زرتشت و باستانگرایی
تاریخ ایران همواره حقایق بزرگی را بی‌رحمانه در زیر لایه‌های عوام‌گرایی و عوام‌فریبی مدفون کرده است که دوره‌ی رضاشاه پهلوی نیز یکی از همان دوره‌های تدفین حقایق است. اینکه چه کسانی و با چه اهدافی و چگونه، هم در روزگار پهلوی و هم تا به امروز، فریب‌های تاریخی بزرگ این دوره را با تیزبینی ترویج می‌کنند، بحث مهمی است. جریانی که علاوه بر تاریخ‌نویسان سلطنت‌طلب...
نوسازی رضاشاهی یکی از انواع مدل‌های نوسازی است که در اقصی نقاط جهان در راستای مدرن‌سازی یک کشور دنبال شده است. این مدل از نوسازی در زمانه‌ی خود موارد مشابهی نیز داشته است. معروف‌ترین این کشورها، در همسایگی ایران، ترکیه و افغانستان هستند. به طور کلی، تمامی رویکردهای نوسازی در این نگاه، که مبتنی بر دولت مطلقه بود، با هدف رسیدن به...
بانوان ایرانی، همواره درگذر تاریخ میراث‌بانان حیاء و عفت و پاک‌دامنی بوده‌اند. تربیت نسلی فرهیخته از اصلی‌ترین شاخصه‌های بانوی ایرانی بوده و هست. آن چنان‌که دامان زن، معراج گاه مردان شمرده می‌شود. این مهم همواره ناشی از غیرت زنان ایرانی و الگوبرداری از شیرزنان تاریخ‌ساز جهان است. لیکن مدتی است که جریان باستانگرای افراطی (که به دروغ ادعای وطن‌پرستی...
موبد دکتر جهانگیر اوشیدری در زمینه شاهنامه نیز پژوهش‌های ارزنده‌ای داشتند. لیکن آنچه مدنظر ما قرار گرفته است، عقیده ایشان پیرامون حکیم ابوالقاسم فردوسی (سراینده شاهنامه) و مذهب اوست. موبد اوشیدری در کتاب «دانشنامه مزدیسنا» به صراحت بر مسلمان بودن و شیعه بودنِ فردوسی تأکید کردند. وی پس از بیان اختلافات میان فردوسی و سلطان محمود غزنوی...
گذشته چراغ راه آینده است. در بررسی تاریخ باید حقیقت را جست و از تعصب و باورهای نژادپرستانه دوری کرد. باید از تاریخ عبرت گرفت و درس آموخت. درباره مسلمان شدنِ ایرانیان، آیا پذیرش اسلام به زور شمشیر بوده یا از روی اختیار؛ باید به عرض برسانیم که همه تاریخ‌پژوهان و دانشمندانی که دربارۀ ایران، به نیکی پژوهش کردند، معتقدند که اگرچه فتح ایران به دست عرب، با شمشیر...
درباره مرگ کورش دوم (مشهور به کورش کبیر/ کورش بزرگ) در سال 529 پیش از میلاد، امروزه موضع‌گیری‌های فراوان وجود دارد. برخی این مسئله را یک رخداد سخت در تاریخ دانسته و معتقدند که مرگ کورش، مرگ یک انسان بزرگ بود. از سویی بسیاری نیز معتقدند که مرگ کورش، نقطه پایان بسیاری از جنگ‌ها، خشونت‌ها و خونخواری‌ها بود. چه اینکه او –کورش کبیر- شخصیتی بود که...
متن نامه پیامبر اکرم در تاریخ موجود است و پیش‌تر در این باب سخن گفتیم، نامه پیامبر توسط یکی از صحابه به نام عبدالله بن حذافة السهمی به دربار خسروپرویز فرستاده شد. خسروپرویز نه تنها پاسخی منطقی به نامه پیامبر نداد، بلکه نامه را پاره کرد. پس از اينكه خسروپرويز، نامه را دريد، به حاكم ايرانیِ يمن (كه دست‌نشانده ساسانيان بود) دستور داد تا...
رسالت محمد رسول الله (صلی الله علیه و آله) به حکم قرآن، رسالتی جهانی بود. مطمئناً خسروپرويز از راز خاندان سلطنتی ساسانی آگاه بود و به روشنی از ماجرای محرمانه انوشيروان و بزرگمهر باخبر بود (كه در شب تولد پيامبر اكرم، چه حوادثی در كاخ سلطنتی ساسانيان گذشت) و او به نيكی حقانيت رسالت محمد (صلی الله عليه و آله) را می‌دانست، اما...
اسم «اوستا» (Avesta) مانند کلمه «زردشت» در زبان پارسی اشکال و صور گوناگون دارد چون: استا، اویستا، بستاق، ایساق و غیره. در معنی این کلمه نیز دانشمندان توافق ندارند بعضی‌ها آن را به معنی «پناه» و برخی به مفهوم «دانش و معرفت» عده ای به معنی «متن» و دیگران عقایدی دیگر، ابراز کرده‌اند; اما امروزه آنچه طرفدار زیادی دارد این است که...
پدر سوخته اصطلاحی است که توسط عده ای ادعا می‌شود که بر اثر ظلم اعراب به زرتشتیان بوده است، در حالی که اصل ماجرا مربوط به مصر باستان است و هیچ ارتباط و ریشه ای در ایران ندارد. همچنین در کتاب تاریخ ایران پس از اسلام نوشته زرین‌کوب و در کتاب تاریخ زرتشتیان نوشته شهمردان، هیچ مطلبی در مورد سوزاندن زرتشتیان در آتش بیان نشده است. مشخص...
همواره بر اندیشمندان، تاریخ‌پژوهان و اهل علم روشن بوده و هست که ایرانیان بیش از هر ملتی برای ترویج اسلام کوشیدند. مجاهدت خالصانه ایرانیان در راه دفاع از اسلام بر احدالناسی پوشیده نیست. در حقیقت، تنها و تنها کسانی می‌توانند این چنین برای یک مکتب جانفشانی کنند، که آن -مکتب- را با جان و دل و از عمق وجود خود...
تعدد زوجات (چندهمسری) و فلسفه آن، امری است که در جای خود بحثی مفصل می‌طلبد. لیکن این مقاله در پی پاسخ‌گویی به این سؤال است که آیا چندهمسری (تعدّد زوجات) در تاریخ زرتشتیگری وجود داشت یا نه؟ امروزه سران جریان باستانگرایی مدعی هستند که در ایران باستان، تعدد زوجات (چندهمسری) مرسوم نبود. برای پاسخ به این ادعا از متن اوستا آغاز می‌کنیم...
در پاسخ به گفتار موبد اردشیر آذرگشسب، نخست ابراز تأسف کنیم از کلام ایشان، چه اینکه تاکنون گمان می‌کردیم ایشان آشنا به دستور زبان اوستایی هستند، شاید هم عامدانه در ترجمه فارسی اوستا دست بردند. ایشان مدعی شدند چون در فقره مذکور، در عبارت «زن و فرزندان»، زن به صورت مفرد آمده، پس در آیین زرتشتی، مردان حق داشتند فقط یک همسر اختیار کنند! اما...
ساسانیان سیاست کشور خود را براساس مذهب نهاده بودند و آیین زردشتی را مذهب رسمی اعلام کردند با روحانیان زردشتی میانه خوبی داشتند و این رابطه و محبت در میان دین زردشتی و دولت ساسانی تا آخر، استحکام داشت. بنابه روایت "دینکرت" اردشیر اول پس از جلوس "هیربدان هربد تنسر" را فرمان داده که متون پراکنده اوستایی عهد اشکانی...