ملی گرایی
تاریخ ایران، در گذر تاریخ همواره دربردارنده نقاط روشن و تاریک بسیار بود. نقاطی روشن که برخاسته از روح متعالی مردمان این سرزمین بود برای همیشه در تاریخ می‌درخشد. از سویی نقاطی تاریک نیز وجود دارد (مانند دیگر جوامع و تمدن‌ها) که نباید از آن فرار کرد، بلکه باید از آن عبرت گرفت. چه اینکه گذشته، چراغ راه آینده است. در مطالعه تاریخ هخامنشیان (و مخصوصاً شخصِ کورش)...
مطالعه صحیح تاریخ، و عبرت آموزی از آن همواره راهگشا و نزد خردمندان، چراغ راه آینده شمرده می‌شود. بدترین نوع خیانت به تاریخ، دلبخواه‌سازی آن است. حذف نقاط تاریک و بزرگنمایی در نقاط روشن و دروغ گفتن و دروغ نوشتن، روش‌های خیانت به تاریخ است. در این باره باید توجه داشت عده‌ای بدون توجه به هویت راستین ایرانیان، تلاش می‌کنند هویتی جدید (و ناشی از بافته‌های استعمارگران)...
«برای من ثابت کنید که مسلمان هستید! تا کمکتان کنم.» شنیدنِ این سخن همان و بیدار شدن از خواب همان! عالِم شهر، نیمه شب وحشت‌زده در کوچه‌های سمرقند در پی زنِ علویه و دخترانش می‌گشت. ساعت‌ها جستجو کرد تا ردّ آنان را در خانۀ پیرمرد زرتشتی یافت. بر در خانه کوبید. پیرمرد زرتشتی از در بیرون آمد. در حالی که حالش دگرگون بود. عالِم شهر گفت: «آن زن و دخترانش کجا هستند؟...
کتاب «صد» رتبه‌بندی مؤثرترین چهره‌های تاریخ، کتابی به قلم مایکل هارت (اخترفیزیکدان و پژوهشگر امریکایی) است که در سال ۱۹۷۸ منتشر شد و در سال ۱۹۹۲ ویرایش دوم آن به چاپ رسید. این کتاب رتبه بندی ۱۰۰ شخص می‌باشد، که بر طبق نظر مایکل هارت، بیشترین تاثیر را در تاریخ بشری داشته‌اند. در این کتاب، محمد (صلی الله علیه و آله) پیامبر اسلام رتبه نخست را دارد. از چهره‌های ایرانی در این صد نفر می‌توان به...
شاعر پر آوازه راجی کرمانی در خانواده ای زرتشتی به دنیا آمد و نامش را بهمن گذاشتند. در آغاز به شال بافی اشتغال داشت. چون اسلام آورد نامش را به «بمان‌علی» تغییر داد. مدتی از کرمان دوری گزید و به عتبات رفت و چون به کرمان برگشت به نظم «حمله حیدری» در سی هزار بیت پرداخت. چنان ماهرانه سرود و شهرت یافت که به وی «فردوسی ثانی و حکیم کرمانی...
مشكل عمده در طرح مسائل اجتماعی در جامعه ما آن است كه هنوز اغلب نظریه‌پردازان و عالمان علوم اجتماعی، با توسل و بیان تعاریف فرسوده و كهنه در علوم اجتماعی و زیست‌شناسی، كه سال‌هاست در مجامع علمی جهان ناقص و در مواردی بطلان آنان به اثبات رسیده، به بررسی تاریخ و جامعه ایران می‌پردازند...
«تاریخ ایران» از موضوعات مهمی‌است که در دوران معاصر و خصوصا سال‌های بعد از انقلاب، موضوع مورد علاقه بسیاری از نویسندگان منتسب به جریان‌های سیاسی- فکری در داخل و خارج کشور بوده است که از مناظر مختلف و با آراء مختلف به آن پرداخته شده است. این آراء امروزه مبنای تحلیل بسیاری از رویدادهای تاریخی و سیاسی کشور قرار گرفته است و مبنای قضاوت آیندگان در مورد ما نیز خواهد بود...
