ناسیونالیسم
از تاریخ هخامنشیان کتیبه‌های بسیار مانده است که گویای مسائل گوناگون (اعم از سیاسی، نظامی، مذهبی، اقتصادی و...) است. هرچند در اصالت بسیاری از این کتیبه‌ها تردید‌های جدی وجود دارد (و جریان تاریخنگار ماسونی به شدت از بیان حقایق طفره می‌رود)، لیکن ما فرض را بر صحت قدمت این کتیبه‌ها می‌گیریم، و از محتوای یکی از این کتیبه‌ها، به فضاحت شاهان هخامنشی...
کتاب «صد» رتبه‌بندی مؤثرترین چهره‌های تاریخ، کتابی به قلم مایکل هارت (اخترفیزیکدان و پژوهشگر امریکایی) است که در سال ۱۹۷۸ منتشر شد و در سال ۱۹۹۲ ویرایش دوم آن به چاپ رسید. این کتاب رتبه بندی ۱۰۰ شخص می‌باشد، که بر طبق نظر مایکل هارت، بیشترین تاثیر را در تاریخ بشری داشته‌اند. در این کتاب، محمد (صلی الله علیه و آله) پیامبر اسلام رتبه نخست را دارد. از چهره‌های ایرانی در این صد نفر میتوان به...
جامعه‌ی روشن‌فکری ایران برای عبرت آینده‌ی خود، به این سؤال بايد پاسخ دهد که بغض فروخفته‌ی نخبگان ایرانی ابتدای قرن بیستم میلادی که سال‌ها پس از "ازخودبیگانگی" خود آنان، خواست مردم ایران را نیز از اصل خود جدا کند، چه رهاوردی برای ایرانیان داشت؟ در زمان رضاشاه، اتفاقی که افتاد این بود که نخبگان حکومتی و روشن‌فکران به این...
تاریخ ایران همواره حقایق بزرگی را بی‌رحمانه در زیر لایه‌های عوام‌گرایی و عوام‌فریبی مدفون کرده است که دوره‌ی رضاشاه پهلوی نیز یکی از همان دوره‌های تدفین حقایق است. اینکه چه کسانی و با چه اهدافی و چگونه، هم در روزگار پهلوی و هم تا به امروز، فریب‌های تاریخی بزرگ این دوره را با تیزبینی ترویج می‌کنند، بحث مهمی است. جریانی که علاوه بر تاریخ‌نویسان سلطنت‌طلب...
نوسازی رضاشاهی یکی از انواع مدل‌های نوسازی است که در اقصی نقاط جهان در راستای مدرن‌سازی یک کشور دنبال شده است. این مدل از نوسازی در زمانه‌ی خود موارد مشابهی نیز داشته است. معروف‌ترین این کشورها، در همسایگی ایران، ترکیه و افغانستان هستند. به طور کلی، تمامی رویکردهای نوسازی در این نگاه، که مبتنی بر دولت مطلقه بود، با هدف رسیدن به...
درباره مرگ کورش دوم (مشهور به کورش کبیر/ کورش بزرگ) در سال 529 پیش از میلاد، امروزه موضع‌گیری‌های فراوان وجود دارد. برخی این مسئله را یک رخداد سخت در تاریخ دانسته و معتقدند که مرگ کورش، مرگ یک انسان بزرگ بود. از سویی بسیاری نیز معتقدند که مرگ کورش، نقطه پایان بسیاری از جنگ‌ها، خشونت‌ها و خونخواری‌ها بود. چه اینکه او –کورش کبیر- شخصیتی بود که...
جریان باستانگرای افراطی، مدعی است که الله نام یک بت بوده است و آنچه ایرانیان در اسلام پذیرفتند، پذیرش یک بت به عنوان خدا بود! لیکن به راستی، این ادعای باستانگرایان تا چه حد درست است؟! باید دانست که اکثر سخنان و داستان‌هایی که این جریان –باستانگرایان- به کورش و زرتشت و ... نسبت می‌دهند، دروغ بوده و سندیت ندارد...
