بررسی تاريخیِ ادعای كشتار زرتشتيان در عصر صفويه
پايگاه جامع فرق، اديان و مذاهب_ تاريخ بشريت، عرصه جنگها و درگيریهای بسياری بوده و تاريخ هيچ ملتی خالی از نبرد و نزاع نيست. در اين ميان، جامعه زرتشتی نيز فراز و فرودهای بسياری از سر گذراند، كه از آن جمله میتوان به حيات اين جامعه كوچك در عصر صفويه اشاره نمود.
ايامی كه زرتشتيان سرشار از اميد واهی و سرخوشی ناشی از وعدههای پوچ رهبران خود بودند. ليكن ناگهان اتفاقی رخ داد، حادثهای كه همه معادلات موبدان زرتشتی را بر هم ريخت. موضوعی كه امروزه به ابزاری در جهت مظلومنمایی باستانگرايان مبدّل شده است. آن حادثه چه بود؟! «كشتار بیرحمانه زرتشتيان بیگناه و مظلوم، به دست حاكمان خونخوار و وطنفروش صفوی!»
ليكن به راستی آيا چنين بود؟ به فرض كه چنين حادثهای رخ داده باشد، آيا زرتشتيانی كه كشتار شدند، آيا بیگناه بودند؟ شاه صفوی كه دست به چنين رفتاری زد، خونخوار و بیمنطق و وطنفروش بود؟ اگر قضاوتهای مغرضانه و جهتدار جهانگردان اروپايی (همچون ژان شاردن) را در نظر بگيريم، همين گونه بود.[1] اما اگر بخواهيم منطقی و بر اساس عقلانيت به داوری بنشينيم، بايد بدانيم كه سخنان آن دسته از جهانگردان اروپايی صحيح نيست. حقيقت را بايد از دل تاريخ بيرون كشيد:
به اعتقاد زرتشتيان، هر هزار سال، يك منجی برای نجات دين زرتشتی میآيد. لذا زرتشتيان منتظر بودند كه در حوالی سال 1000 هجری (مصادف با حكومت صفويان در ايران) منجی ظهور كرده، اسلام را نابود كند و آيين زرتشتی را دوباره احياء كند. زرتشتيان در آن دوره در اثر همين عقيده، به شدت فعال شده، و با زرتشتيان هندوستان نامه نگاری میكردند و در پی آماده سازی جامعه زرتشتی برای جنگ عليه مسلمانان بودند. نمونه اين رفتارهای توطئه آميز را میتوان در سندِ «بهمنجی نُسِروانجی دابار» (Bahmanji Nusserwanji Dhabhar) مشاهده كرد، كه از اسناد زرتشتی است. در اين سند نامه زرتشتيان ايران به زرتشتيان هندوستان آمده است: «هزاره اهريمن به پايان رسيده است و هزاره اهرمزد نزديك است و ما اميدواريم چهره شاه بهرام شكوهمند را ببينيم و هوشيدر و پشوتن، بيگمان خواهند آمد».[2]
گفتنی است، «شاه بهرام» كه در متن نامه، آمدنش بشارت داده شد همان «شاه بهرام ورجاوند» است كه طبق عقائد زرتشتيان، پيش از موعود زرتشتی میآيد و مساجد را ويران كرده، مسلمانان را قتل عام میكند.[3] اين گونه شد كه شاه عباس و بعدها شاه سلطان حسين، به تعقيب و مجازات زرتشتيان پرداختند (هرچند موعود زرتشتی نيز در موعِد مقرّر ظهور نكرد و همين امر، دروغ بودنِ دين و آيين آنان را روشن ساخت).