«تاریخ ایران» از موضوعات مهمی‌است که در دوران معاصر و خصوصا سال‌های بعد از انقلاب، موضوع مورد علاقه بسیاری از نویسندگان منتسب به جریان‌های سیاسی-فکری در داخل و خارج کشور بوده است که از مناظر مختلف و با آراء مختلف به آن پرداخته شده است. این آراء امروزه مبنای تحلیل بسیاری از رویدادهای تاریخی و سیاسی کشور قرار گرفته است...
باستان‌شناسی و در کل مردم‌شناسی در خاورمیانه از همان بدو زایش با استعمار گره خورده است. همان‌طور که یکی از بنیانگذاران اندیشه‌ی پسااستعمارگرایی، ادوارد سعید نیز بارها اشاره می‌کند، شرق‌شناسی در واقع شناخت آن دیگری عقب مانده‌ای است که در جریان تکامل فرهنگی درجا زده است. نخستین باستان‌شناسانی که در بین‌النهرین...
همه چیز از هنگامی آغاز شد که کشتی کریستف کلمپ بادبان‌ها را برافراشت، لنگرها را کشید و عازم «هند» شد. او از فرهنگی بر می‌خاست که ریشه در شخصیت‌هایی چون «لئوناردو داوینچی» دارد. هنرمند، مخترع، معمار، محقق، و در مجموع، آن‌که کتاب مقدس را کنار گذاشت، تا روایت‌های قابل مشاهده‌ی طبیعت را تقریر کند. انقلاب کپرنیکی گونه‌ای نگرش...
جامعه‌ی روشن‌فکری ایران برای عبرت آینده‌ی خود، به این سؤال بايد پاسخ دهد که بغض فروخفته‌ی نخبگان ایرانی ابتدای قرن بیستم میلادی که سال‌ها پس از "ازخودبیگانگی" خود آنان، خواست مردم ایران را نیز از اصل خود جدا کند، چه رهاوردی برای ایرانیان داشت؟ در زمان رضاشاه، اتفاقی که افتاد این بود که نخبگان حکومتی و روشن‌فکران به این...
تاریخ ایران همواره حقایق بزرگی را بی‌رحمانه در زیر لایه‌های عوام‌گرایی و عوام‌فریبی مدفون کرده است که دوره‌ی رضاشاه پهلوی نیز یکی از همان دوره‌های تدفین حقایق است. اینکه چه کسانی و با چه اهدافی و چگونه، هم در روزگار پهلوی و هم تا به امروز، فریب‌های تاریخی بزرگ این دوره را با تیزبینی ترویج می‌کنند، بحث مهمی است. جریانی که علاوه بر تاریخ‌نویسان سلطنت‌طلب...
نوسازی رضاشاهی یکی از انواع مدل‌های نوسازی است که در اقصی نقاط جهان در راستای مدرن‌سازی یک کشور دنبال شده است. این مدل از نوسازی در زمانه‌ی خود موارد مشابهی نیز داشته است. معروف‌ترین این کشورها، در همسایگی ایران، ترکیه و افغانستان هستند. به طور کلی، تمامی رویکردهای نوسازی در این نگاه، که مبتنی بر دولت مطلقه بود، با هدف رسیدن به...
گذشته چراغ راه آینده است. در بررسی تاریخ باید حقیقت را جست و از تعصب و باورهای نژادپرستانه دوری کرد. باید از تاریخ عبرت گرفت و درس آموخت. درباره مسلمان شدنِ ایرانیان، آیا پذیرش اسلام به زور شمشیر بوده یا از روی اختیار؛ باید به عرض برسانیم که همه تاریخ‌پژوهان و دانشمندانی که دربارۀ ایران، به نیکی پژوهش کردند، معتقدند که اگرچه فتح ایران به دست عرب، با شمشیر...