پیرامون سرنوشت کورش دوم (مشهور به کورش کبیر)، سخن بسیار است. این نوشتار به بررسی این مسئله از نگاه گزنفون، مورخ یونانی می‌پردازیم. گزنفون در كتاب 8، فصل 7 می‌نویسد، کورش هنگامی که پیر شد، برای بار هفتم به پارس سفر کرد. پس از ورود به پارس، مراسم قربانى را به جا آورد و براى خدايان (دقت شود: برای خدایان)...
پس از اینکه شاه ساسانیان، در جنگ، نوامیس یکی از قبائل عرب را غارت کردند، آن قوم تصميم گرفتند از اين پس اگر دختردار شدند زنده زنده دفنشان كنند (تا اینکه به ذلت و حقارت دچار نشوند)، و همين كار را كردند، قبايل ديگر نيز از آنها ياد گرفته، كم كم اين جريان در همه جا منتشر شد، و دختركشى باب گرديد. قلب انسان، پس از سیر در تاریخ و مشاهده آن همه جور و ستم...
بعثیسم هم یک گفتمان است، هم جنبش. هم در قالب حزب در آمده است و هم حدود نیم قرن تجربه‌ی حکمرانی سیاسی را در کارنامه‌ی خود دارد. میتوان آن را به مثابه‌ی هر یک از این موارد مطالعه کرد. اما ما تلاش می‌کنیم در اینجا آن را بیشتر به مثابه‌ی یک گفتمان تحلیل کنیم، گفتمانی که البته گوناگونی‌هایی را در بطن خود پرورده است. بعث در لغت به معنای رستاخیز...
اصطلاح ناصریسم به گفتمان سیاسی سرهنگ جمال عبدالناصر (15 ژانویۀ 1918-28 سپتامبر 1970) در دوران حکومت او بر مصر بین سال‌های 1956 تا 1970 اشاره دارد. ناصریسم را همچنین میتوان با تفسیرهای گوناگون، جنبش ایدئولوژیک، جنبش مدرن‌‌ساز، جنبش اعتراضی علیه امپریالیسم و استعمارگری غربی و یا نوعی جنبش پوپولیستی دانست. در دهه‌‌های...
زوال امپراتوری عثمانی در عالم اسلام و به ویژه سرزمین‌های عربی خاورمیانه که در نهایت به الغای رسمی خلافت در ترکیه در سال 1924 میلادی منتهی شد، واقعه ای سرنوشت ساز در سراسر خاورمیانه، هم به لحاظ فکری و هم به لحاظ سیاسی بود. لغو خلافت از سوی مصطفی کمال پاشا (1881-1938) موجب از میان رفتن نقطه‌ای مرکزی بود که هویت جهانی مسلمانان...
با پیروزی انقلاب اسلامی بسیاری از عناصر و چهره‌های مؤثر در عصر پهلوی دوم از ایران گریختند. آنها می‌دانستند با توجه به عملکردشان در دوران قدرت و خیانت‌هایی که در حوزه‌های مختلف مرتکب شده بودند، دیگر در ایران بعد از انقلاب و در میان مردم جایی ندارند. به همین دلیل، با ثروت نامشروعی که در دوران پهلوی اندوخته بودند، از ایران گریختند و به کشورهای مختلف...
در همان زمان که مصطفی کمال پاشا معروف به آتاتورک در ترکیه سودای جمهوری در سر داشت و در اندیشه الغای خلافت بود (دهه‌ی سوم قرن بیستم)، در ایران، رضاخان میرپنج مراحل کسب قدرت سیاسی و نظامی (وزارت جنگ، نخست‌وزیری و سپس شاهنشاهی) را با سرعتی شگفت‌‌آور، یکی پس از دیگری طی می‌نمود. آتاتورک در 1924 خلافت را الغا کرد و...