پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ حضرت عبدالعظیم حسنی مشهور به سید الکریم، از علمای مشهور شیعه و راوی احادیث اهل بیت (علیهم‌السلام) است و نسب ایشان با چهار واسطه به امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) می‌رسد. مورخان شیعه، زهد و پارسایی و همچنین اهتمام به شب زنده‌داری و روزه‌داری‌های پی در پی را مهمترین ویژگی شخصیتی او برشمرده‌اند.[1]
آنچه سبب شهرت علمی جناب عبدالعظیم در میان شیعیان شده، مجالست و ارتباط با بزرگان و روات مشهور شیعه و استفاده از محضر آنان است. ایشان در عمر با برکتش، ارتباط ویژه‌ای با شاگردان امام صادق و امام کاظم (علیهماالسلام) و مشایخ روایی شیعه را دارد.
مصاحبت جناب عبدالعظیم با امام رضا (علیه‌السلام) سبب شد جزء روات حدیث امام (علیه‌السلام) محسوب گردد و محدثین شیعه به ثبت و ضبط روایاتی که ایشان از امام رضا (علیه‌السلام) نقل کرده، بپردازند.
همچنین نقل روایات متعددی از امام جواد (علیه‌السلام) بر اهمیت شخصیت ایشان می‌افزاید. همچنین نقل روایت از امام هادی (علیه‌السلام) و دستور به پاسخ‌گویی سؤالات شیعیان از جانب حضرت، نشان‌دهنده‌ی وکالت ایشان از این امام همام است.
محدث نوری با توجه به این نکته در کتاب خود می‌نویسد؛ ابوحماد رازی که از شیعیان سرشناس و از اهالی ری بوده، نقل می‌کند: «در سامرا خدمت امام هادی (علیه‌السلام) شرفیاب شدم. من از حضرت سوالات خود را می‌پرسیدم و ایشان پاسخ می‌دادند. هنگام وداع به من فرمودند: زمانی که مشکلی از مسائل دینی برایتان پیش آمد، به عبدالعظیم حسنی رجوع کن و از ایشان سؤال کن و سلام مرا به او برسان.»[2]
اما آنچه سبب برتری شخصیت و ویژگی‌های منحصر به فرد جناب عبدالعظیم حسنی می‌شود، نزول برکات و الطاف الهی برای زائران او به واسطه زیارت مضجع مطهرایشان است. مقایسه مقام حضرت عبدالعظیم با دیگر راویان احادیث و امام‌زادگان عظیم‌الشان، بیان‌گر جایگاه رفیع ایشان نزد اهل بیت (علیهم‌السلام) است. امام هادی (علیه‌السلام) با مطرح کردن برابری ثواب زیارت قبر ایشان با ثواب زیارت قبر مطهر امام حسین (علیه‌السلام) جایگاه او را تبیین می‌کنند.
مرحوم ابن قولویه قمی می‌نویسد: «روزی عطار رضوان که از شیعیان سرشناس ری بود، به محضر امام هادی (علیه‌السلام) مشرف شد. حضرت به او فرمودند: از کجا نزد من می‌آیی؟ در جواب حضرت عرض کرد؛ از زیارت امام حسین (علیه‌السلام) در کربلا به حضور شما مشرف می‌شوم. حضرت با توجه به فضیلت زیارت حضرت عبدالعظیم فرمودند: بدان اگر قبر عبدالعظیم را در ری زیارت کنی، مانند کسی هستی که حسین بن علی (علیهماالسلام) را در کربلا زیارت کرده باشد.»[3]
با آنکه جناب عبدالعظیم سال‌ها بعد از شهادت امام رضا (علیه‌السلام) از دنیا رفته است، ولی حضرت در بیان شخصیت ایشان و فضیلت زیارت قبر مطهرش فرموده‌اند: «هر کس قبر عبدالعظیم را زیارت کند، بهشت برای او واجب می‌شود.»[4] این روایت بیان کننده مقام والا و جایگاه ارزشمند سیدالکریم است. از خدای رحمان توفیق زیارت و شفاعت حضرتش را مسئلت داریم.

پی‌نوشت:
[1]. نجاشی، رجال نجاشی، موسسه النشرالاسلامی، ص248؛ «وكان يعبد الله ... ويقوم ليله»
[2]. محدث نوری، مستدرک الوسائل، موسسه آل البیت، قم، ج17، ص321؛ «ابی‌حماد الرازی قال... اقرأه منی السلام.»
[3]. ابن قولويه، كامل الزيارات، دارالمرتضوية، نجف اشرف، چاپ اول، 1356ش، ص324؛ « عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْعَطَّارِ ... كَمَنْ‏ زَارَ الْحُسَيْنَ‏ ع»
[4]. شیخ حر عاملی، وسائل الشيعة، الإسلامية، ج20، ص228؛ «وقال الشهيد ... من زاره وجبت له الجنة»

محمدجواد مهریار