پایگاه جامع فرق، ادیان ومذاهب_ آیا این قداستی که برای صحابه قائل شدند، که می‌گویند: همه صحابه اهل بهشت هستند، قطعاً، همه صحابه عادلند.[1] و غیره؛ آیا این صحابه برای خودشان هم‌چین قداستی قائل بودند یا نه؟ در متن حاضر بخشی از مطالب علمای اهل سنت را در مورد «صحابه و فسق و ظلم و تکفیر هم‌دیگر»بیان می‌کنیم.

1- کلام ذهبی
اگر درب «جرح و تعدیل» را به‌روی خود بگشاییم، هر آینه عده فراوانی از صحابه و تابعین و ائمّه در آن داخل می‌شوند، در حالی‌که بعضی از صحابه بعضی دیگر را به شکلی تکفیر کرده‌اند. در حالی‌که خداوند از همه آنان راضی شده و آن‌ها را مورد مغفرت خویش قرار داده‌ است. در حالی‌که آن‌ها معصوم نبوده‌اند، و اختلاف و جنگ‌های آنان هم مطلب کم اهمیتی برای ما نیست. سپس می‌گوید: چه‌بسا مسلمانی که اشتباهی از او سر می‌زند، ولی اشتباه کوچکی بوده که ممکن است از هر کسی سربزند.[2]

این مطلب در حقیقت اعترافی است از ذهبی، که می‌گوید ما یقین داریم تعدادی از صحابه فاسق هستند و عادل نیستند. شرایط نقل روایت و حجیت خبر واحد شامل آن‌ها نمی‌شود. اما این‌که صحابه هم‌دیگر را تکفیر کردند، آیا اشتباه کوچکی است؟ تکفیر کار کوچکی نیست. خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقی إِلَیکمُ السَّلامَ لَسْتَ مُؤْمِناً.[نساء/94] و به کسی‌که سلام به شما می‌کند، نگویید مؤمن نیستی.» تکفیر ضد قرآن است.  ضد سنت رسول الله است. صحابه‌ای که قرآن بلد نیستند یا به فرموده‌های قرآن کریم رعایت نمی‌کنند، چه‌طور انتظار داریم خداوند عالم از آن‌ها راضی شود؟ جالب است که دو نفر و یا دو گروه که هر دو  صحابی، به‎حساب می‌آیند، یکدیگر را تکفیر می‌کنند و با یکدیگر می‌جنگند، اما هر دو هم‌زمان عادل هستند و بهشتی و جلیل القدر. نکته‌ی مهم‌تر این‌که تکفیر آنان نسبت به یکدیگر نشان می‌دهد، که حتی برخی از صحابه اسلام و ایمان یکدیگر را قبول نداشتند، که در نتیجه‌ی آن به تکفیر یکدیگر و جنگ با یکدیگر پرداخته‌اند و حال عده‌ای کاسه‌ی داغ‌تر از آش شده‌اند و همه را عادل و بهشتی و جلیل‌القدر می‌خوانند!

2- کلام ابن حزم
محال است که پیامبر اکرم به تبعیت از هر کسی‌که صحابه است و مرتکب قتل هم شده، امر نموده باشد؛ در حالی‌که میان آن‌ها برخی هستند که چیزی را حلال و گروهی دیگر همان را حرام کرده‌اند. «ابن حزم» در آخر، موارد متعدّدی از فتاوای رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) که از سوی صحابه مورد مخالفت قرار گرفته است و فتواهای صحابه را که نادرست بوده نقل می‌کند.[3]

3- کلام تفتازانی:
آن‌چه واقع شده است بین صحابه از جنگ و درگیری و مخالفت در کتب تاریخی و توسط افراد مورد اطمینان به‌صورت مکتوب ذکر شده است‌‌‌‌ و این اتفاقات دلالت می‌کند بر این‌که بعضی از صحابه تجاوز کردند، از طریق حق  و به حد ظلم  و گناه رسیده‌اند و دلیلش  کینه و دشمنی و حسادت و حب ریاست و شهوات بوده است و این در حالی است که نشان می‌دهد، همه صحابه معصوم نیستند.[4]

