حدیث ثقلین قلب مفسر حدیث غدیر

  • 1394/01/31 - 11:02
یکی از شواهد بی‎شماری که معنای حدیث غدیر و دلالت آن بر ولایت و امامت مولا علی (علیه السلام) را آشکار می‎سازد، قرار گرفتن حدیث ثقلین در دل حدیث غدیر است. حاکم نیشابوری به سند صحیح از زید بن ارقم نقل نموده است که هنگامی که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) از حجة الوداع برگشتند، در غدیر خم فرود آمدند و فرمودند: «گویا من (به ارتحال از دنیا)...

یکی از شواهد بی‎شماری که معنای حدیث غدیر و دلالت آن بر ولایت و امامت مولا علی (علیه السلام) را آشکار می‎سازد، قرار گرفتن حدیث ثقلین در دل حدیث غدیر است. حاکم نیشابوری به سند صحیح از زید بن ارقم نقل نموده است که هنگامی که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) از حجة الوداع برگشتند، در غدیر خم فرود آمدند و فرمودند: «كَأَنِّي قَدْ دُعِيتُ فَأَجَبْتُ، إِنِّي قَدْ تَرَكْتُ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ، أَحَدُهُمَا أَكْبَرُ مِنَ الْآخَرِ: كِتَابُ اللَّهِ تَعَالَى، وَعِتْرَتِي، فَانْظُرُوا كَيْفَ تَخْلُفُونِي فِيهِمَا، فَإِنَّهُمَا لَنْ يَتَفَرَّقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ. ثُمَّ قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ مَوْلَايَ، وَأَنَا مَوْلَى كُلِّ مُؤْمِنٍ ، ثُمَّ أَخَذَ بِيَدِ عَلِيٍّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، فَقَالَ: مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا وَلِيُّهُ، اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالَاهُ وَعَادِ مَنْ عَادَاهُ وَذَكَرَ الْحَدِيثَ بِطُولِهِ.[1] گویا من (به ارتحال از دنیا) دعوت‎شده و اجابت نموده‎ام، همانا من دو چیز گرانبها در میان شما باقی‎گذاشتم که یکی بزرگتر از دیگری است: کتاب خداوند متعال و عترتم، پس بنگرید که چگونه پس از من با آنها برخورد می‎کنید، بدرستی که آنها از هم جدا نمی‎شوند تا اینکه در کنار حوض(در بهشت) بر من وارد شوند. سپس فرمود: خداوند عزوجلّ مولای من است و من مولای تمام مؤمنان. سپس دست علی (علیه السلام) را گرفت و فرمود: هر که من مولای اویم این علی مولای اوست. خداوندا هر که او را دوست دارد، دوست بدار و هرکه او را دشمن دارد، دشمن بدار؛ و ادامه حدیث را مفصلا بیان نمود.»

خود حاکم نیشابوری بعد از ذکر حدیث می‎نویسد: «هَذَا حَدِيثٌ صَحِيحٌ عَلَى شَرْطِ الشَّيْخَيْنِ، وَلَمْ يُخَرِّجَاهُ بِطُولِهِ، شَاهِدُهُ حَدِيثِ سَلَمَةَ بْنِ كُهَيْلٍ، عَنْ أَبِي الطُّفَيْلِ أَيْضًا صَحِيحٌ عَلَى شَرْطِهِمَا.[2] این حدیث طبق شروط شیخین(مسلم و بخاری) صحیح است ولی آنها به طور کامل نقل ننموده‎اند(!). و شاهد (صحت) این حدیث، حدیث سلمة بن کهیل از ابی‎الطفیل است که آن هم طبق شروط شیخین(مسلم و بخاری) صحیح است.» این حدیث را نسایی نیز به همین سند در خصائص أمير المؤمنين علي بن أبيطالب ذکر نموده است.[3]
امّا همانطور که از حدیث پیداست، ابتدا رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) دو رکن اساسی اسلام را معرفی می‎نماید و سعادت مسلمین را درگرو پیروی از ایندو بیان می‎دارد و سپس مصداق اول عترت بیان نموده است که علی (علیه السلام) است. همانطور که در مناسبت‎های دیگری نیز این اقتران میان قرآن و عترت،‌ توسط رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) بیان گردیده است: «عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَالْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ لَنْ يَتَفَرَّقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ.[3] علی (علیه السلام) با قرآن است و قرآن با علی (علیه السلام) و از یکدیگر جدا نمی‎شوند تا در حوض به من وارد شوند.»
و قطعا بارزترین مصداق تمسّک و پیروی از مولا علی (علیه السلام)، قبول ایشان بعنوان خلیفه رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) و رهبر جامعه است. بنابراین کلمه "مولا" در حدیث غدیر به این معنا خواهد بود.

پی‌نوشت:

[1]. الحاكم النيسابوري، المستدرك على الصحيحين: ج3، ص118، تحقيق: مصطفى عبد القادر عطا، بيروت: دار الكتب العلمية، الطبعة الأولى، 1411 ق. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. همان،‌ ج3، ص119. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[3]. النسائي، خصائص أمير المؤمنين علي بن أبي طالب: ص ٩٣، طهران: مكتبة نينوى.
[4]. الحاكم النيسابوري، المستدرك على الصحيحين: ج3، ص134، تحقيق: مصطفى عبد القادر عطا، بيروت: دار الكتب العلمية، الطبعة الأولى، 1411 ق. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.

تولیدی

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.