متن مقاله
وهابیون توسل را به دو نوع «جایز و ممنوع» تقسیم کرده و برخی از انواع توسل را جایز و البته برخی دیگر را ممنوع شمرده‌اند. توسل به ذات اولیاء الهی یکی از انواع توسل است که در بسیاری از آثار سردمداران وهابیت، ممنوع شمرده شده است. چنان‌که بن باز چنین می‌نویسد: «التوسل بجاهه أو بحقه أو بذاته مثل أن يقول الإنسان: أسألك يا الله بنبيك أو جاه نبيك، أو حق نبيك، أو جاه الأنبياء، أو حق الأنبياء، أو جاه الأولياء والصالحين، وأمثال ذلك، فهذا بدعة ومن وسائل الشرك.[1] توسل به جاه، حق و ذات رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بدعت و از مقدمات شرک است.»
این ادعا در حالی از سوی وهابیون مطرح شده است که در سیره زندگانی ائمه اهل بیت (علیهم‌السلام) ادله و قرائنی وجود دارد که نشان می‌دهد آن بزرگواران قائل به مشروعیت انواع توسل بوده‌اند. البته ناگفته نماند از آن‌جایی که به موجب روایاتی هم‌چون حدیث ثقلین،[2] برای در امان ماندن از ضلالت و گمراهی باید به قرآن کریم و اهل بیت (علیهم‌السلام) تمسک جست؛ بدین سبب، تبیین دیدگاه امامان اهل بیت (علیهم‌السلام) در مسئله‌ای هم‌چون توسل، مشخص کننده حق و باطل خواهد بود. با مراجعه به کتب تاریخی و روایی، شواهد فراوانی را می‌یابیم که از مشروعیت انواع توسل نزد ائمه اطهار (علیهم‌السلام) حکایت دارد؛ به عنوان نمونه در بحارالانوار و برخی دیگر از مجامع حدیثی، روایتی از امام کاظم (علیه‌السلام) نقل شده است که آن حضرت به نقل از پدر بزرگوارشان (امام صادق علیه‌السلام) دعایی را توصیه فرموده‌اند تا نمازگزاران، در هنگام ورود به مسجد، آن را زمزمه کنند؛ در بخشی از این دعا چنین می‌خوانیم: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِمُحَمَّدٍ وَ عَلِيٍّ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ فَاجْعَلْنِي مِنْ أَوْجَهِ مَنْ تَوَجَّهَ إِلَيْكَ بِهِمَا وَ أَقْرَبِ‏ مَنْ تَقَرَّبَ إِلَيْكَ بِهِمَا وَ قَرِّبْنِي بِهِمَا مِنْكَ زُلْفَى وَ لَا تُبَاعِدْنِي عَنْكَ آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِين.‏[3] خدایا! همانا من به تو روی می‌آورم به‌واسطه رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)، پس به خاطر آن‌ها مرا از آبرومندترین کسانی‌که به تو روی آورده‌اند و از نزدیک‌ترین کسانی‌که به تو تقرب جسته‌اند، قرار بده و به‌ واسطه آن‌ها مرا به خودت نزدیک گردان و از خودت دورم نکن.»
شاهد مثال اصلی در روایت فوق، عبارت «اللهم انی اتوجه الیک بمحمد و علی امیرالمومنین» است که در حقیقت توسل به ذات رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و امیرالمومنین (علیه‌السلام) به‌حساب می‌آید؛ از همین رو مشخص می‌شود که امام کاظم (علیه‌السلام) از قائلین و توصیه کنندگان به توسل بوده‌ و لذا قول وهابیون مبنی بر ممنوعیت توسل به ذات اولیاء الهی، قولی باطل و به دور از حق محسوب می‌شود.

پی‌نوشت:

[1]. بن باز، مجموع فتاوی، ج5، ص322، بی‌تا، بی‌جا.
[2]. پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: «إني تارك فيكم الثقلين ما إن تمسكتم به لن تضلوا كتاب الله وعترتي , وإنهما لن يفترقا حتى يردا على الحوض» ترمذی، محمد بن عیسی، سنن ترمذی، ج6، ص131، بیروت، دار الغرب الإسلامي، 1998م.
[3]. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار، ج85، ص98، بيروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

نویسنده: محمد باغچیقی(باغچقی)