به گزارش پايگاه اطلاع‌رساني آثار حضرت آيت‌الله مصباح يزدي ايشان در هجدهمين نشست کشوري دفتر پژوهش‌هاي فرهنگي قم که با عنوان «عزت ملي در پرتو انقلاب اسلامي» در تاريخ 27/11/1391 در ساختمان ياوران مهدي جمکران برگزار شد، با اشاره به مفهوم عزت و تقابل آن با ذلت گفت: عزت در موردي به‌کار مي‌رود که کسي داراي توانمندي خاصي باشد که در مقابل عامل مخالف شکست نخورد؛ بنابراين پايه مفهوم عزت، قدرت و اختيار است، اما هر قدرتي عزت نيست و بارمعنايي ديگري به آن اضافه مي‌شود که شامل ويژگي‌هايي مي‌شود که موجب احترام، محبوبيت و اعجاب شخص عزيز نزد ديگران مي‌شود
استاد اخلاق حوزه علميه قم با اشاره به گستره عزت که شامل عزت فردي، خانوادگي، گروهي و ملي مي‌شود، اين‌گونه ادامه داد که انسان در زندگي به‌گونه‌اي است که درصدد توسعه دايره وجودي خودش است. اين‌گونه عزت با افتخارات خانوادگي شروع مي‌شود و کم‌کم از خانواده به محله و شهر سرايت مي‌کند و بالاخره به کشور و مليت مي‌رسد.
وي با بيان پرسشي اين‌گونه ادامه داد: آيا واقعا اين تعميم يک ارزش مطلق است و ما بايد صددرصد به آن پايبند باشيم يا در شرايطي مطلوب است، اما گاهي مي‌تواند نامطلوب و يا حتى مضر باشد؟
استاد علوم قرآني و تفسير ضمن اشاره به شهرت اين ارزش در ميان عوام، اين‌گونه پاسخ داد که عزت ملي يک ارزش مطلق نيست؛ بلکه اين‌گونه ارزش‌ها، اهداف متوسطي است که براي رسيدن به هدف عالي از آن‌ها استفاده مي‌شود.
عضو مجلس خبرگان رهبري با بيان‌ اين‌که اگر ناسيوناليسم و ملي‌گرايي را هدفي عالي فرض کنيم نتيجه‌اي جز جنگ، اختلاف و دشمني بين مردم جهان نخواهد داشت، گفت: اختلاف مليت‌ها وسيله‌اي براي شناختن يک‌ديگر است که خود وسيله‌اي براي رسيدن به تقوا و تکامل انساني است. هدف اصلي اين است که ما حکمت الهي در آفرينش را بشناسيم و بکوشيم همه انسان‌ها با خدا ارتباط برقرار کنند، بنابراين احساس وحدت ملي وقتي ارزشمند است که مقدمه‌اي براي رسيدن به اهداف عالي اسلام باشد.
علامه مصباح يزدي با استفاده از خطاب‌هاي خاص و عام قرآن خاطر نشان کرد: با اين‌که مخاطب اوليه پيامبر صلي‌الله‌عليه‌واله عرب‌ها بودند، در هيچ آيه‌اي از قرآن خطابي به عنوان يا ايها العرب نشده است؛ بلکه خطاب اوليه به همه انسان‌هاست و خطاب‌هاي خاص به کساني است که ايمان آورده‌اند؛ زيرا ملاک ايمان است.
وي افزود: متأسفانه بسياري از مفاهيم ارزشي غربي که هيچ پايه‌ عقلاني ندارد جزو فرهنگ ما شده است و ما خود غافليم و در بسياري از بحث‌ها و نوشته‌ها و سخنراني‌ها روي مفاهيمي تکيه مي‌کنيم که از ديدگاه اسلامي ارزشي ندارد.
استاد اخلاق حوزه و دانشگاه با بيان اين‌که اين‌گونه مفاهيم گاهي مي‌تواند ارزش مقدمي داشته باشد، به‌عنوان مثال به بيان مفهوم آزادي پرداخت و گفت: برخي آزادي را ارزشي مطلق مي‌پندارند و فقط به جايي که به آزادي ديگران لطمه بزند مقيد مي‌کنند در حالي که آزادي در چند علم مختلف چند مفهوم متفاوت دارد.
ايشان يکي از مفاهيم آزادي را مفهومي تکويني دانست و گفت: آزادي به اين معنا اکتسابي نيست و اين‌که مي‌گوييم انسان آزاد آفريده شده امري تکويني است و نمي‌توان درباره ارزشي بودن آن سخن گفت. اگر کسي اختيار نداشته باشد انسان نيست و خدا اين آزادي و قدرت اختيار را به انسان داده است.
رئيس مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) معناي ديگر آزادي را آزادي از بردگي ديگران دانست و گفت: اين يک مفهوم اجتماعي و اخلاقي است که بعد روان‌شناختي دارد و دلالت بر اين دارد که انسان نبايد بي‌جهت اختيار خودش را به کسي که مثل خود يا پست‌تر از خودش است، بدهد.
 وي آزادي از قيد هوس‌ها را به عنوان مفهوم ديگر آزادي بيان کرد و ادامه داد: بسياري از علماي اخلاق اصل فضيلت‌ها را حريت مي‌دانند که به معناي آزادي از بردگي هوس‌هاست.
آيت‌الله مصباح يزدي آزادي به معناي ولنگاري و بي‌بندوباري را ضدارزش دانست و گفت: اين‌که همه موارد يک مشترک لفظي را يکجا ارزش مطلق فرض کنيم، مغالطه‌اي است که در بحث‌هاي اخلاقي، اجتماعي و سياسي پيش مي‌آيد.
