پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ هر ساله در جشن چهارشنبه سوری (انفجارمذگان!) شاهد و ناظر همه گونه جُرم و جنایت و رفتارهای ضد فرهنگی هستیم. انواع و اقسامِ مردم آزاری، رفتارهای ضد انسانی، عربده كشی، ايجاد فضای تنش‌زا، ايجاد صداهای مهيب و دلخراش، خرد شدن شيشه‌ها، تلفات يا زخمی شدن نيروی انسانی كه فضا را به بدترين شكل برای شهروندان ناامن می‌كند... همین امر سبب شده که اکثر جریان‌های فکری و سیاسی، حتی باستان‌پرستان، این جشن باستانی و این مایه‌ی رسوایی و بی‌آبرویی را به گردن نگیرند.

موبد موبدان ايران، جهانگير اوشيدری (متوفای 1383) نوشتند: «شک نیست که افتادن این آتش‌ افروزی به شب آخرین چهارشنبه سال، پس از اسلام است... چون روز چهارشنبه نزد اعراب، روز شوم و نحسی بود. لذا برای رفع نحسی اقداماتی می‌کردند. بنابراین چهارشنبه سوری جزو جشن‌های ایران باستان نیست.»(1)

همچنين موبد کورش نیکنام، عقیده دارد که چهارشنبه سوری هیچ ارتباطی با زرتشتیان ندارد و شکل گیری این مراسم را پس از ورود اسلام به ایران می‌داند: «در گاهشماری زرتشتیان اصلاً هفته وجود ندارد. شنبه و یکشنبه و...  بعد از تسلط اعراب به فرهنگ ایران وارد شد. بنابراین اینکه ما شب چهارشنبه‌ای را جشن بگیریم (چون چهارشنبه در فرهنگ عرب روز نحس هفته بوده) خودش گویای این هست که چهارشنبه سوری بعد از اسلام در ایران مرسوم شد.»(2)

دکتر کتایون مزداپور از محققان صاحب‌نام زرتشتی می‌نويسند: «خیلی از آنها (جشن‌ها و آیین‌ها) هرگز زرتشتی نبوده اند، مثل چهارشنبه سوری.»(3) حتی برخی، چهارشنبه سوری را سالروز قیام مختار می‌دانند.(4)

می‌دانیم که ایرانیان باستان، 5یا 6 روز پایان سال را به جشن آتش می‌گذراندند.(5) با این سخن، چهارشنبه سوری یک جشن ایرانی است. از سویی می‌دانیم که چهارشنبه سوری جزو جشن‌های اسلامی نیست. عرب‌های امروز هم این روز را به جشن نمی‌گذرانند. حقیقتاً بعید است که عرب‌ها این روز را جشن نگیرند، اما ایرانیان، یک سنت عربِ عصر جاهلی را گرامی بدارند. منظور این که انسان خردمند نمی‌پذیرد که چهارشنبه سوری یک جشن باستانی عربی باشد و یک جشن باستانی ایرانی نباشد!

اصل مطلب:

- اسناد و شواهد درباره ریشه تاریخی چهارشنبه سوری، مبهم است و بسیاری بر اساس حدس و گمان، سخنی می‌گوید. اما حقیقتاً دلایل تاریخی نشان می‌دهد که چهارشنبه سوری، مربوط به زرتشتیان است.(6)

- حتی نام چهارشنبه سوری و اینکه واژه سور در این لفظ به چه معناست، اختلاف نظر وجود دارد. برخی "سور" در این عبارت را به معنی جشن و برخی به معنی "سرخی" گرفته‌اند.(7)

به هر روی، چهارشنبه‌سوری، مراسمی است که هویت تاریخی مشخصی ندارد. آن چیزی که خود، هویت روشنی ندارد، چگونه می‌تواند به دیگران هویت بدهد؟ گذشته از این، امروزه چهارشنبه سوری آن چنان به رفتارهای غیر انسانی آلوده شده که کمتر کسی حاضر می‌شود آن را به گردن بگیرد. البته به تازگی، سازمان مجاهدین خلق (منافقین) که سابقه‌ای طولانی در کشتار ایرانیان و خیانت به ایران در پرونده دارد، مسئولیت این روز را به گردن گرفته است!

پی‌نوشت:

1. جهانگير اوشيدری، دانشنامه مزدَیَسنا، تهران: نشر مركز، 1389، ص ۳۳۳، ذیل عنوان «سوری»
2. بی بی سی فارسی، چهارشنبه سوری، جشنی در استقبال از نوروز، ‌15 مارس 2009، 25 اسفند 1387
3. مجله‌ی هفت آسمان، بهار ۱۳۸۴، شماره ۲۵، صفحه ۱۸
4. بنگرید به: Manouchehr Kasheff and ʿAlī-Akbar Saʿīdī Sīrjānī, “ČAHĀRŠANBA-SŪRĪ,” Encyclopaedia Iranica, Last Updated: December 15, 1990.
5. بنگرید به: Manouchehr Kasheff and ʿAlī-Akbar Saʿīdī Sīrjānī, Ibid
ابراهیم پورداود، «چهارشنبه سوری» از کتاب آناهیتا، تهران، 1343، صص 73-75.
6. بنگرید به: Manouchehr Kasheff and ʿAlī-Akbar Saʿīdī Sīrjānī, Ibid.
7. بنگرید به: Manouchehr Kasheff and ʿAlī-Akbar Saʿīdī Sīrjānī, Ibid.