سلفیت
گروهی با استناد به آیه مودت به حسن ارتباط میان خویشان تاکید کرده و از اینروی، معنای "القربی" در آیه مذکور را حمل بر غیر اهلبیت (علیهمالسلام) میکنند و درخواست پاداش رسالت را ناسازگار با مقام نبوت میدانند. این در حالی است که روایات، "القربی" را اهلبیت (علیهمالسلام) دانسته و افزون بر آن، پاداش رسالت در این آیه، به سود مردم است و برای شخص نبی، اجری نیست.
مسلمانان گوش به سخنان علمای خود دارند، و بدون تحقیق و تفحص، مطالب آنان را میپذیرند، لذا مذاهب مخالف خود را مورد هجمه قرار داده و با تهمت و افتراهای واهی و باطل خود برخی نسبتهای ناروا را میزنند، از جمله نسبت غلو را به شیعه میدهند و بر آن اصرار و پافشاری میکنند.
سلفیها معتقدند که شیعه دربارهی حضرت علی (علیهالسلام) غلو میکند، در حالیکه شیعه معتقد است اهل بیت پیامبر صاحب کرامت هستند و خداوند به خاطر برتری ایشان نسبت به سایرین این عنایت را به ایشان کرده است، حال اگر مخالفین شیعه اینگونه فکر نکنند، برای شیعیان باکی نیست، چون برهان قاطع دارند.
حصنی دمشقی با خبیث و مریض القلب دانستن ابنتیمیه و بیسواد دانستن پیروان وی، به نمونههایی از انحرافات ابنتیمیه اشاره کرده و میگوید: «ابنتیمیه برای ایجاد فتنه و آشوب میان مسلمانان، محکمات قرآن و روایات را رها کرده و سراغ متشابهات قرآن و روایات رفته است.
حصنی دمشقی شافعی: ابن تیمیه با بهانه قرار دادن داستان عمر به ساحت پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) جسارت نموده است. مقام و منزلت آن حضرت را در دنیا پایین آورده و مدعی شده است که حرمت و رسالت آن بزرگوار پس از رحلت از بین رفته است. این سخنان کفر او را ثابت میکند.
ابن بطوطه در مورد ابنتیمیه میگوید: وی در علوم و فنون مختلفی اظهار نظر میکرد در حالیکه اختلال ذهنی و مشکل عقلی داشت... روزی در جلسه درس ابنتیمیه شنیدم که میگفت: همانگونه که من از منبر پایین میآیم خداوند نیز از آسمان به زمین میآید.
سبکی درباره پیامدهای ناگوار پیروی از ابنتیمیه میگوید: ابنتیمیه ضررهای سهمگین و جبران ناپذیری را بر مِزی، ذهبی، بِرزالی و پیروان خود وارد ساخته است و آنان را به ارتکاب اشتباهات بزرگی وا داشته و در گرداب کارهای زشت و حفرههای آتش فرو برده است.
عبدالعزیز بن محمد بن ابراهیم بن جماعه شافعی با لحن شدید در توبیخ ابن تیمیه میگوید: خداوند ابن تیمیه را ذلیل و گمراه ساخته، لباس خواری بر تن او پوشانده و چنان مبتلا به تهمت و کذب ساخت که جز خفت و بیآبرویی و حرمان نتیجه دیگری برای او نداشت. یافعی نیز معتقد است: افکار ابنتیمیه عجیب و غریب، باطل و با مذهب اهل سنت متباین است.
سبکی با انتقاد شدید از ابنتیمیه، از برداشتها و تفسیرهای غلط وی از اصول عقاید، و به ویژه صفات خداوند پرده برداشته و با کفرآمیز خواندن برداشتها و تفسیرهای غلط ابنتیمیه درباره اصول اعتقادات، بدعتهای وی در فروع را بیشتر و بدتر از اصول اعتقادات دانسته است.
ظاهرگرایی یکی از مبانی معرفتشناسی سلفگراها است، که یکی از ابعاد اصلی آن انکار مجاز است. طبق این مبنا باید الفاظ قرآن حمل بر حقیقت شود و مجاز بودن آنها مورد قبول نیست. این در حالی است که این اصل از سوی خود سلفیها در عمل اجرایی نشده است.
شیخ شهاب الدین میگوید: دوست داشتم عقیده اهل سنت و جماعت را بیان کنم تا فساد و بطلان گفتههای ابن تیمیه روشن شود، هر چند نیازی به ابطال گفتههای ابن تیمیه نیست، زیرا خود ابن تیمیه همه ادعاهایش را نقض میکند و هر قاعدهای را که بنا نهاده، خودش آن قاعده را از بین برده است.
قاضی القضاه کمال الدین بن زملکانی شافعی در ابتدا از مدافعین ابنتیمیه بود، ولی پس از شناخت دقیق از افکار باطل و انحرافی ابنتیمیه، با نگارش کتاب «الدرة المضیئه فی الرد علی ابن تیمیه» در مسأله طلاق و کتاب «العمل المقبول فی زیاره الرسول» در مسأله کلامی، به رد عقاید ابن تیمیه پرداخته است.
مهمترین شاگردان و همفکران ابنتیمیه در به چالش کشاندن جامعه اسلامی عبارتند از عبدالمنعم بن نجیب حرانی حنبلی؛ عمادالدین احمد بن ابراهیم واسطی؛ فاطمه بنت عباس بن ابوالفتح بن محمد، معروف به امّ زینب؛ جمال الدین ابوحجاج یوسف بن عبدالرحمن بن یوسف؛ شمس الدین ابوعبدالله محمد بن احمد بن عثمان ذهبی
با مروری بر اعمال و رفتار ابنتیمیه میتوان به این نتیجه دست یافت که وی علاوه بر مسلمین، با غیر مسلمین نیز درگیر بوده است. درگیری ابن تیمیه با مسلمین شامل فرق مختلف اهلسنت و شیعیان میشود.