تقیه یعنی ابراز عقیده یا انجام دادن کاری بر خلاف نظر قلبی شخص که با دلایلی خاص که صورت می‌گیرد. در دین اسلام ادله قرآنی، روایی و عقلی بر جواز تقیه دلالت دارند. بحث تقیه در سده‌ی نخستین دین اسلام یکی از مباحث متداول کلامی و فقهی بوده است. همچنین بعد از آن هم مثلاً در ماجرای محنت در عصر مأمون، بنا به نقل مورخان اسلامی به سبب تهدید و ارعاب خلیفه انجام می‌شد.

در برخورد با مخالف سه دیدگاه وجود دارد. دیدگاهی افراطی و دیدگاهی تفریطی و دیدگاه سوم که در روایات از آن تعبیر به تقیه شده است. طرفداران دیدگاه سوم معتقدند که باید حقایق را گفت، اما بیان حقایق باید به گونه‌ای باشد که به شیعه آسیبی وارد نشود.

یکی از راه‌هایی که موجب دور کردن دیگران از مسیر حق به‌شمار می‌آید، کتمان و پنهان کردن حقایق است که در دین اسلام بسیار نکوهش شده و برای عاملان چنین کاری عذاب آتش دوزخ، و دور شدن رحمت الهی و مورد لعنت واقع شدن در نظر گرفته شده است، اما در چند مورد پسندیده است؛ در أسرار مردم، در چیزی که آشکار شدنش، شرّ به پا می‌شود و أسرار ایمانی.

درحالی که معنای لغوی و اصطلاحی "تقیه" معلوم و مشخص است، به گفته داود الهامی سید حیدر آملی عقاید درجه دوم شیعه را چنان تاویل کرده که رنگ صوفیانه به خود گرفته است و آن را از معنی اصطلاحی بیرون برده و جامه صوفیانه بدان پوشانده و پس از نقل نصوص ویژه شیعه در باب تقیه و وجوب آن می‌گوید: مقصود از تقیه «خودداری از فاش کردن اسرار الهی است.» درحالی که چنین معنایی تا بحال برای تقیه ذکر نشده است.