زرتشت و باستان‌گرایی
از مهم‌ترین ابهامات زندگی زرتشت، اختلاف نظر عجیب پیرامون زادگاه او است. در منابع پهلوی (متون زرتشتی به زبان فارسی میانه) زادگاه زرتشت، سرزمینی به نام «ایرانویج» بود. سنّت زرتشتی، این سرزمین را همان «آذربایجان» دانسته است. مکتوبات ایرانی عصر اسلامی نیز با تبعیت از موبدان زرتشتی همین نظر را مطرح کردند. در حالیکه امروزه زبان‌شناسان این نظر را رد کرده‌اند...
متون یونانی نام زرتشت را به صورت Zōroástrēs و متون امروزی غربی آن را به صورت Zoroaster نوشته‌اند. در معنای این واژه اختلاف نظر هست. از حیث زبان‌شناسی درمی‌یابیم که این واژه به معنی «شتر پیر زرد» یا «شتر زرد خشمگین» یا دارنده آن است. یعنی این واژه مشتق از اوشترا (uŝtra) به معنی شتر است و نام زرتشت با واژه شتر در ارتباط است. هرچند برخی...
زنان هخامنشیِ به اسارت درآمده به این گمان که داریوش سوم کشته شده، زاری و شیون سر دادند. چه اینکه می‌پنداشتند سرنوشتی بس تلخ و ناگوار در انتظارشان است. اسکندر کبیر هنگامی که صدای گریه و نالۀ آنان را شنید، لئوناتوس را نزد آنان فرستاد و پيغام داد كه از سوی من آسیبی به شما نخواهد رسید. شأن و منزلت شما حفظ خواهد شد. اين چنين پيغام مهرآميز...
لیکن به راستی دلیل ذوالقرنین بودن کورش چیست ؟! این نوشتار به نقد دلایل ذوالقرنین بودنِ کورش می‌پردازد، آن هم از دریچه نگاه به موضوع شاخ (چه اینکه مدعی هستند کورش تاجی با دو شاخ داشت، لذا او همان ذوالقرنین به معنی «صاحب دو شاخ» است). ادعای برخی این است که تصویر زیر همان نقش‌نگاره کورش هخامنشی است که در کاخ دروازه پاسارگاد...
در خدايان سه گانه ايرانيان نيز آناهيتا قبل از اهورا مزدا و ميترا جای داشته و در زمان پارتيان به الهه آناهيتا سوگند ياد می‌كردند و در زمان اردشير دوم هخامنشی، خدايان سه گانه به عنوان دين رسمی اعلان گرديد به طوری كه هخامنشی‌ها به جز آتش و ميترا به بانوی ديگری اعتقاد داشته و او را پرستش می‌كردند كه او منشأ حيات، زندگی و شادابی بود و نام اين بانو آناهيتا بوده كه از فراز كوه‌های بلند و صخره‌ها، چشمه‌ها را...
تصویر ساختمان دروازۀ پاسارگاد را مدت‌ها تصویر آرمانی شاه بزرگ می‌دانستند. در حقیقت این تصویر ایزد نگهبان فینیقی را نشان می‌دهد: یک بعل جوان با چهار بال و تاجی مصری بر شاخ قوچ. در بالای این نگاره تا میانۀ سدۀ پیش هنوز یکی از نبشته‌های بی‌شمار سه زبانه‌ای قرار داشت که داریوش نویسانده بود: «من، کورش، شاه، هخامنشی». ظاهراً کورش نظیر این پیکره‌های ایزدان را پس از گشودن سرزمین‌ها دیده بود...
روشن است که منظور از دین واپسین (یا آخرین دین) دین زرتشتی نیست بلکه دین دیگری است. اکنون برای روشن شدن مفهوم «دینِ آخرین» به شاهنامۀ فردوسی که بر اساسِ خوذای‌نامگ‌ها (یا همان خداینامه‌ها: متون تاریخی و عقیدتی عصر ساسانیان) نوشته شده است، مراجعه می‌کنیم. خواب ديدن نوشين روان (انوشیروان) و گزارش بوزرجمهر (بزرگمهر) آن را به پيدايش پيغمبر...