روشن است كه زرتشتيان در آن عصر انتظار آمدن منجی را میكشيدند (و برای آن زمان نيز تعيين كرده بودند)، و به يكديگر بشارت تخريب مساجد و كشتار مسلمانان را میدادند، و حتی با همپيمانان خود در بيرون از مرزهای ايران نيز ارتباط برقرار كرده بودند. در اين وضعيت، پادشاهان صفوی (به ويژه شاه عباس و ديگر شاهان پس از او كه در راه دفاع از ميهن، در جبهه غرب عليه امپراتوری عثمانی و در جبهه جنوب عليه متجاوزين پرتغالی و... میجنگيدند) چه بايد میكردند؟ در مقابل اين توطئه آشكار داخلی سكوت میكردند؟ مینشستند و تماشاگر تهديدهای زرتشتيان عليه مردم ايران میشدند؟ دموكراتترين حكومت جهان را در نظر بگيريد، در مقابل اينگونه تهديدها چه واكنشی نشان میدهد؟ مجازات اين توطئه آشكار، جز آن چه بر سر زرتشتيان آمد، چيست؟
نكته پايانی اينكه پيش از آشكار شدن توطئه و خيانت زرتشتيان به مردم ايران، شاه عباس صفوی نه تنها زرتشتيان را آزار نمیداد، بلكه به آنان كمكها كرد، از جمله همكاری با زرتشتيان ايران و هند در جهت تأليف فرهنگنامه، كه در منابع تاريخی آمده است.[4] حتی منابع اروپايی با وجود تعصبات ضد صفوی، اقرار دارند كه [پيش از توطئه زرتشتيان عليه ملت ايران] زرتشتيان در حكومت صفوی از آرامش نسبی برخورد بودند، و تمايلی نداشتند كه به خارج از ايران مهاجرت كنند.[5ُ] اما پس از خيانت زرتشتيان به ايران، آن هم در وضعيتی كه كشور از غرب و جنوب و حتی شرق، تحت تازش و هجمه دشمنان بود، ورق برگشت.
پینوشت:
[1]. مری بويس، زرتشتيان، باورها و آداب دينی آنها، ترجمه ع.بهرامی، تهران: نشر ققنوس، 1391 (ويراست دوم)، ص 215
[2]. مری بويس، همان، ص 216 ؛ همچنين بنگريد به:
Dhabhar, B. N (transl.), The Persian Rivayats of Hormazyar Framarz and Others, Bombay, 1932, Pp 593-594.
[3]. بنگريد به: «برنامهی موبدان زرتشتی برای تخریب مساجد در ایران + تصویر»
[4]. مری بويس، همان، ص 217
[5]. مری بويس، همان، ص 217 ؛ همچنين بنگريد به:
J. Fryer, A New Accouni of East India and Persia, 1672-1681, ed. W. Crooke, Hakluyt Society, London 1915, Vol. II, Pp 295
Comments
تربت
9 خرداد, 1395 - 12:37
Permalink
تشكر تاريخ رو بايد با سند
ناشناس
9 خرداد, 1395 - 12:55
Permalink
البته فراموش نشود وقتی درختی
اردشير سلامی
9 خرداد, 1395 - 13:19
Permalink
ناشناس عزيز، سخن شما به اين
ناشناس
10 خرداد, 1395 - 19:07
Permalink
درود. صفویان قصد تجاوز به
دارا
11 خرداد, 1395 - 09:21
Permalink
ناشناس كورش پرست بی سواد !
