پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از موضوعات مهم و اساسی، موضوع «ایمان و کفر» است. خوارج چون ایمان را تصدیق به زبان و قلب و عمل می‌دانستند، بسیاری از مسلمانان را تکفیر می‌کردند. زیرا از نظر خوارج هر شخص مسلمانی که فعل گناهی انجام دهد از اسلام خارج شده و وارد حیطه کفر می‌شود. از این رو خوارج بسیاری از مسلمانان را می‌کشتند. چون معتقد بودند که آن افراد، دیگر مسلمان نیستند. وهابیت نیز همین عقیده را در بحث ایمان و کفر دارد. بن جبرین عالم وهابی در این باره می‌گوید: «ایمان در لغت تصدیق است، ولی شرع مقدس ایمان را اعم از تصدیق قرار داده است، بنابراین عقیده و قول و عمل در آن داخل می‌شود...»[1] این سخن بن جبریین دقیقا همان سخن خوارج است. این در حالی است که ابوجعفر طحاوی مولف کتاب عقیده الطحاویه، که در نزد وهابیت جایگاه رفیعی دارد، می‌گوید: «والإيمان: هو الإقرار باللسان، والتصديق بالجنان» ایمان اقرار به زبان و تصدیق به قلب است.[2]
همانگونه که مشاهده شد، دیدگاه وهابیت در موضوع ایمان و کفر مانند دیدگاه خوارج است. این دیدگاه و متد فکری باعث شده است که وهابیت مانند خوارج بسیاری از مسلمانان را تکفیر کنند و جز خودشان، دیگران را مسلمان ندانند. اما مذاهب اسلامی اعم از شیعه و اهل سنت بر این عقیده‌اند که عمل، خارج از ایمان و به معنای تصدیق قلبی و اقرار به زبان است. از این رو اگر کسی مرتکب گناه کبیره‌ای شود، چون به قلب و زبان ایمان داشته است، کافر نیست و نمی‌توان حکم کافر را بر وی جاری کرد.[3]

پی‌نوشت:

[1]. الإيمان في اللغة: هو التصديق لكن الشرع الشريف جعله أعم من التصديق، فأدخل فيه العقيدة، وأدخل فيه الأقوال، وأدخل فيه الأعمال، وعلى ذلك بنى الأئمة رحمهم الله هذه الأصول، فنجد أن المؤلفين من العلماء عملوا على ذلك، بن جبرین، شرح العقيدة الطحاوية، مکتبه الشامله، دروس صوتی، درس 42، ص11.
[2]. همان، ص10.
[3]. علیزاده موسوی، ایمان و کفر، مقدمه آیت الله سبحانی بر کتاب، انشارات دارالاعلام، قم، 1393، ص40.