سیره مسلمین قبل از دستور خلیفه دوم، در مورد نمازهای مستحبی ماه رمضان
حدیثی که اهل سنت آن را دلیل بر انجام تراویح توسط پیامبر میدانند، در مورد نماز مستحب ماه رمضان نیست، بلکه درباره قصد مردم از جماعت خواندن نماز شب با پیامبر اکرم است که توسط پیامبر نهی شدند.[1]
بنابراین این عمل از سنتهای پیامبر نبوده و رسول خدا نافله شبهای ماه رمضان را به جماعت نخواندهاند، و این پیشنهاد یا توصیه توسط خلیفه دوم صورت گرفته که حدیث آن نیز در صحیح بخاری آمده است،[2] و این اتفاق در اوایل خلافت ایشان بوده و برای اولین بار نافله ماه رمضان با قاری واحد خوانده شده است.[3]
از اینکه خلیفه دوم شخصی را برای اینکه مردم، نافله شبهای ماه رمضان خود را با قرائت او بخوانند، مشخص میشود که شخص خلیفه، نماز نافله خود را به جماعت در مسجد نخواندهاند، و ابن حجر و عینی احتمال دادهاند که شاید خلیفه معتقد بوده که این نماز باید در خانه خوانده شود،[4] و از اینکه خلیفه برای با هم خواندن این نماز، دو قاری قرار داده است، یکی برای مردان و یکی برای زنان،[5] شاید به این جهت بوده که خواندن این نماز به جماعت صحیح نبوده و با عنایت به این نکته، در روایات به جای امام جماعت، کلمه قاری آمده است.
پینوشت:
[1]. «مناقشه در استناد اهل سنت به انجام تراویح توسط پیامبر»
[2]. «وَإِنَّمَا دَعَاهَا بِدعَة لِأَن رَسُول الله، صلى الله عَلَيْهِ وَسلم، لم يسنها لَهُم، وَلَا كَانَت فِي زمن أبي بكر، رَضِي الله تَعَالَى عَنهُ.» عمدةالقاری، عینی، ج11، ص126.
«عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَبْدٍ القَارِيِّ، أَنَّهُ قَالَ: خَرَجْتُ مَعَ عُمَرَ بْنِ الخَطَّابِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، لَيْلَةً فِي رَمَضَانَ إِلَى المَسْجِدِ، فَإِذَا النَّاسُ أَوْزَاعٌ مُتَفَرِّقُونَ، يُصَلِّي الرَّجُلُ لِنَفْسِهِ، وَيُصَلِّي الرَّجُلُ فَيُصَلِّي بِصَلاَتِهِ الرَّهْطُ، فَقَالَ عُمَرُ: «إِنِّي أَرَى لَوْ جَمَعْتُ هَؤُلاَءِ عَلَى قَارِئٍ وَاحِدٍ، لَكَانَ أَمْثَلَ» ثُمَّ عَزَمَ، فَجَمَعَهُمْ عَلَى أُبَيِّ بْنِ كَعْبٍ، ثُمَّ خَرَجْتُ مَعَهُ لَيْلَةً أُخْرَى، وَالنَّاسُ يُصَلُّونَ بِصَلاَةِ قَارِئِهِمْ، قَالَ عُمَرُ: «نِعْمَ البِدْعَةُ هَذِهِ، وَالَّتِي يَنَامُونَ عَنْهَا أَفْضَلُ مِنَ الَّتِي يَقُومُونَ» يُرِيدُ آخِرَ اللَّيْلِ وَكَانَ النَّاسُ يَقُومُونَ أَوَّلَهُ.» صحیح بخاری، ص351، کتاب صلاة التراویح، ح2010.
[3]. «وَقَدْ أَدْرَجَ بَعْضُ الرُّوَاةِ قِصَّةَ عُمَرَ فِي الْإِسْنَادِ الْأَوَّلِ ... وَصَدْرًا مِنْ خِلَافَةِ عُمَرَ حَتَّى جَمَعَهُمْ عُمَرُ عَلَى أُبَيِّ بْنِ كَعْبٍ فَقَامَ بِهِمْ فِي رَمَضَانَ فَكَانَ ذَلِكَ أَوَّلَ اجْتِمَاعِ النَّاسِ عَلَى قَارِئٍ وَاحِدٍ فِي رَمَضَانَ.» فتح الباری، ابن حجر، ج4، ص252.
[4]. «وَالنَّاس يصلونَ بِصَلَاة قارئهم أَيْ إِمَامُهُمُ الْمَذْكُورُ وَفِيهِ إِشْعَارٌ بِأَنَّ عُمَرَ كَانَ لَا يُوَاظِبُ عَلَى الصَّلَاةِ مَعَهُمْ وَكَأَنَّهُ كَانَ يَرَى أَنَّ الصَّلَاةَ فِي بَيْتِهِ» فتح الباری، ابن حجر، ج4، ص253. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
«مَعَ عمر لَيْلَة أُخْرَى، وَفِيه إِشْعَار بِأَن عمر، رَضِي الله تَعَالَى عَنهُ، كَانَ لَا يواظب الصَّلَاة مَعَهم، وَكَأَنَّهُ يرى أَن الصَّلَاة فِي بَيته أفضل، ... وَعَن هَذَا قَالَ الطَّحَاوِيّ: التَّرَاوِيح فِي الْبَيْت أفضل.» عمدةالقاری، عینی، ج11، ص126. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[5]. «أَنَّ عُمَرَ جَمَعَ النَّاسَ عَلَى أُبَيِّ بْنِ كَعْبٍ فَكَانَ يُصَلِّي بِالرِّجَالِ وَكَانَ تَمِيمٌ الدَّارِيُّ يُصَلِّي بِالنِّسَاءِ وَرَوَاهُ مُحَمَّدُ بْنُ نَصْرٍ فِي كِتَابِ قِيَامِ اللَّيْلِ لَهُ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ فَقَالَ سُلَيْمَانَ بْنَ أَبِي حَثْمَةَ بَدَلَ تَمِيمٍ الدَّارِيِّ.» فتح الباری، ابن حجر، ج4، ص253.
افزودن نظر جدید