پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ عالمان اهل سنت، تمام صحابه پیامبر را عادل و جایگاه تمامی آنان را بهشت می‌دانند، لذا در معنای صحابه پیامبر گفته‌اند که افرادی که با پیامبر اکرم بودند و یا او را دیدند، چه به صورت لحظه‌ای و ساعتی و یا به صورت سالیان متمادی در معیّت حضرتش بودند. حال سخن ما در این‌جا این می‌باشد، که آیا خداوند در قرآن، سخن عالمان اهل سنت را درباره‌ی اصحاب پیامبر اکرم تایید می‌کند یا خیر؟ صحابه‌ای که برخی از آنان آن‌قدر ذوب در پیامبر و اهل بیت او شدند که اوصافی مانند - سلمان منّا اهل البیت - را از زبان پیامبر اکرم کسب کردند. لذا ما در این مقاله کوتاه به صورت فشرده به بخشی از آیات الهی اشاره می‌کنیم، همان آیاتی که به روشنی رای و نظر خداوند را درباره‌ی اصحاب رسول خدا در خود جای داده است.
علمای اهل سنت برای اثبات مدعای خود به این آیات تمسک می‌کنند.
اولین آیه شریفه: «وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ رَّضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ...[توبه/100] و از میان مهاجران و انصار پیشگامان نخستین آن‌ها که در ایمان و هجرت و یاری پیامبر بر دیگران سبقت گرفتند و نیز کسانی‌که پس از آنان به جرگه مومنان پیوستند و با پیروی نیکویی از آنان پیروی کردند، خداوند از آنان خشنود شده و آنان نیز از او خشنودند...»
دومین آیه شریفه: «كُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَوْ ءَامَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكَانَ خَیْراً لَّهُم مِّنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ ...[آل عمران/110] در آغاز اسلام شما مسلمانان بهترین امتی بودید که برای مردم پدیدار شدید، چرا که به کار نیک  فرمان می‌دادید و از کار ناپسند باز می‌داشتید و دعوت خدا را باور داشتید، پس اگر اهل کتاب نیز دعوت خدا را پذیرفته بودند، قطعاً برایشان بهتر بود. ولی تنها گروهی از آنان ایمان آوردند و بیشترشان از فرمان خدا خارج شدند.»
و آیاتی دیگر مانند [سوره فتح، آیه8]، [سوره بقره،آیه 143]، و...

در پاسخ باید بگوییم که، اولاً: هیچ‌یک از آیات وارده، اعتقادات اهل سنت را تأیید نمی‌کند، چرا که هم در معنای ظاهری آیات به وضوح پیداست که خداوند تمام اصحاب را اراده نفرمودند. ثانیاً: در تفاسیر مهم علمای اهل سنت، شأن نزول و تفسیر آیات مربوط به عموم صحابه‌ی رسول خدا نیست، بلکه در هر آیه‌ای مراد افراد خاصی مورد ملاک قرار گرفته و خداوند از باب تفخیم و تکریم به صورت صیغه‌ی جمع به‌کار برده است. ثالثاً: هرگز تمام امت - صحابه - عادل نبودند، چرا که در میانشان افراد فاسق، فاجر، ظالم، و هم‌چنین عادل، نیک سیرت، نیک رفتار و ... وجود داشت.
هم‌چنین آیات دیگری که اصحاب رسول خدا را مورد انتقاد شدید و نکوهش و تهدید و حتی وعده‌ی عذاب جهنم را به آنان داده است که عبارتند از:
- «لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللهُ في مَواطِنَ كَثِيرَةٍ وَ يَوْمَ حُنَيْنٍ إذْ أعْجَبَتْكُمْ كَثْرَتُكُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْكُمْ شَيْئاً وَ ضاقَتْ عَلَيْكُمُ اْلاًًرْضُ بِما رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّيْتُمْ مُدْبِرِينَ.[توبه/ 25] قطعاً خداوند شما را در معرکه‌های فراوانی یاری کرده است و نیز در آن روز که در وادی حنین با مشرکان به کارزار پرداختند، آن‌گاه که کثرت افرادتان شما را شاد ساخته بود به طوری‌که خدا را فراموش کردید و به فراوانی لشکریان خود اعتماد نمودید، ولی آن سپاه عظیم کارساز نشد و هیچ خطری را از شما دفع نکرد و در محاصره‌ی دشمن قرار گرفتید و زمین با آن همه وسعتش بر شما تنگ شد و سرانجام به دشمن پشت کردید و گریختید.»
- «وَمَا مُحَمَّدٌ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ ٱلرُّسُلُ أَفإِنْ مَّاتَ أَوْ قُتِلَ ٱنْقَلَبْتُمْ عَلَىٰ أَعْقَابِكُمْ وَمَن يَنقَلِبْ عَلَىٰ عَقِبَيْهِ ...[آل عمران/144] آیا شایعه کشته شدن پیامبر، شما را از جنگ روی‌گردان ساخت؟ بدانید که محمد جز فرستاده‌ای که پیش از او نیز پیامبران آمدند و در گذشتند نیست. آیا اگر او بمیرد یا کشته شود به عقب باز می‌گردید...»
و آیاتی دیگر مانند [سوره توبه، آیه 38]، [سوره نور، آیه 11]، [سوره حجرات، آیه 6] و...[1]
نتیجه‌ی این آیات مشخص است و این‌که اهل سنت تمام اصحاب پیامبر را با آن اوصاف وارده عادل و بهشتی می‌دانند و این روایت را نقل می‌کنند که: «صحابه کلهم عدول.[2] اصحاب تمامشان عادل هستند.» را روی چه حساب و ملاکاتی بیان می‌کنند. والله العالم
ولی شیعه اصحاب پیامبر را به دو قسمت عادل و غیر عادل تقسیم می‌کند. حال قضاوت را طبق آیات و روایات وارده در کتب علمای اهل سنت در شرح حال آن‌ها که برخی تخلفات زشتی داشتند را بر عهده‌ی خوانندگان می‌گذاریم.

پی‌نوشت:

[1]. صحیح بخاری، بخاری، دارالفکر، بیروت، لبنان، کتاب التفسیر، ذیل آیات مذکور.
تفسیر کبیر، فخر رازی، داراحیاء التراث العربی، بیروت، لبنان،  ذیل آیات وارده.
تفسیر طبری، نشر بی تا، بیروت، لبنان،  ذیل آیات مربوطه.
تفسیر درالمنثور، سیوطی، دارالفکر، بیروت، لبنان،  ذیل آیات وارده.
تفسیر کشاف، زمخشری، خانه نشر، تهران، ایران، ذیل ایات مربوطه.
[2]. جامع الاحکام القرآن، قرطبی، دارالشعب، قاهره، مصر، ذیل آیه شریفه