به نظر می‌رسد نخستین کسی که مسیحیّت را به انحراف کشید، پولس یا پول بوده است. این مرد که امروز در تمام کلیساهای مسیحی تقدیس می‌شود، در روزگار مسیح (ع) از جمله دشمنان آن پیامبرِ پاک بود و از یهودیانِ سرسخت و متعصّب بشمار می‌آمد تا آنجا که حواریّون مسیح (ع) را بی‌پرده به قتل تهدید می‌کرد. ولی پس از دوره مسیح (ع) ناگهان ادّعا نمود که در راه دمشق، عیسی (ع) بر وی آشکار گشته و معجزه‌آسا، به مسیح ایمان آورده است! پولس مدّعی شد که از سوی مسیح مأمور تبلیغ آیین او می‌باشد؛ چنانکه ماجرای ایمان و ادّعای وی را در کتاب «اعمال رسولان» در باب نهم به تفصیل می‌خوانیم. سپس این مرد با برگزیده‌ترین حواریّون مسیح یعنی «پطرس Peter» و «برنابا» مخالفت آغاز کرد و با ارسال نامه‌هایی به این‌سو و آن‌سو، از نفاق پطرس و برنابا سخن گفت! همان پطرسی که عیسی (ع) درباره‌اش گفته بود:

«من نیز تو را می‌گویم که تویی پطرس، و بر این صخره کلیسای خود را بنا می‌کنم و ابواب جهنم بر آن استیلا نخواهد یافت و کلیدهای ملکوت آسمان‌ها را به تو می‌سپارم و آنچه در زمین ببندی در آسمان بسته گردد و آنچه در زمین گشایی در آسمان گشاده شود» (متی 16: 19-20).

امّا پولس درباره همین پطرس مقدّس ضمن یکی از نامه‌های خود نوشته است: «چون پطرس به انطاکیّه آمد او را روبرو مخالفت نمودم چون مستوجب ملامت بود» (غلاطیان 2: 11-13) و همچنین در مورد حواری دیگر یعنی برنابا نوشته است: «برنابا نیز در نفاق ایشان گرفتار شد» (غلاطیان 2: 11-13)! و این نوشته‌ها پس از نزاع سختی بود که میان آنها رخداد چنانکه در کتاب «اعمال رسولان» بدین امر اشاره شده و در آنجا آمده است: «پس نزاعی سخت شد به حدی که از یکدیگر جدا شده برنابا مرقس را برداشته به قبرس از راه دریا رفت امّا پولس، سیلاس را اختیار کرد و ... رویه سفر نهاد» (اعمال رسولان 15: 39-40).

آنگاه پولس کوشید تا آیین مسیح (ع) را به سویی کشاند که پیوندش با شریعت موسی (ع) تا حدود زیادی بگسلد. مثلاً با اینکه عیسی (ع) و حواریّونِ وی همگی بنا بر شریعت ابراهیم (ع) و تعلیم تورات ختنه شده بودند (لوقا 2: 21)، پولس به مسیحیان نوشت: «اینک من پولس به شما می‌گویم که اگر مختون شوید، مسیح برای شما هیچ نفع ندارد» (غلاطیان 5: 2).

بنابراین، پولس را تحقیقاً باید «بدعت‌گذاری» در آیین مسیح شمرد که از راه خصومت یا رقابت با حواریّون، افکار و منویّات خود را در آیین تازه وارد ساخت. وی به «قرنتیان» می‌نویسد: «مرا یقین است که از بزرگ‌ترین رسولان هرگز کمتر نیستم» (قرنتیان 11: 5).  

نتیجه این رقابت، انتخاب تعلیمات ویژه و انجیل مخصوص و نفی دیگر اناجیلی بود که به نظر پولس، تبدیل و تحریف در آنها راه داشت؛ چنانکه در نامه خود به «غلاطیان» می‌نویسد: «تعجّب می‌کنم که بدین زودی از آن کس که شما را به فیض مسیح خوانده است بر می‌گردید به سوی اناجیلی دیگر که دیگر نیست؛ لیکن بعضی هستند که شما را مضطرب می‌سازند و می‌خواهند انجیل مسیح را تبدیل نمایند. بلکه ما هم یا فرشته‌ای از آسمان، انجیلی غیر از آنچه ما به آن بشارت دادیم به شما رساند ملعون باد» (غلاطیان 1: 6-8).