پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ صحیح بخاری به جریان فدک به صورت مختصری اشاره کرده و از تفصیل قضیه خودداری کرده است، ولی با این حال همین جملات کوتاه عمق فاجعه را نشان می‌دهد. بخاری می‌گوید: «پس از این‌که ابوبکر به فاطمه (علیها السلام) گفت که پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: که ما پیامبران ارث نمی‌گذاریم و آن‌چه از ما باقی می‌ماند صدقه است، فاطمه (علیها السلام) خشمگین شده و از ابوبکر رویگردان شد و تا هنگام مرگ از ابوبکر راضی نشد، تا جایی که شوهرش علی (علیه السلام) شبانه او را دفن کرد».[1]
این جملات، گویای آن است که فاطمه (علیها السلام) برای طلب حق خود به ابوبکر مراجعه کرده است و ابوبکر از دادن فدک به فاطمه (علیها السلام) ممانعت کرده است و حضرت در حالی‌که خشمگین بوده است از ابوبکر جدا شده است. اما آن‌چه مهم است استراتژی حضرت فاطمه (علیها السلام) در این قضیه است که بسیار مهم و حساس می‌باشد.
سید محمد باقر صدر معتقد است، شروع قیام توسط حضرت زهرا (علیها السلام) دارای دو عنصر مهم و مثبت بود:
یکی جنبه‌های عاطفی قضیه، زیرا آن حضرت به دلیل دختر پیامبر بودن قدرت بیشتری نسبت به تحریک عواطف مردم و تجسم خاطرات دوران پیامبر(صلی الله علیه و آله) داشت؛ و دیگری جنبه سیاسی آن، زیرا اگر حضرت علی (علیه السلام) شروع کننده مبارزه بود، احتمال جنگ داخلی و شروع مبارزه مسلحانه با حاکمیت وقت بسیار قوی بود.
به‌نظر می‎رسد علت این‌که حضرت علی (علیه السلام) پس از رسیدن به خلافت و قدرت، فدک را تعقیب نکرد، همین مسئله بود که فدک سمبل مبارزه و دادن قدرت به‌دست اهلش بوده و بعد از رسیدن قدرت به اهلش، دیگر نیازی به مبارزه بدان منظور نیست.[2]
سید محمدباقر صدر معتقد است، طرح مسأله فدک از سوی فاطمه (علیها السلام) یک حرکت سیاسی است، زیرا فدک سمبل یک هدف بزرگ و انقلابی همه جانبه علیه حاکمیت وقت است. حاکمیتی که اساس آن در سقیفه، توسط حزب سه نفری ابوبکر، عمر و ابوعبیده جراح پی‌ریزی شده بود.[3]
بنا به تحلیل شهید صدر: حضرت زهرا (علیها السلام) مبارزه خود را با حاکمیت در شش مرحله تجلی داده است:
- فرستادن نماینده پیش ابوبکر جهت مطالبه میراث (اعم از فدک و غیر آن)، و طرح فدک به عنوان ارث، قبل از طرح آن به عنوان نحله و بخشش.
- دخالت مستقیم و مذاکره تند با ابوبکر.
- ایراد خطابه معروف در مسجد النبی در روز دهم رحلت پیامبر (صلی الله علیه و آله).
- ایراد خطابه قاطع برای زنان مهاجر و انصار در بستر بیماری.
- مذاکره کوتاه و غضب آلود با ابوبکر و عمر هنگامی‌که آنان به قصد عذرخواهی نزد آن حضرت آمده بودند، و اعلانِ مراتب غضب و ناراحتی خود از آنان.
- وصیت معروف آن حضرت مبنی بر عدم رضایت نسبت به شرکت و حضور مخالفان ایشان در مراسم تشییع و تدفین خود.[4]

پی‌نوشت:

[1]. «فَأَبَی أَبُو بَکْرٍ أَنْ یَدْفَعَ إِلَی فَاطِمَةَ مِنْهَا شَیْئًا، فَوَجَدَتْ فَاطِمَةُ عَلَی أَبِی بَکْرٍ فِی ذَلِکَ، فَهَجَرَتْهُ فَلَمْ تُکَلِّمْهُ حَتَّی تُوُفِّیَتْ، وَعَاشَتْ بَعْدَ النَّبِیِّ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ سِتَّةَ أَشْهُرٍ، فَلَمَّا تُوُفِّیَتْ دفن‌ها زوج‌ها عَلِیٌّ لَیْلًا، وَلَمْ یُؤْذِنْ بِهَا أَبَا بَکْرٍ وَصَلَّی عَلَیْهَا» بخاری، محمّد بن اسماعیل، صحیح بخاری، تحقیق: محمد زهیر بن ناصر، دار طوق النجاة، چاپ اوّل، ۱۴۲۲ هـ. ق.، ج ۵، ص ۱۳۹
[2]. منتظری، حسینعلی، خطبه حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) و ماجرای فدک، تهران: مؤسسه فرهنگی خرد آوا، ۱۳۸۷، ص ۸۶
[3]. همان، ص48 ،49 ،63 ،87
[4]. همان، ص87