اختلاف شیعه و سنی در اینکه آیا خواب ناقض وضو است!
خلاصه مقاله
از جمله مسائل اختلافی در احکام فقهی، این است که آیا خواب ناقض وضو است یا خیر؟ هر مذهبی بر اساس اجتهاد خودش به این مسئله پاسخی خاص داده است. شیعه خواب را، کم یا زیاد مبطل وضو می‌داند، در حالی‌که اکثریت اهل سنت، خواب سنگین را مبطل وضو می‌دانند، ولی خواب سبک را مبطل نمی‌دانند. دانستن این مسائل اختلافی از آن جهت مهم است که پیروان مذاهب با آشنایی با این‌گونه مسائل فقهی به دیدگاه دیگر مذاهب احترام گذاشته و یکدیگر را ناراحت نمی‌کنند.
متن مقاله
بین مذاهب فقهی در احکام اختلافاتی وجود دارد. این اختلافات ضربه‌ای به دین نمی‌زند، زیرا بر اساس اجتهاد مجتهدین صورت گرفته است و پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: «إِذَا حَكَمَ الحَاكِمُ فَاجْتَهَدَ ثُمَّ أَصَابَ فَلَهُ أَجْرَانِ، وَإِذَا حَكَمَ فَاجْتَهَدَ ثُمَّ أَخْطَأَ فَلَهُ أَجْر.[1] اگر حاکم بر اساس اجتهاد خود، حکم دهد، درصورتی‌که مطابق با واقع باشد، دو پاداش دارد و درصورتی‌که حکمش مطابق با واقع نباشد و خطا کند، یک پاداش دارد.»
از جمله مسائل اختلافی مسائل مربوط به نواقض وضو است. در اینکه چه اموری وضو را باطل می‌کند، بین فقهای اهل سنت و شیعه اختلاف وجود دارد. برخی از فقهای اهل سنت و شیعه معتقدند که خواب ناقض وضو است.[2] در مقابل اکثریت اهل سنت بین خواب سنگین و خواب سبک فرق قائل شده‌اند. آن‌ها می‌گویند خواب سنگین مبطل وضوست و خواب سبک مبطل نیست.[3] آن‌ها در حقیقت خواب را ناقض وضو نمی‌دانند، بلکه حدث را مبطل وضو می‌دانند، به همین جهت می‌گویند چون وقتی انسان در خواب سنگین است، با احتمال اینکه حدثی از او سرزده باشد، وضویش باطل می‌شود، در حالی‌که وقتی انسان در خواب سبک است، حدثی از او سر نمی‌زند، در نتیجه وضویش نیز باطل نمی‌شود.
هم‌چنان‌که گفتیم این اختلاف فتوا در بین مذاهب، امری اجتهادی است و اشکالی ندارد، ولی از آن‌جا که عموم مردم با اجتهادی بودن این مسائل خیلی آشنا نیستند، گاهی به خاطر ندانستن حکمت این مسائل، یکدیگر را ناراحت می‌کنند. مثلاً وقتی شیعیان به مکه و مدینه مشرف می‌شوند و می‌بینند عده‌ای از پیروان مذاهب اربعه در مسجد خوابیده‌اند و وقتی که از خواب برمی‌خیزند، بدون اینکه وضو بگیرند به نماز می‌ایستند، ناراحت شده و می‌گویند چرا اهل سنت بی‌موالات هستند و وضو نمی‌گیرند. این در حالی است که در فقه آنان این‌گونه آمده است و اگر شیعیان این مسائل را می‌دانستند، چنین سخنی نمی‌گفتند. از این جهت بیان این‌گونه مسائل اختلافی مهم است؛ زیرا با دانستن این مسائل، مذاهب به یکدیگر توهین نکرده و به نظریه دیگر مذاهب احترام می‌گذارند.
پی‌نوشت:
[1]. بخاری، محمد، صحیح بخاری، تحقيق: محمد زهير بن ناصر، بی‌جا: دار طوق النجاة، چاپ اول، 1422ق، ج9، ص108؛ نيشابوری، مسلم، صحیح مسلم تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت: دار إحياء التراث العربي، بی‌تا، ج3، ص1342.
[2]. شيخ حر عاملى، وسائل الشيعه، ج1، ص253، ح4 «لاينقض الوضوء الّا حدث و النوم حدث.»
[3]. ابن رشد قرطبى، بداية المجتهد، بيروت، دارالمعرفة، ج 1، ص 37- 36.
افزودن نظر جدید