالی نیست، بلکه کارنامه‌ای ننگین از خود باقی گذاشت. لذا اینکه برخی او را الگوی زنان ایرانی می‌نامند، توهینی بزرگ به بانوان این سرزمین است.
ایرانی‌گرایی یا به تعبیری «پارسی‌گرایی» از جریان‌های فکری بود که در سال‌های پیش از مشروطه شکل گرفت. این جریان، واکنش عده‌ای از ایرانیان دوره قاجار در قبال آشنایی با پیشرفت و تمدن‌غرب از یکسو و آگاهی از عقب‌ماندگی و ضعف خود از سویی دیگر بود. این نوعی رجعت به عقب و بازگشت به گذشته‌هایی بود که ایران، بزرگترین قدرت عصر خود به‌شمار می‌آمد...
زمینه‌های تغییر پوشش زنان در ایران را می‌بایستی در تجددگرایی و گرایش دختران و بانوان ایرانی به زنان و دختران غربی، گسترش سازمان‌های آموزشی در ایران به شیوه‌های غربی و تغییر لباس مردان جستجو کرد که توسط کنگره زنان شرقی، تشکّل بانوان ایرانی و نیز سازمان‌ها و کلوپ‌های متعدد زنان و اجرای مراسم‌های ویژه هموار شد. زمزمه‌های اولیۀ تغییر پوشش زنان در سال...
سیاست تظاهرگرایانه مذهبی دولت مطلقه پهلوی مربوط به سال‌های 1299 ـ 1305 ش؛ یعنی اندکی پس از سلطنت رضا شاه بوده که حمایت و یا عدم مخالفت علنی تعداد زیادی از مقامات دینی را به دنبال داشته است. اما از سال 1305 ـ 1320 ش به مرور زمان، سیاست فرهنگی و مذهبی رضا شاه و دولت مطلقه وی را تجددطلبی، سکولاریسم و ناسیونالیسم باستانگرا...
ارکان سازنده دولت مطلقه ایرانی در مقاطع مختلف زمانی در سیاست‌های فرهنگی، مذهبی و اجتماعی، بازتاب گسترده‌ای یافت. ابتدا رویکرد حمایتی و تظاهرگرایانه مذهبی اتخاذ شد اما به مرور زمان، تجددطلبی فرهنگی و مذهبی تحت تأثیر اندیشه لیبرالیسم و ناسیونالیسم، جایگزین شد که رویکرد و مواضع مقامات مذهبی ایران نیز تابعی از این متغیر قرار گرفت...
بنابر اسناد تاریخی، از منابع شیعه و سنی، مادر امام سجاد، شهربانو نام داشت. پدر شهربانو هم یزدگرد نام داشت که یک شاهزاده ساسانی بود (و ممکن است با یزدگرد سوم متفاوت باشد. اما این از اصل ماجرا چیزی کم نمی‌کند و مادر امام سجاد بنا بر اسناد، یقیناً یک شاهزاده خانم ساسانی بود.) همچنین امامت از دید شیعه، یک امانت الهی است و ربطی به خون ایرانی و یا خون عربی ندارد...
چند وقتی است که جریان باستانگرای ضد اسلامی، در مسیر خوش‌رقصی برای استعمار، با در هم آمیختنِ برخی مسائل به انتشار یاوه‌نامه‌ای پرداخته است که در آن به اسامی اسلامی تاخته و اسامی باستانی را ستوده است. این نوشتار به بررسی ادعای آنان می‌پردازد. نویسنده باستانگرا، از اینکه برخی نام فرزندانشان را غلامرضا، غلامعلی، غلامحسین و... می‌نامند...
این مقاله درصدد تبیین پایه‌های ایدئولوژیک سیاست‌های فرهنگی رژیم پهلوی است. مؤلف ابتدا به معرفی چهره‌های برجسته تجددطلبی در ایران و نوع تفکر آنان پرداخته و سپس ضمن بیان مبانی ایدئولوژیک رژیم پهلوی، تأثیر آن را بر سیاست‌های فرهنگی تشریح کرده است. در ادامه با تبیین سیاست‌های فرهنگی رژیم پهلوی، خواستگاه فکری آن را در اندیشه‌ها و آرمان‌های...
روز 4 خرداد 1339 فرمان اجرای قانون اصلاحات ارضی از سوی شاه صادر شد. مسئله اعطای زمین به کشاورزان یکی از اصولی بود که بعد از انقلاب کمونیستی 1917 روسیه ، همواره از طریق احزاب کمونیست جهان مطرح می‌شد و کوشش می‌گردید تا از این طریق «کشاورزان و دهقانان رنج کشیده» کشورهای جهان سوم به ایدئولوژی کمونیستی گرایش یابند. البته مسئله بهبود...
در قانون اساسی مشروطیت ایران که پیش از فوت مظفر‌الدین شاه بیمار در سال 1285 شمسی طی 57 اصل به تصویب رسید، اصولی چند به عنوان متمم قانون اساسی اضافه گردید.
اصل دوم متمم که با اصرار شیخ فضل الله نوری اضافه شده بود، و به وسیلۀ علامه نایینی هم مورد تایید و تاکید قرار گرفت، تصریح داشت که برای جلوگیری از تصویب قوانین مخالف اسلام...
پس از اینکه شاه ساسانیان، در جنگ، نوامیس یکی از قبائل عرب را غارت کردند، آن قوم تصميم گرفتند از اين پس اگر دختردار شدند زنده زنده دفنشان كنند (تا اینکه به ذلت و حقارت دچار نشوند)، و همين كار را كردند، قبايل ديگر نيز از آنها ياد گرفته، كم كم اين جريان در همه جا منتشر شد، و دختركشى باب گرديد. قلب انسان، پس از سیر در تاریخ و مشاهده آن همه جور و ستم...
خلاصه اینکه یوتاب ابداً در زمان حمله اسکندر مقدونی، هیچ دفاعی از ایران نکرد. چون وی حدوداً 300 سال پس از حمله اسکندر متولد شد! از سویی وی همسر یک سردار رومی و متحد رومیان بود. هیچ نسبتی هم با آریوبرزن (سردار هخامنشی) نداشت، بلکه خواهرِ آریوبرزن دوم (حاکم آذربایجان و ارمنستان در زمان اشکانیان) بود. لذا هیچ افتخاری برای ایران شمرده نمی‌شود...
احسان یارشاطر، متولد ۱۲۹۹ هجری خورشیدی، بنیانگذار مرکز مطالعات ایرانشناسی و استاد بازنشسته مطالعات ایرانی در دانشگاه کلمبیا نیویورک است. وی همچنین مؤسس و سرویراستار دانشنامه بزرگ ایرانیکا (Encyclopædia Iranica) است. ایشان معتقدند که عمده ایرانیان از روی اختیار مسلمان شدند. همچنین گفته اند که وشنفکران نخبه ایرانی خودشان را وقف...