پايگاه جامع فرق، اديان و مذاهب_ پرسش: آیا امر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به آوردن وسیله‌ای برای نوشتن وصیت‌نامه، ارشادی بوده است؟
نووی می‌گوید: «شاید از رسول خدا قرائنی آشکار شده بود که نشان می‌داد، امر ایشان بر آن‌ها واجب نیست؛ بلکه حضرت آن را به‌اختیار خودشان واگذارده بود... اجتهاد عمر به این‌جا منتهی شد که از عمل به فرمان رسول خدا خودداری کند، شاید اعتقاد او این بود، که فرمان پیامبر فرمانی جدّی نیست».[1]
و نیز ابن حجر می‌گوید: «... برای عمر و جمع دیگری آشکار شد که فرمان آن حضرت امری وجوبی نیست؛ بلکه امری ارشادی است».[2]

پاسخ اوّل: تردیدی نیست که امر مفید وجوب است، و این حقیقتی است که شماری از دانشمندان اهل سنت به آن تصریح کرده‌اند.[3]
دوم: چگونه کلام پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را، که در مقام وصیت کردن ایراد شده، با این‌گونه احتمالات بی‌اساس می‌توان توجیه کرد.
سوم: از کجای کلام پیامبر استفاده می‌شود که امر در آن ارشادی است نه وجوبی؟ و چه قرینه‌ای برای ارشادی بودن آن است؟ و اگر به‌راستی چنین قرینه‌ای وجود داشت، چرا کسان دیگری که در آن مجلس بودند، مانند ابن عباس و همسران پیامبر آن قراین را درنیافتند؟ بلکه آن‌چه را فهمیدند، این بود که امر رسول خدا وجوبی است.
چهارم: عمر گفت: «حسبنا کتاب الله». این نتیجه به‌دست می‌آید که توجه نداشته امر وجوبی است یا ارشادی؛ بلکه او اساساً با اصل سخن پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) مخالف بوده است.

پی‌نوشت:

[1]. المنهاج فی شرح صحیح مسلم، نووی، ج 11، ص 101.
[2]. فتح الباری، ابن حجر عسقلانی، ج 1، ص 208 و 209.
[3]. المستصفی، محمد بن غزالی، ج 1، ص 373.