پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ سید ابوالفضل برقعی یکی از عالمان معاصر ایران است که دیدگاه‌های خاصی دارد و در برخی آثار خود که در نیمه دوم حیات علمی اش تألیف شده، به اهل تسنن و گاه به وهابیت، گرایش پیدا کرده است. برقعی در کتاب تضاد مفاتیح الجنان، ضمن انکار بسیاری از ادعیه وارده در کتاب مفاتیح، در مورد دعای جوشن کبیر می‌نویسد: « «دعای جوشن كبير» را كفعمی در «مصباح» بدون ذكر سند آورده است.» برقعی ضمن انکار صحت سندی این دعا و بسیاری دیگر از دعاهای وارده در کتب شیعه، در مورد این دعا می‌گوید: «اولاً: این دعا در كدام غزوه بود كه بر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نازل شد؟ ثانياً: در كتب معتبر سيره، مذكور نيست كه پيامبر در غزوات زره نمی‌پوشيد. ثالثاً: بسياری از أصحاب پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در غزوات شهيد شدند و اين دعا موجب أمنيت آنان نشد.»[1]

در مقابل این سخنان جناب برقعی باید گفت که اولاً: دقت سندی زیاد در دعا لازم نیست؛ با توجه به مضمون دعای جوشن، بر فرض این‌که چنین دعایی از معصوم نباشد، آیا خواندن خداوند به این اسماء زیبا، مشکلی دارد که ما با شک در سند و به جهت ضعف سندی، خودمان را از خواندن آن محروم کنیم؟!

ثانیاً: جريان اين دعا چنين بوده كه در روز جنگ احد، هوا بسيار داغ بود و رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) جوشنی (زرهی سنگين) به تن داشتند كه جسم حضرت را آزار می‌داد. در اين هنگام جبرئيل با سلام و پيام الهی فرود آمد كه زره را بَر كَن و اين دعا را بخوان كه كار آن را انجام می‌دهد وهديه‌ای برای تو و امت توست.[2]

ثالثاً: در مورد این دعا و صحت سندی آن باید گفت که جناب كفعمی در مقدمه كتابش تصريح دارد كه استعاذات، دعاها، تسبيحات و زياراتی را كه در كتابش گرد آورده، همه از آل طه و يس است و از الفاظ نيكو و معانی كهنگی ناپذيری برخوردار است و از كتاب‌هايی كه مورد اعتماد، صحيح و مأمور به تمسك هستند، برگرفته شده‌اند.[3] مقدمه‌ای هم كه كفعمی برای فضيلت اين دعا ذكر كرده است، خود نشان دهنده شهرت اين دعاست. تعبير علامه مجلسی نيز چنين است: «از أدعيه معروفه، دعای جوشن كبير است كه از رسول اكرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) روايت شده و آن را گروهی از متأخران اصحاب ما (رضوان‌الله‌عليهم) روايت كرده‌اند.»[4]

رابعاً: بهترين شيوه تشخيص سِره از ناسِره در باب احاديث كه دعا نيز يكی از مصاديق آن است، عرضه آن‌ها بر قرآن است و طبق «روايات عرضه»[5] هر چه از آنان نقل شده باشد و موافق كتاب خدا باشد، می‌توان آن را منتسب به اهل بیت (علیهم‌السلام) ساخت. بنابراين وقتی موافقت دعای جوشن كبير با قرآن ثابت شود، با توجه به فرمايش خود اهل بيت (علیهم‌السلام) می‌توان آن را به آنان منتسب ساخت.

پی‌نوشت:
[1]. برقعی، سید ابوالفضل، تضاد مفاتیح، ص73.
[2]. ابراهیم بن‌ علی‌ کفعمی‌، المصباح‌، ج۱، ص‌ ۲۴۷ـ۲۶۰، چاپ‌ سنگی‌، تهران۱۳۲۱، چاپ‌ افست‌ قم‌ ۱۴۰۵.
[3] ابراهیم بن‌ علی‌ کفعمی‌، البلدالامین‌ و الدّرع‌ الحصین‌، ج۱، مقدمه ص2، چاپ‌ علاءالدین‌ اعلمی‌، بیروت‌، ۱۴۱۸.
[4].  مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج91، ص382، موسسه الوفاة.
[5]. كلينی، محمد بن يعقوب، الکافی، ج1، ص174، قم دارالحدیث.