ناشناس
12 خرداد, 1395 - 11:55
Permalink
دارای محمد پرست ! من نگفتم
Vəhid türk oğlan
12 خرداد, 1395 - 12:43
Permalink
فرشيد كذاب ! كه هر دقيقه با
فرشید
12 خرداد, 1395 - 20:18
Permalink
راستی قرآنتونم که بدست دکتر
وحيد
12 خرداد, 1395 - 22:24
Permalink
خخخخخخخخ فرشيد خدا شفات نده
اسماعیل
23 خرداد, 1395 - 23:28
Permalink
بسمه تعالی
اهوازی
30 خرداد, 1395 - 18:47
Permalink
جناب فرشید آقای عبدالکریم
ناشناس
26 خرداد, 1395 - 13:31
Permalink
تو بهتر به فکر کارهای ننگین
ناشناس
26 خرداد, 1395 - 13:47
Permalink
شما که باسواد هستید بفرمایید
ناشناس
26 خرداد, 1395 - 13:38
Permalink
از زمان حمله اعراب تا زمان
ناشناس
26 خرداد, 1395 - 13:42
Permalink
در اسلام تا کسی علنا دست به
saman
26 خرداد, 1395 - 17:18
Permalink
گرامي اين حكم كه «تا کسی علنا
اهوازی
26 خرداد, 1395 - 20:51
Permalink
پس بفرمایید که زرتشتیان در
ناشناس
27 خرداد, 1395 - 19:44
Permalink
آقای سامان این حکم مربوط به
saman
29 خرداد, 1395 - 03:03
Permalink
جناب فرشيد (كه اي بار با ظاهر
ناشناس
8 فروردين, 1400 - 17:38
Permalink
آقا
مسعود
2 مرداد, 1395 - 01:11
Permalink
اگر نخواهیم خودمان را گول
شكيبا
2 مرداد, 1395 - 10:06
Permalink
عزيزم مثل اينكه شما دوست
شكيبا
2 مرداد, 1395 - 10:32
Permalink
ضمناً مسعود عزيز ! حرفی كه
korosh
15 مرداد, 1395 - 23:18
Permalink
شما که نمی خواهید خود را گول
ناشناس
10 خرداد, 1395 - 22:49
Permalink
اگر مسلمان هستید به عدالت قلم
korosh
26 خرداد, 1395 - 11:22
Permalink
در مورد مجوس مطالبی آمده است
ناشناس
27 خرداد, 1395 - 19:40
Permalink
طبق قانون اساسی و تفسیر فقهای
saman
29 خرداد, 1395 - 02:57
Permalink
اولا اسم شيطان و فرعون و ...
علی
13 خرداد, 1395 - 12:32
Permalink
خدا رحمت کنه شاه عباس رو مردی
پشیوتن
13 خرداد, 1395 - 20:17
Permalink
زمان شاه سلطان حسین کشتن
علی
13 خرداد, 1395 - 22:34
Permalink
ماه فرو ماند از جمال محمد (ص)
ناشناس
14 خرداد, 1395 - 21:35
Permalink
چل سال پيش رفت كه من لاف مي
پشیوتن
15 خرداد, 1395 - 15:37
Permalink
اونی که گفت خدا رحمت کنه شاه
ناشناس
15 خرداد, 1395 - 16:28
Permalink
زر نزن سند دسته اول بده. بعد
فروز
6 تير, 1395 - 12:02
Permalink
شاه عباس مسلمان واقعی نبود
korosh
30 تير, 1395 - 17:44
Permalink
مسلمان واقعی و غیر واقعی بودن
پشیوتن
15 خرداد, 1395 - 19:34
Permalink
کسی که سه پسرشو کشته ادم خوبی
ناشناس
15 خرداد, 1395 - 22:35
Permalink
قرار شد سند دسته اول بدی !
korosh
17 خرداد, 1395 - 15:58
Permalink
جالب هست بدانیم که بهرام گور
ناشناس
26 خرداد, 1395 - 13:30
Permalink
ایرانی ها هیچ زمان با عرب ها
saman
29 خرداد, 1395 - 02:55
Permalink
سلام. اگر ديگران بخواهند
ناشناس
29 خرداد, 1395 - 10:31
Permalink
هر کسی با متجاوز برخورد میکند
ناشناس
29 خرداد, 1395 - 14:56
Permalink
جناب سامان منطق شما اینست چون
اردشير سلامی
29 خرداد, 1395 - 17:08
Permalink
جناب ناشناس (فرشيد سابق)؛
کمال
19 مرداد, 1395 - 19:49
Permalink
آل خلیفه و آل سعود و آل نهیان
الف.میم.پاشا
20 شهريور, 1395 - 13:39
Permalink
درود به همه
از تبار زرتشت
17 خرداد, 1396 - 20:11
Permalink
با درود فراوان خدمت شما هم
saman
18 خرداد, 1396 - 03:14
Permalink
درود بر شما جناب «از تبار
شیعه
16 مهر, 1400 - 10:46
Permalink
این بهرام ورجاوند طبق متون
korosh
18 خرداد, 1396 - 23:40
Permalink
درود بر شما
Pages
Add new comment