پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ هنگامی پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) آمد، و کسانی ایمان آوردند و از ایشان پیروی کردند، چه نتیجه‌ای به‌دست آمد؟ «فانظروا إلی مواقع نعم الله علیهم حین بعث إلیهم رسولا فعقد بملّته طاعتهم و جمع علی دعوته ألفتهم»؛ آن وضع را مقایسه کنید با این وضعی که پس از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) پیش آمد؛ دل‌های مردم با هم نزدیک شد، دشمنی‌ها به دوستی و الفت تبدیل شد.» وقتی این‌گونه شد، چه نتیجه‌ای داد؟ «کیف نشرت النّعمة علیهم جناح کرامتها»؛ چگونه نعمت الهی بال کرامت و عزت خودش را بر آنها گستراند.» و از این ذلت و پستی و پلیدی و پلشتی نجات پیدا کردند و زندگی آبرومندی یافتند. تعبیر ادبی بسیار جالبی است: «نعمت، بال کرامتش را بر آنها گستراند.» «و أسالت لهم جداول نعیمها»؛ جویبارهای نعمت در اطرافشان سرازیر و جاری کرد. سیل نعمت در جویبارهای کوچه‌باغ‌هایشان به جریان افتاد. «...فأصبحوا فی نعمتها غرقین و فی خضرة عیشها فکهین؛ در نتیجه، غرق نعمت شدند.

آن مردمی که از آب آشامیدنی بی‌بهره بودند، غرق نعمت شدند و به رفاه زندگی رسیدند.» «فهم حکّام علی العالمین و ملوک فی أطراف الأرضین؛ همان کسانی که دائم خون همدیگر را می‌ریختند و به خویشان خود رحم نمی‌کردند و خوار و ذلیل و پست‌ترین مردم عالم بودند، حالا کارشان به جایی رسیده که امروز آقای جهان شدند؛ و کسانی که دیروز مالک و سلطان اینها بودند، زیردست و ریزه‌خوار آنان گشتند. همین مردم پست، به برکت پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و تعالیمی که او داد و رهبری‌هایی که فرمود، بر حاکمان دیروز امیر شدند: «یملکون الأمور علی من کان یملکها علیهم و یمضون الأحکام فیمن کان یمضیها فیهم.[1] امروز کار دست اینهاست؛ همان کاری که تا چندی پیش در دست مالکانشان بود. حالا بر کسانی که تا دیروز فرمانروا بودند، حکم می‌رانند.» این نتیجه‌ای دنیوی است که پس از بعثت پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) روزگارانی برای مردم عرب حاصل شد.

آیا پیامبران و از جمله پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) آمدند که فقط انسان را با خدا آشنا کنند و سعادت آخرت را نصیب بشر کنند؟ ظاهر برخی بیانات همین بود و ما در توضیحاتی این معنا را شرح کردیم؛ ولی مسئلۀ سعادت دنیا چه می‌شود، و بیاناتی که می‌فرماید خدا به برکت پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، این برکات را نصیب مردم کرد، جایگاهش کجاست؟ یکی از آموزه‌های قرآن کریم که به صورت‌های گوناگون بر آن تأکید شده، این است که اطاعت از انبیا فقط برای پس از مرگ و عالم آخرت نیست، بلکه در این عالم هم نتایج فراوان برای مردم دارد. شاید عام‌ترین آیه در این زمینه، این آیۀ شریفه باشد که می‌فرماید: «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُواْ وَاتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَيْهِم بَرَكَاتٍ مِّنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ [اعراف/96] اگر اهل آبادی‌ها ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌کردند، به حتم برکاتی از آسمان و زمین بر آنان می‌گشودیم.» اگر مردم در قلب، ایمان داشته باشند و در عمل، تقوا را رعایت کنند، ما درهای رحمت را از آسمان و زمین به روی آن‌ها می‌گشاییم: «لفَتَحْنَا عَلَيْهِم بَرَكَاتٍ مِّنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ؛ برکاتی را از آسمان بر آنها نازل می‌کردیم و از زمین برای آنها برمی‌آوردیم، می‌رویاندیم، یا خارج می‌کردیم. نعمت‌های خدا، هم از بالا ممکن است بیاید، با باران، برف، نور خورشید و امثال آن؛ و یا نعمت‌هایی است که از زمین زیر پا می‌آید. ممکن است منظور، گیاهانی باشد که از زمین می‌روید، و از پایین رو به بالا می‌آید؛ یا منابع زیرزمینی باشد؛ یا عبارتی کنایی باشد؛ یعنی از همه‌سو بر شما نعمت سرازیر می‌شد.

قرآن همین مطلب را دربارۀ یهود و نصارا ذکر کرده است: «وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُواْ التَّوْرَاةَ وَالإِنجِيلَ وَمَا أُنزِلَ إِلَيهِم مِّن رَّبِّهِمْ لأكَلُواْ مِن فَوْقِهِمْ وَمِن تَحْتِ أَرْجُلِهِم [مائده/66] اگر آنان (اهل کتاب) تورات و انجیل و آنچه را خدا بر آنان نازل فرموده است (قرآن) برپا می‌داشتند (و بدان عمل می‌کردند)، به یقین از بالای سر و زیر پایشان (نعمت الهی) می‌خوردند.» اگر یهودیان و مسیحیان از کتاب خودشان تورات و انجیل، پیروی کرده و دستورهای پیغمبر خود را عملی کرده بودند، آنها هم مشمول رحمت‌های الهی بودند و نعمت‌هایی از بالا و پایین برای آنها ظاهر می‌شد و از آن تناول می‌کردند.

پی‌نوشت:

[1]. نهج‌البلاغه، محمد دشتی، مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین (علیه السّلام)، قم، خطبۀ 192، ص 270.