وي ادامه داد: گاهي ارزشي با واژه و مفهومي در فرهنگي خاص ريشه دارد و کساني تحت تأثير قرار گرفته‌اند و به صورت تقليدي از آن‌ها پذيرفته‌اند و ما متأسفانه هم‌اکنون در بعد فرهنگي به اين‌گونه مشکلات مبتلا هستيم و عزت ملي هم از اين‌گونه مفاهيم است.
عضو مجلس خبرگان رهبري با استفاده از فرمايش اميرمؤمنان عليه‌السلام گفت: هر قومي ويژگي‌هاي خوبي دارند که شناخته شده است، مثلا عشاير ميهمان‌دوست هستند. اميرمؤمنان مي‌فرمايند اگر مي‌خواهيد تعصب داشته‌باشيد از اين‌گونه تعصب‌ها داشته باشيد؛ اگر مي‌خواهيد از عرق عربيت استفاده کنيد عربيت را در راه مکارم اخلاق به‌کار بگيريد. بنابراين برخي از تعصبات قومي مي‌تواند ابزاري براي رسيدن به اهداف متعالي باشد.
وي با اشاره به قراردادي بودن مرزهاي جغرافيايي درباره معيار حمايت از ايرانيت اينگونه پرسيد: وقتي مي‌خواهيم از وطن‌گرايي سخن بگوييم از چه کساني بايد حمايت کنيم؟ کساني که هم‌اکنون ايراني‌ ناميده مي‌شوند يا کساني که در گذشته ايراني بودند؟ چه کسي با چه اعتباري اين اسم را تعيين مي‌کند؟
استاد اخلاق حوزه و دانشگاه گفت: از جمله امتيازاتي که براي ايران مي‌توان شمرد اين است که با اين‌که اسلام در حجاز نازل شد و پيغمبر در مدينه زندگي مي‌کرد، اما هم‌اکنون بسياري از اهل مدينه حتى نام فرزندان پيامبر را نمي‌دانند، اما ايراني‌ها با اين‌که صدها فرسنگ از آن‌جا فاصله دارند، آن‌ها را شناختند و به آن‌ها عشق ورزيدند و جان و مالشان را فداي اهل‌بيت پيغمبر مي‌کنند.
وي ادامه داد: بايد از اين افتخار استفاده کنيم و براي ايران از آن جهت که منسوب به اهل‌بيت است فداکاري کنيم.
رئيس مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) ضمن نقد ديدگاه کساني که ايرانيت را به عنوان ارزشي فراتر از اسلام مطرح مي‌کنند، گفت: عزت ملي ارزش مطلق ندارد، عزت ملي وقتي مطلوب است که بتوان از اين عرق و احساس در راه ترويج حق استفاده کرد. اما عزت ملي به خودي‌خود اصالتي ندارد و اصالت از آن حق، اسلام و اطاعت خداست.
وي ادامه داد: نمونه اين آموزه کلام امام حسين عليه‌السلام در روز عاشوراست که فرمود اگر ايمان نداريد و از معاد نمي‌ترسيد لااقل حريت دنيوي داشته باشيد.
آيت‌الله مصباح يزدي در بيان دليل اين سخن حضرت سيد‌الشهدا گفت: ايشان با اين سخن مي‌خواست شوکي در آن‌ها ايجاد کند که مقداري از فسادشان کاسته شود. امام مي‌خواست با استفاده از حريت دنيوي آن‌ها را دعوت به دست‌برداشتن از جنايت‌هايشان کند تا راه براي پيشرفت معنوي‌شان باز شود.
استاد تفسير و علوم قرآني ضمن رد اصل ماکياولي گفت: ما از اين‌رو به ايرانيت خودمان افتخار مي‌کنيم که کشوري است که مردم آن بيشتر از هر کشوري به اسلام و تشيع پايبندند. ما به دليل عناصر حقي که در اين کشور وجود دارد به اين مليت احترام مي‌گذاريم، ولي اگر آن عناصر حق بخواهد لطمه بخورد اين مليت براي ما ارزشي ندارد.
وي ادامه داد: بنابر اين عزت ملي در پرتو انقلاب اسلامي ارزش دارد؛ نهضتي که در اين مردم پيدا شد و توجه و عواطف مردم را متوجه ارزش‌هاي اسلامي و پيشوايان ديني ساخت.
استاد اخلاق حوزه علميه قم با اشاره به وضعيت پيش از انقلاب گفت: در آن زمان تظاهر به حفظ ارزش‌هاي اسلامي مايه عار بود و دانشجوي با حجاب و نمازخوان را مسخره مي‌کردند، اما امروز به برکت انقلاب اسلامي دانشجويان و اساتيد دانشگاه ما براي اعتکاف صف مي‌کشند و براي از دست دادن اين فرصت ناراحت مي‌شوند.
استاد فلسفه حوزه علميه قم با بيان تضاد بين ناسيوناليسم و اومانيسم گفت: اين يک تناقض است که کساني هم شعار ناسيوناليسم و هم شعار اومانيسم مي‌دهند.
علامه مصباح با اشاره به آيه‌اي از قرآن گفت: درست است که عزت امري فطري است، اما عزت با دوز و کلک و حقه‌بازي پيدا نمي‌شود؛ بلکه عزت حقيقي صرفا از آن خداست و از خدا به پيامبر و سپس به مؤمنين تراوش مي‌کند.