شیعه
کتب فرقه‌شناسی همواره به عنوان منبعی برای جریان‌های جاری اسلام در قرون نخست تاریخ مسلمانان شمرده می‌شوند. از این روی توجه به آنها قابل تامل است و باید نویسندگان این کتب، سعی بر تقسیم گروه‌ها با ملاک‌های صحیح را پیش رو داشته باشند. اما این مساله در کتاب التبصیر فی الدین مراعات نشده است.
در طول تاریخ، انتقادهای ناصواب از سوی مخالفان شیعه علیه این مکتب صورت گرفته است. به عنوان مثال می‌توان به کلام نویسنده کتاب التبصیر فی الدین اشاره کرد که ضمن بر حق خواندن عقیده خود، خاستگاه شیعه را، عبدالله بن سبا می‌داند.
سلفیه به شیعه اتهام غلو می‌زنند در حالی که منابع روایی شیعه احادیث بسیار زیادی در مذمت غلو دارد. چگونه ممکن است که شیعه غالی باشد و روایاتی در مذمت غلو بیان کند.
مخالفین و معاندین شیعه در هر مناسبتی سعی می‌کنند با اشکال تراشی و بهانه‌های واهی، اتهاماتی را به شیعیان بزنند و آنها را در جامعه اسلامی منزوی کرده و جدای از اسلام بدانند، یکی از اتهامات این است که شیعیان معتقدند قرآن تحریف شده است و حجت نیست.
روایاتی که در فضائل شیعه و محبین اهل بیت وارد شده حاکی از این است که شیعیان جزء کسانی هستند که با پیروی از اهل بیت پیامبر جایگاه خود را هم دنیا و هم در آخرت تثبیت کرده و جزء رستگاران امت پیامبرند. کسانیکه در راه حبّ اهل بیت دچار صدمات زیادی شدند اما از اعتقادات خود دست نکشیدند.
تاسیس مذهب تشیع به وسیله خود صاحب شریعت و با زبان وحی و سخنان پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بوده است و از طرف دیگر آیاتی که دلالت صریح و روشن بر ارزش و فضیلت حضرت علی (علیه‌السلام) و شیعیان او دارد و در کتب فریقین اینگونه روایات ذیل برخی آیات قرآن وارد شده است که حاکی از این موضوع مهم است.
از اعتقادات مهم شیعیان در مسائل دین، معتقد بودن به این موضوع است که قرآن این کلام بزرگ الهی که در میان دو جلد قرار گرفته است، تحریف نگشته و با قطع به یقین هم خودشان و هم بزرگان و علماء ایشان قائل به همین قول هستند، چرا که برای این کتاب الهی تقدّس خاصی را نسبت به آن قائلند. اما مخالفین تشیع به دروغ می‌گویند شیعیان معتقدند که قرآن تحریف شده است.
مذهب تشیع هیچ‌گاه در اعتقادات خود دچار انحراف نگشته است، چرا که تابع و دنباله رو عقاید اهل بیت پیامبر است و اشتباه اعتقادی در این مذهب به مراتب کمتر از فرق و مذاهب دیگر اسلامی است. این مذهب در برخی از اعتقاداتش با دیگر مذاهب اسلامی اختلاف اساسی دارد، که آن در اکثر مسائل اصول دین نیست، بلکه در برخی از آن و در فروع دین است و در رأس آن می‌توان به موضوع امامت و ولایت اشاره کرد که از مباحث بسیار داغ و مهم در این مقوله است.
روایات فراوانی از پیامبر وارد شده که شیعیان و دوستداران اهل بیت پیامبر خصوصاً حضرت علی (علیه‌السلام) رستگارند و در روز قیامت با من و در کنار من خواهند بود. اینگونه روایات در کتب فرق و مذاهب فراوان به چشم می‌خورد طوری که مخالفین هم نتوانستند با کثرت فراوانی روایات در کتب خود به خدشه و اشکال تراشی بپردازند؛ چرا که وقتی چیزی حق بود و مورد تأئید خدا و پیامبر، دیگر جایی برای حرف و حدیث دیگران باقی نمی‌ماند.
هنگامیکه جهیمان خانه خدا را تصرف کرد و با آل سعود مخالفت کرد از آنجایی که به اسم مهدویت قیام کرده بود، تعدادی از شیعیان عربستان تصور کردند که انقلاب جهیمان از جنس انقلاب ایران است، در حالیکه جهیمان به خون شیعیان تشته بود.
روند اندیشه فلسفی در مکتب تشیع به صورت تکاملی بوده است. در ابتدا روایات دسته بندی شده و به عنوان پشتوانه اعتقادی مد نظر قرار گرفته است. پس از آن خاندان نوبختی در زنده کردن اندیشه فلسفی نقش بسزایی داشتند و همین رویه در کتاب شاخص خواجه نصیر الدین طوسی به چشم می‌خورد.
در برخورد با مخالف سه دیدگاه وجود دارد. دیدگاهی افراطی و دیدگاهی تفریطی و دیدگاه سوم که در روایات از آن تعبیر به تقیه شده است. طرفداران دیدگاه سوم معتقدند که باید حقایق را گفت، اما بیان حقایق باید به گونه‌ای باشد که به شیعه آسیبی وارد نشود.
از شیخ شلتوت، عالم بزرگ الازهر سؤال کردند که آیا تقلید از شیعه را منع می‌کنید؟ جواب داد: کسیکه مجتهد نیست باید از مذهبی صحیح تقلید کند؛ شیعیان، یا امامیه، هدایت یافته‌اند؛ آنها اصولی برگرفته از قرآن و سنت دارند و اختلافی بین آنها و دیگر مذاهب سنی نیست؛ مذهب فقهی آنان تدوین یافته است، و اعتقاد به آن همانند سایر مذاهب جایز است.
همان‌گونه که در ابتدای شبهه آمد عمده‌ترین دستاویز و مستمسک وهابیت در این شبهه این می‌باشد که شیعیان، امام حسین را کشتند در حالی که هیچ تصریحی به نام «شیعه» در روایات وجود ندارد، اما شبهه‌گران می‌کوشند شیعیان را متّهم سازند؛ بر این اساس، بررسی وضعیت کوفه‌ی آن زمان از نظر بافت جمعیتی در آن شهر، ضروری می‌باشد که ذیلا به آن می‌پردازیم...