اسناد

حضرت ابوطالب، پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) و علی (علیهالسّلام) را دید که هر دو نماز میگزارند، در حالی که علی (علیهالسلام) در طرف راست پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) ایستاده است. به جعفر فرمود: کنار رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) و در طرف چپ او نماز بگذار.
اسد الغابة، ابن اثیر، ج1، ص582.

مناوی در توضیح حدیث «انا مدینة العلم و علی بابها» آورده است: «پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) شهر جامع معانی دین است و ناچار برای این شهر دری باید باشد و خبر داده شده است که آن در، امیرالمؤمنین است.

مناوی از قول حافظ علائی درباره حدیث «انا مدینة العلم و علی بابها» مینویسد: «هر کس حدیث را جعلی دانسته، خطا کرده و درست این است که حدیث به اعتبار طرقش نه صحیح است و نه ضعیف؛ الفاظ آن هم به گونهای نیست که عقل از آن إبا داشته باشد.»
فیض القدیر، مناوی، ج3، ص61.

ابن عساکر پس از حدیث «انا مدینة العلم و علی بابها» و «انا دار الحکمه و علی بابها»، حدیثی نبوی به همین مضمون از ابنمسعود نقل میکند که پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) درباره امیرالمؤمنین فرمود: «حکمت به 10 قسمت تقسیم شد؛ 9 قسمت آن به امیرالمؤمنین عطا شد و یک قسمت آن سهم باقی مردم گردید.»

غماری حدیث «انا مدینة العلم و علی بابها» را صحیح میداند و پس از نقل حسن دانستن حدیث توسط مناوی میگوید: بلکه حدیث صحیح است و در صحت آن شکی نیست، حتی این حدیث صحیح تر از بسیاری از احادیثی است که حکم به صحت آنها شده است که یک کتاب مستقل در این باره نوشتم و در آن توضیح دادهام.

ملاعلی قاری نظر علماء درباره حدیث «انا مدینة العلم و علی بابها» را آورده و از ابنحجر، سیوطی، علائی و زرکشی ارزش حدیث را حسن میدانند.
الاسرار المرفوعه فی الاخبار الموضوعه، ملاعلی قاری، ص139.

فتنی پس از ذکر کلام علماء درباره حدیث «انا مدینة العلم و علی بابها» میگوید: «هر کسی حکم به کذب این حدیث را داده است، خطا کرده است.»
تذکرة الموضوعات، فتنی، ص96.
مقاله: «پیامبر شهر علم و امیرالمؤمنین درب آن...»

متقی هندی درباره حدیث «انا مدینة العلم و علی بابها» مینویسد: «حاکم سند این حدیث را صحیح میداند و یحیی بن معین هم آن را صحیح میداند و ابنحجر طرق حدیث را زیاد میداند که در نتیجه حدیث را سزاوار نسبت وضع نمیداند، بلکه با مخالفت با حاکم و همچنین ابنجوزی میگوید: این حدیث نه صحیح است و نه کذب؛ ا

ابنحجر عسقلانی درباره حدیث «انا مدینة العلم و علی بابها» میگوید: «این حدیث طرق کثیری دارد و حداقل حال حدیث این است که اصلی برای آن وجود دارد و سزاوار جعلی دانستن نیست.»
لسان المیزان، ابن حجر، ج2، ص465.

ابن حجر هیثمی درباره حدیث «انا مدینة العلم و علی بابها» میگوید: برخی در مورد این حدیث میگویند که حدیث جعلی است، مثل ابن جوزی و نووی؛ بعضی از محدثین محقق هم میگویند که بعد از نووی کسی مانند او آشنا به حدیث نمیآید؛ اما حاکم نیشابوری هم طبق معمول مبالغه کرده و گفته روایت صحیح است و بعضی از محققی

هیثمی درباره حدیث «النظر إلی وجه علی عبادة» میگوید: این حدیث با سند طبرانی و حاکم نیشابوری که از ابن مسعود نقل کردهاند حسن است.
الصواعق المحرقه، ابن حجر هیتمی، ص108.

کتانی در کتاب نظم المتناثر درباره حدیث «النظر إلی وجه علی عبادة» گفته: «این حدیث از 11 صحابی با طرق مختلف نقل شده است و این تعداد روایت در نظر جماعت متواتر به حساب میآید.»
نظم المتناثر من الحدیث المتواتر، کتانی، ص243.

ابن اثیر حدیث «النظر إلی وجه علی عبادة» را اینگونه معنا میکند: «هنگامیکه علی نمایان شود و مردم او را ببینند، میگویند: لا اله الا الله، این جوان عجب شرافتی دارد، لا اله الا الله، این جوان عجب علمی دارد، لا اله الا الله، این جوان عجب کرامتی دارد، لا اله الا الله، این جوان عجب تقوایی دارد، لا اله

سیوطی بعد از ذکر حدیث «النظر إلی وجه علی عبادة» از معجم طبرانی و مستدرک حاکم، آن را حسن دانسته و سپس از هشت صحابه در کتاب تاریخ الخلفا و به یازده صحابه در جایی دیگر این حدیث را منتسب میداند.
تاریخ الخلفا، سیوطی، ص291.