پس نتیجه‌ای که می‌توان گرفت این است که  تکفیر مسلمان و ظلم و فسق و قتل ،خلاف سنت پیامبر و خلاف نص قرآن می‌باشد. پس این چنین صحابه‌ای با چنین عملکردی نه عادل هستند و نه معصوم  ونه الگو و نه می‌توانند هدایت‌گر و ستاره امت باشند.
خواننده عزیز و بصیر برای شناخت بیشتر می‌توانید به لینک زیر مراجعه فرمایید.[5]

پی‌نوشت:

[1]. الإصابة فی تمییز الصحابة، المؤلف: أبو الفضل أحمد بن علی بن محمد بن أحمد بن حجر العسقلانی (المتوفی: 852 هـ)، تحقیق: عادل أحمد عبد الموجود وعلی محمد معوض، الناشر: دار الکتب العلمیة – بیروت، الطبعة: الأولی - 1415 هـ، ج 1، ص 163 و ج 1، ص 22«الصحابة کلّهم من أهل الجنة قطعاً» و یا: «الصّحابة کلهم عدول» و یا: «الصحابة، من تلامیذ رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلم)»
[2]. الرواة الثقات المتکلم فیهم بما لا یوجب ردهم، اسم المؤلف: الإمام الحافظ أبی عبد الله محمد بن أحمد بن عثمان الذهبی، دار النشر: دار البشائر الإسلامیة - بیروت - لبنان - 1412 هـ - 1992 م، الطبعة: الأولی، تحقیق: محمد إبراهیم الموصلی، ج 1، ص 23، «ولو فتحنا هذا الباب (الجرح والتعدیل) على نفوسنا لدخل فیه عدّة من الصحابة والتابعین والأئمّة، فبعض الصحابة کفّر بعضهم بعضاً بتأویل ما!! واللّه یرضى عن الکلّ ویغفر لهم!! فما هم بمعصومین، وما اختلافهم ومحاربتهم بالتی تلینهم عندنا»
[3]. ابن حزم، الاحکام، اصول فقه سنى، مطبعة العاصمة – القاهرة، ج6، ص811 «فمن المحال أن يأمر رسول الله صلى الله عليه وسلم باتباع كل قائل من الصحابة رضي الله عنهم ، وفيهم من يحلل الشئ ، وغيره منهم يحرمه، ولو كان ذلك لكان بيع الخمر حلالا اقتداء بسمرة بن جندب وقد كان  الصحابة يقولون بآرائهم في عصره صلى الله عليه وسلم، فيبلغه ذلك فيصوب المصيب ويخطئ المخطئ»  «وقد افتی بعض الصحابه  وهو صلی الله علیه وآله وسلم حی بأن على الزاني غير المحصن الرجم »
[4]. شرح المقاصد فی علم الکلام، سعد الدین مسعود بن عمر بن عبد الله التفتازانی، سنة الولادة / سنة الوفاة 791 هـ، الناشر دار المعارف النعمانیة، سنة النشر 1401 هـ - 1981 م، مکان النشر باکستان، ج 2، ص 306««ما وقع بین الصحابة من المحاربات والمشاجرات علی الوجه المسطور فی کتب التواریخ والمذکور علی ألسنة الثقاة یدل بظاهره علی أن بعضهم قد حاد عن طریق الحق و بلغ حد الظلم والفسق وکان الباعث له الحقد والعناد والحسد واللداد وطلب الملک والریاسة والمیل إلی اللذات والشهوات»«لیس کل صحابی معصوما»​
[5].ناگفته‌هایی از صحابه در کتب اهل سنت

تهیه وتنظیم: مصطفی پورصدوقی