عرفانهای نوظهور
عرفانهای هندی در یک دستهبندی به عرفانهای باستانی و عرفانهای جدید تقسیم میشود. در میان عرفانهای باستانی آیین ودا، برهمنیسم، جین، بودا و منتره قابل ذکر هستند. آیینهای عرفانی نوظهور هندی نیز شامل انواع یوگا، اشو، سایبابا، رام الله، کریشنا مورتی، یوگاناندا، و دالایی لاما میشود. یوگا هرچند دارای سابقه هزاران سالانه است، به جهت رویکرد جدید...
دوری از محرّمات الهی امری حیاتی و ضروری است که هم در روایات و هم در کلمات بزرگان اخلاق و سیر و سلوک تأکید فراوانی بر آن شده است. انسان تا زمانی که به گناه مبتلا باشد هر سعی و کوششی درراه عبادت خداوند چندان تأثیری برایش در پی نخواهد داشت. گناه اعمال نیک انسان و آثار آن را از بین میبرد و انجام عبادت و اعمال صالح به همراه ارتکاب معاصی، مانند ظرف...
روح اصلى و اساسى براى سير و سلوك و طى مراحل عرفان اسلامی، «بندگى» است، اكنون اين سؤال به ذهن ميآيد که چه راهكار (يا راهكارهاى) عملى براى «بنده شدن» وجود دارد؟ براى پاسخ به اين پرسش بايد توجه كنيم كه «عبد» و «بنده» اصطلاحاً به كسى گفته مىشود كه تمام اختيارش به دست «مولا» و مطيع او است و بدون اجازه مولا كارى انجام نمىدهد. ازاينرو بنده خدا شدن هنگامى تحقق مىيابد كه...
برخی بر این باورند که وقایع کنونی یک بار دیگر (در گذشته) دقیقاً برایشان اتفاق افتاده است. آنها این نوع یادآوریها را نیز محصول جسمهای پیشین میدانند و آنرا دلیل دیگری بر اثبات تناسخ میشمارند. در پاسخ به اینگونه یادآوریها سخنان زیادی گفته شده است. برخی این یادآوریها را محصول رؤیابینی میدانند، برخی نیز آنرا به عالم ذر ربط میدهند. عدّهای هم با برخی پدیدهها که روانشناسان...
نظريه «تناسخ» براساس انكار قيامت و زندگی پس از مرگ پىريزى شده است و پيروان اين مكتب، پاداش و كيفر اعمال و رفتار را منوط به حضور در جسم دیگر میدانند. آنها رفتار و کردار انسان را کارما مینامند و بر این باورند که قانون کارما تخلّفناپذیر است و هر عملی که انسان در جسم دنیایی انجام دهد، باید سزای آنرا ببیند؛ از همین روی باید انسان آنقدر در جسمهای متوالی...
موکوناندا لعل گوش یا همان یوگاناندا از افرادی است که داعیه معنویت جدید دارد. وی نیز مانند دیگر مبدعین شبهآیینها مدّعی درونگرایی است. وی معتقد است میتواند با گسترش دانش عینی و تجربیات درونی به ورای محدودیتهای دانش تجربی دست یابد. او نیز توصیفات چندگانهای درباره خداوند دارد؛ از همینروی دچار تضاد و تناقض شده است...
باور تناسخ در ادیان هندی، نفوذ عمیق و وسیعی داشته و دارد. مفهوم سنساره یا گردونه بازپیدایی، تولّدها و مرگهای پیدرپی که برای همیشه ادامه خواهد داشت، در میان تمام ادیان و نظامهای فلسفی هند مشترک است. فقط در دین ودایی است که به اعتقاد صاحبنظران، اندیشه «سنساره» وجود ندارد. به اعتقاد پژوهشگران، تناسخ به عنوان...
بیترديد عرفان حقيقی، اصيل، سودمند و بدون پيرايه، در مکتبی است که دربردارندهی حقايق زلال و اصيل برآمده از وحی آسمانی باشد و غرض و هدف آن، تهذيب و تزکيهی انسانها و هدايت آنان بر اساس معارف آسمانی باشد. ازاينرو بايد عرفان حقيقی و راستين را در مکتبی که نمود اسلام کامل است، جستجو کرد. اين مکتب، جز مکتب اهلبيت پيامبر نيست و تنها در سايهی...
در دهههای اخير شاهد رشد فرقههای عرفانی در سطح جهانی بودهايم كه كشور ما نيز تحت تأثير آنها قرارگرفته است. عواملی همچون رشد ارتباطات و اطلاعات، سرخوردگی از عقلانيت مدرن، شكست نظامهای مادی، فراغت بيشازحد، تنوعطلبیهای بیمورد، برنامههای نظامی و اطلاعاتی، افزايش تحير و سرگردانی بشر به دليل عدم دسترسی به حقيقت و... منجر به ايجاد...
از میان دانشمندان و نویسندگان مسلمان میتوان به مؤلفان کتابهای فِرَق اشاره کرد که تناسخیان را خارج از مسلمانان دانستهاند. عبدالقاهر بغدادی تناسخ را در زمره اعتقاداتی میآورد که موجب خروج فرد از اسلام میشود، و ابنحزم بر ردّ اندیشه تناسخ در میان مسلمانان ادّعای اجماع میکند. در کنار باور تناسخ همیشه باور دیگری وجود دارد که در تقریر تناسخ...
تعاريفی که در کتب عرفا، برای عرفان بيان شده، بسیار متفاوت است و نمیتوان در يک عبارت منسجم ذکر کرد؛ زیرا هر عارفی، در پاسخ به اين پرسش که حقيقت عرفان چيست، پاسخی مناسب با حالات مخاطب و پرسشگر داده است؛ مثلاً در برابر مخاطب جاهطلب، عارف پاسخ میدهد: عرفان ترک جاه و پرهيز از شهرتطلبی است. اينگونه تعاريف را نمیتوان...
یکی از مهمترین شاخصههای جنبشهای نوپدید دينی-عرفانی، انتقاد شدید آنان به وجود ادیان بزرگ و تعالیم آنان است، لذا در بسیاری از این جریانهای معنوی، انواع زیادی از انتقادها به ادیان وجود دارد. ازاینرو، باید گفت که بزرگترین اشکال آنان این است که در نقد آنها، همه ادیان به یکچشم دیده میشوند و چنین میپندارند...
از شکلگیری عرفان حلقه که نام دیگرش عرفان کیهانی است، کمتر از یک دهه میگذرد. این جریان از حدود پنج سال گذشته به صورت جدی در کشور شروع به فعالیت و برگزاری دورهها و کلاسهایی نموده است. محمدعلی طاهری پایهگذار و مؤسس اصلی این فرقه شناخته شده و کتابهای اصلی این گروه هم به نام وی است. از جمله...
انتقال نفس از بدنی به بدن دیگر نشئه مادّه بهگونهای که پس از مرگِ بدن دوم، وارد بدن سوم شود؛ از آن نیز به بدن بعدی و همینگونه ادامه یابد، بدون اینکه از این چرخه رها شود. بدنی که روح به آن منتقل میشود، گاهی بدن انسان است، گاهی حیوان و گاهی نبات، یا حتی ممکن است جماد باشد. راه انتقال نیز غالباً به این صورت است که روح جدا شده از بدن پیشین به جنین انسان یا حیوان یا به سلول نبات منتقل میشود.»