پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ پیرامون دین و مذهب کورش، امروزه بحث‌های متعددی مطرح است. بخشی از این مباحث، از سر احساسات ناسیونالیستی و بخشی دیگر ناشی از موضع‌گیری‌های سیاسی است. لیکن اگر بخواهیم طبق اسناد تاریخی به این مسئله بنگریم، باید بگویم که کورش، نه تنها یکتاپرست نبود، بلکه چندگانه‌پرست، مشرک و ایضاً بت‌پرست بود.

- در منابع یونانی به ویژه از نگاه هرودوت (Herodotus)، پارس‌ها، چندگانه پرست بودند. از جمله یکی از خدایان آن‌ها، آلیلات (Alilat) نام داشت که پرستش این خدا را از عرب‌ها آموخته بودند.[1] گزنفون= (Xenophon) دیگر تاریخ‌نگار یونانی هم دقیقاً اشاره می‌کند که کورش چندگانه پرست بود. او بارها تصریح می‌کند که کورش خدایان را می‌پرستید و برای آنان قربانی می‌کرد.[2]

- در منابع ایرانی هم که اصلا نام کورش به عنوان شاه ایران نیامده است؛ ابداً... و لذا بحث یکتاپرستی او از اساس برای بحث ما موضوعیت ندارد.

- طبق یافته‌های باستان‌شناسی هم کورش چندگانه پرست و مشرک بود. برای نمونه در منشور کورش هخامنشی (همین استوانه مشهور) به بت‌های بعل و مردوک، قسم یاد شده است. به ویژه مردوک که خدای آسمان‌ها و زمین خوانده شده و کورش می‌گوید که همواره به دنبال پرستش و نیایش مردوک بوده است. حتی خود را برگزیده وی می‌داند. کورش، مردوک را سرور بزرگ خود می‌خواند و برای تحکیم معبد اسانگیلا، تلاش بسیار می‌کند. در منشور کورش، بیش از 10 مرتبه از مردوک یاد شده است. جالب اینکه امروزه از حیث علمی ثابت شده که مردوک در اصل به معنی گوساله است.[3]

- باز هم از نگاه باستان‌شناسی، ثابت شده است که در مجموعه پاسارگاد (که امروزه مشهور است) نماد یک بعل فینیقی وجود دارد. این بعل هم خدای بت‌پرستان فینیقیه بود که نماد آن در کاخ منسوب به کورش موجود است. به راستی نماد بعل در کاخ منسوب به کورش چه می‌کند!؟ جالب اینکه در تورات و قرآن شدیداً از پرستش و ستایش بعل، نهی شده است. به ویژه در تورات، آنانی که بعل‌پرستی و بعل‌ستایی را ترویج می‌کنند لعنت شده؛ خونشان مباح شمرده شده است.[4]

ممکن است برخی بگویند که چون در تورات، کورش ستوده شده، پس یکتاپرست بوده است. در حالیکه چنین استدلالی پذیرفتنی نیست. چون ستایش کورش در تورات، مشکوک و بلکه مردود است. اولاً تمجید از کورش، به خاطر اهداف و اغراض مادی و دنیوی کاهنان بوده است.[5] ثانیاً در تورات، ستایندگان بعل و مردوک، نفرین و لعنت شدند. از سویی دیگر، کورش (که خود ستاینده‌ی این بت‌ها بود) ستایش شده است. این تناقضی آشکار است. ثالثاً چگونه است که نویسندگان تورات (یعنی کاهنان یهود) پیامبران را به باد فحش و ناسزا گرفته اند، ولی از کورش تعریف و تمجید کرده اند؟ قضیه روشن است![6]

بسیار مهم:

کورش برای اثبات چندگانه‌پرستی و ایضاً بت‌پرستیِ خود هر کاری که توانسته انجام داد. کاری نمانده که نکرده باشد. آثار منسوب به او نشان می‌دهد که او بت‌پرستیِ خود را در بوق و کرنا کرده، تا توانسته جار می‌زد. پس تلاش برای نفی این حقیقت روشن، آب در هاون کوبیدن است و اساساً جایی برای انکار نیست. گذشته از همه این سخنان، لازم و ضروری است که مدعیان یکتاپرستیِ کورش، به صورت اثباتی به تثبیت مدعای خود بپردازند. هرچند ناتوانند.

پی‌نوشت:
[1]. بنگرید به «آیا هخامنشیان عرب‌پرست نبودند؟»
[2]. گزنفون، كوروش‌‏نامه‏، ترجمه: رضا مشايخى‏، تهران: انتشارات علمى و فرهنگى، 1386‏، ص 266-271 و حسن پيرنيا، تاريخ ايران باستان‏، تهران: نشر دنياى كتاب‏، 1375، ج‏1، ص 464-468.
Xenophon. Xenophon in Seven Volumes, 5 and 6. Walter Miller. Harvard University Press, Cambridge, MA; William Heinemann, Ltd., London. 1914., Book 8, Chapter 7 : 22.
[3]. بنگرید به: «کورش هخامنشی و پرستش مردوک»
[4]. بنگرید به «هخامنشیان و بعل»
[5]. بنگرید به «چرا کورش در تورات مورد ستایش قرار گرفت؟»
[6]. بنگرید به «تورات تحریف شده: پیامبران بد بودند! ولی کورش خوب بود!»