در فقه اسلامی، شکنجه‌ی پیروان ادیان آسمانی برای گرفتن جزیه (مالیات) ممنوع است. اما برخی خلفای ستمگر خلاف این حکم عمل می‌کردند. روزی فضیل بن عیاض که یکی از شاگردانِ امام صادق علیه السلام بود بر هارون الرشید گذشت، و دید که از مردم با شکنجه جزیه می‌گیرند، پس به هارون الرشید گفت: «از اینان دست ...
با نگاهی منصفانه درمی‌یابیم که اوستا و متون پهلوی، زشت‌ترین فحاشی‌ها و ناسزاگویی‌ها را در حق انبیاء الهی و مخصوصاً پیامبران ادیان ابراهیمی به جا آورده‌اند. در متون پهلوی به صراحت حضرت ابراهیم، حضرت عیسی و حضرت محمد و... (علیهم السلام) همگی پیامبران شیطانی نامیده شده‌اند. بررسی منصفانه و دقیق تاریخ و شناخت درست عملکرد گذشتگان، به خودی خود امری ارزشمند است...
مدت زمانی است که شاهد یک شانتاژ خبری از سوی برخی شبکه‌های مجازی معاند، نسبت به تعمیرات و اصلاحات محوطۀ تاریخی پاسارگاد هستیم. این اعتراضات ناشی از منش غوغاسالاری از سوی کسانی رخ می‌دهد که در هشت سال دفاع مقدس، به کشورهای اروپایی و امریکایی فرار کرده بودند و اکنون به وقاحت تمام دم از وطن‌پرستی و میهن‌دوستی می‌زنند.
بخشی از صحبت‌های ایشان به جایگاه زبان فارسی در ایران امروز و مخاطراتی که به دلیل عدم توجه کافی به این مؤلفه تأثیرگذار به وجود آمده است، اختصاص داشت. برآیند این سخنان را می‌توان در «پیشگیری از یک استحاله‌ی فرهنگی خزنده» خلاصه نمود. رویدادی که اگرچه علائم ملموس و فوری ندارد، اما در بلندمدت دارای پیامدهای نامطلوبی است...
بُشر مَروزی، از نامداران جامعه مسلمین در قرن دوم هجری است. منابع تاریخی وی را اهل زهد و راستی معرفی کرده‌اند. برخی پا را فراتر از این گذاشته؛ وی را «سریر معرفت» و «تاج اهل معاملت» خوانده‌اند.[2] هرچند ما معتقدیم که بسیاری از این نسبت‌ها، اغراق‌آمیز است، لیکن نگاهی به زندگانی و توبۀ او خالی از لطف نیست...
موبدان زرتشتی، مردمان را از گریستن در غم از دست دادنِ عزیزان، نهی کرده و بازمی‌دارند. در حالیکه دستاوردهای نوین علم بشری اثبات می‌کند که گریه سبب آرامش جان آدمی است. اشک ریختن سبب تخلیه‌ی بار سنگین هیجانات عصبی، و در نتیجه موجب تسکین روحی و جسمی انسان می‌شود. در حدیثی از امام صادق (علیه السلام) می‌خوانیم...
لحظاتی بعد حواسم به اطراف جلب شد. دیدم هیچ کس در کنار آرامگاه کورش بزرگ نیست. نم نم باران سبب شد تا همه آرامگاه را رها کنند. آنجا ناگهان این مسئله برایم تداعی شد که عاشقان مکتب شیعه، حتی زیر بارش گلوله و خمپاره، معشوق و امامِ خود را رها نمی‌کنند. اما مدعیان عشق به کورش بزرگ، نم نم باران را نیز تحمل نکردند! و این است قدرت معنوی شیعه...