اسناد

شوکانی میآورد: برخی از اهل علم، راه افراط پیش گرفته و حکم کردند که این نوه پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) از فرد شرابخوار و دائم الخمر نافرمانی کرد و حرمت یزید را هتک کرده است؛ خداوند آنان را لعنت کند! چه سخنان تعجب انگیزی گفتند که از شنیدن آنها موی بر بدن انسان راست میشود.

بلاذری مورخ مشهور اهل سنت، با ذکر نام حرمله مینویسد: «حرملة بن كاهل تیری به سمت عبدالله بن حسین رها کرد و او را ذبح کرد.»
جمل من أنساب الأشراف، بَلَاذُری، ج3، ص407.

سبط ابن جوزی، شرح شهادت حضرت علی اصغر (سلاماللهعلیه) را اینچنین مینویسد: «وقتى امام حسين (عليهالسلام) ديد كه لشکریان بر کشتن ایشان پافشارى میكنند، ... حسين (عليهالسلام)، به سوى يكى از كودكانش كه از تشنگى مىگريست رفت. او را بر سرِ دست گرفت و فرمود: اى قوم!

ابنکثیر با بیان چگونگی شهادت حضرت علیاصغر (سلاماللهعلیه) اوج این فاجعه را بیان میکند و مینویسد: «حسین (علیهالسلام) خسته شد و به سمت خیمهاش آمد؛ او طفل صغیرش به نام عبدالله را در آغوش گرفت و او را میبوسید و میبویید و با او وداع کرد و به خانوادهاش نیز وصیت کرد.

دمیری، نام اشخاصی که بعد از مرگ تکلّم کردهاند را ذکر میکند و مینویسد: چهار نفر پس از مرگ تکلّم کردهاند:
یحیی بن زکریا (علیهماالسلام) هنگامیکه ذبح شد،
و حبیب نجّار هنگامیکه گفت «يَالَيْتَ قَوْمِي يَعْلَمُونَ»[يس/26] ای کاش قوم من معرفت و آگاهی داشتند.

ابنعساکر در مورد تلاوت قرآن توسط سر مقدس امام حسین (علیهالسلام) در ملأعام و جلوی انظار عمومی مردم شام مینویسد: «منهال میگوید: قسم به خدا!

ابنعساکر در مورد تلاوت قرآن توسط سر مقدس امام حسین (علیهالسلام) در ملأعام و جلوی انظار عمومی مردم شام مینویسد: سلمه بن کهیل نقل میکند: من سر حسین بن علی (علیهماالسلام) را بر بالای نیزه دیدم که این آیهی قرآن را میخواند: «فَسَيَكْفِيكَهُمُ اللَّهُ ۚ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ»[بقره/137] و

بیهقی مینویسد: «ربعی بن حراش گفت: نزد من آمدند و گفتند: برادرت فوت شده است؛ من به کنار جسد برادرم آمدم، در حالیکه روی او لباسی کشیده شده بود. نزد سرش نشستم و برای بخشش او شروع به ذکر استغفار کردم. هنگامیکه لباس از صورت برادرم کنار زده شد، او گفت: السلام علیک؛ در جواب او گفتم: علیک السلام.

ابن اثیر به نقل از واقدی نقل میکند که تا قرنها بعد از شهادت جناب حمزه، مسلمانان قبل از برگزاری مراسم عزاداری برای اموات و شهدای خود، ابتدا برای مصائب جناب حمزه گریه میکردند.

احمد بن حنبل از قول عبدالله بن عمر نقل میکند: «هنگامیکه رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) از جنگ اُحد به مدینه بازگشت، زنان انصار را مشاهده کرد كه بر همسران شهید خود گريه میكنند؛ در این حال پیامبر خدا (صلیاللهعلیهوآله) فرمود: عمویم حمزه گريهكن ندارد.

از فرزندان محمد بن عبدالوهاب سوال شد: اگر کسی در حلقهی امامت شما قرار نگیرد و به دولت شما اعتقاد نداشته باشد، آیا سرزمین آنها سرزمین کفراست و آیا آنان کافر حربی محسوب میشوند؟ وارثان محمد بن عبدالوهاب در پاسخ به این سوال نوشتند: كسیكه دعوت توحیدی ما به او رسیده، ...

سوره انسان نزد جمهور مفسرین مدنی است؛ نزد ابن عباس، مکی است و یا برخی از مفسرین ابتدای سوره را تا آیه 23، مدنی و باقی سوره را مکی دانستهاند.
تفسير القرآن، عزالدين عبدالعزيز (سلطان العلماء)، ج3، ص398.

نسفی از مفسرین اهل سنت، پس از نقل آیات 8 تا 12 سوره انسان، مینویسد: «این آیات در شأن علی و فاطمه (علیهماالسلام) و خادمهی آنها فضه در جریان بیماری حسن و حسین نازل شده است.»
تفسیر نسفی، ج3، ص578.

ثعلبی میگوید: بین علما در سبب نزول آیات 7 تا 13 سوره انسان اختلاف شده است. غیر مقاتل و ابن فتجویه گفتهاند در مورد علی بن ابیطالب، فاطمه و کنیز آنها به نام فضه نازل شده است و قضیه سه روز روزه گرفتن و بخشیدن افطار به مسکین و یتیم و اسیر را نقل میکند.
الکشف و البیان، ثعلبی، ج10، ص98.