نزول ملائكه و شياطين بر نيكان و بدان‏ در نگاه خواجه نصیرالدین طوسی

  • 1392/08/17 - 06:40

خواجه نصير الدين طوسي می گوید: قول و فعل مادام كه در كون اصوات و حركات باشند از بقا و ثبات بى‏‌نصيب باشند و چون بكون كتاب و تصوير آيند باقى و ثابت شوند، و هر كه قولى بگويد يا فعلى بكند اثرى از آن باقى بماند، و به اين سبب تكرار موجب كسب ملكه مى‌شود كه با وجود آن ملكه معاودت با آن قول يا آن فعل آسان مى‌شود و اگر غير اين بود هيچ كس علم و صناعت و حرفت نمى‌تواند بياموزد و تأديب كودكان محال می‌شد.

پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ چندی پیش کتاب امامة و النص نوشته فیصل نور از چاپ خارج شد؛ این کتاب سعی در اثبات تناقض گویی بین کلام علمای شیعه با سنت نبوی و کلام وحی، قرآن مجید را دارد، غافل از آن که با قرار دادن دو مطلب در کنار هم و برداشت دوگانگی از آن، تناقض ثابت نمی‌شود. به خصوص که وقتی این دو کلام متعلق به ائمه و علمای شیعه و قرآن و سنت نبوی باشد که همه نور واحد هستند، اول چیزی که در تناقض‌های ادعا شده نزد صاحبان اندیشه آشکار می‌شود توهم و پندار غلط بیننده تناقض است.
در طول تاریخ نیز وجود این تاریکی اندیشه سبب شد تا حقانیت امیرالمومنین (علیه السلام) برای گروهی در هاله‌ای از ابهام و تردید فرو رود و در تناقضی آشکار پی به حقانیت یکی به صورت مطلق و محض نبرند و حق را دوگانه بپندارند و برای حق دوگانی قایل شوند همانطور که تاکنون چنین هستند.
در این نوشتار سعی شده است از عصمت ملائکه دفاع شود، به همین دلیل در ابتدای این تحقیق، تعاریف واژه عصمت مورد بررسی قرار گرفته و پس از آوردن نظرات علما در مورد عصمت و ملائکه و کاربرد آن در قرآن، چیستی عصمت ملائكه مورد بررسی قرار گرفته است و ازخود کلام و استدلال‌های علمای متکلم و فقیه و فیلسوف و عارف شیعه دلایلی برای عصمت ملائکه آورده شده است.[۱]
گفتار اول- عصمت
چون این تحقیق قسمتی از کار گروهی در جواب کتاب «امامة و النص» بوده و عصمت را دوستان دیگر به صورت کامل انجام داده ما به تعریف عصمت که در فصل قبل گذشت قناعت کرده و به ملائکه و "عصمت ملائکه" می‌پردازیم.
گفتار دوم- ملائکه اعمال و كرام الكاتبين و نزول ملائكه و شياطين بر نيكان و بدان‏
خواجه نصير الدين طوسي می گوید: قول و فعل مادام كه در كون اصوات و حركات باشند از بقا و ثبات بى‏‌نصيب باشند و چون بكون كتاب و تصوير آيند باقى و ثابت شوند، و هر كه قولى بگويد يا فعلى بكند اثرى از آن باقى بماند، و به اين سبب تكرار موجب كسب ملكه مى‌شود كه با وجود آن ملكه معاودت با آن قول يا آن فعل آسان مى‌شود و اگر غير اين بود هيچ كس علم و صناعت و حرفت نمى‌تواند بياموزد و تأديب كودكان و تكميل ناقصان را فايده نيست. پس آن اثر كه از افعال و اقوال با مردم باقى بماند به حقيقت بمثابه كتابت و تصوير آن افعال باشد و محل آن كتابت‌ها و تصويرها، كتاب اقوال و صحيفه اعمال خوانند، كه اعمال و اقوال چون مشخص شود كتاب باشند، و كاتبان و مصوران آن مكتوبات و مصورات كرام الكاتبين باشند، قومى كه بر يمين باشند حسنات اهل يمين نويسند و قومى كه بر شمال باشند سيئات اهل شمال نويسند، «إِذْ يَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيانِ عَنِ الْيَمِينِ وَ عَنِ الشِّمالِ قَعِيدٌ». در خبر آمده كه هر كه حسنه كند از آن حسنه فرشته به وجود آيد كه او را پاداش دهد، و هر كه سيئه كند از آن شيطانى به وجود آيد كه او را معذب كند. و خود در قرآن مي‌فرمايد: «إِنَّ الَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلائِكَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ، نَحْنُ أَوْلِياؤُكُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ و بمقابل آن، هَلْ أُنَبِّئُكُمْ عَلى‏ مَنْ تَنَزَّلُ الشَّياطِينُ، تَنَزَّلُ عَلى‏ كُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ و همچنين، وَ مَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ» همانا کسانی گفتند پرورردگار ما خداست سپس استقامت کردند بر ایشان ملائکه نازل می‌شوند ... به مقابل آن آیا خبر دهم شما را بر کسی که نازل می‌شود شیطان بر او...». همين است كه به عبارت اهل دانش ملكه گفته‌‏اند و به عبارت اهل بينش ملك و شيطان، و لكن حديث [انما يخلد اهل الجنة فى الجنة و اهل النار بالنيات ترجمه:‌ همانا اهل بهشت به بهشت و اهل آتش به آتش بنیت داخل می‌شوند] ثابت و وارد است. پس هر كه مثقال ذره نيكى كند يا بدى آن نيكى و بدى در كتاب مكتوب و مصور شود و مخلد و مؤبد بماند.[2]
در اين عبارت مى‌بينيم كه خواجه نصير الدين طوسى ملك را به دو معنى به كار برده و تفاوت در دو معنی که گفته شد را تفاوت در بینش می‌داند و حسنات انسان را موجب به وجود آمدن برخی از فرشتگان و سیئات انسان را موجب به وجود آمدن شیاطین می‌داند پس خواجه نصير الدين طوسى مانند بقیه علمای شیعه معتقد به عصمت ملائکه بوده است.

 

پی‌نوشت:
[۱]. برای مطالعه بیشتر به مقالات مقصر در جنگ جمل کیست،علی یا عایشه؟ و اگر در زمان جنگ صفین یا جمل بودید،کدام طرف را انتخاب می کردید؟ و تکثرگرایی و پلورالیسم در اندیشه قائلین به تصویب و تکثر گرایی با جمع بین خلفای سه گانه و رابطه تکثرگرایی و عدم عقلانیت پذیری اهل سنت مراجعه فرمائید و برای دیدن فهرست مقاله  کلیک کنید تا به آدرس شیعه به عصمت ملایکه معتقد است بروید.
[2]. کتابخانه مدرسه فقاهت آغاز و انجام ص:37 کلیک کنید.

تهیه و تنظیم: *حجه الاسلام محمد صادق محسن زاده*
 

تولیدی

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.